2025-ci il avqustun 21-də Prezident İlham Əliyevin Kəlbəcər şəhərinə səfəri Azərbaycanın müasir tarixində mühüm hadisə kimi qeyd olunur. Bu səfər, 32 illik həsrətdən sonra doğma yurdlarına qayıdan kəlbəcərlilər üçün yalnız fiziki qayıdış deyil, həm də mənəvi və tarixi bərpa anlamı daşıyır. Prezident çıxışında qeyd etdi: “Biz ədaləti bərpa etdik, haqqımızı bərpa etdik və bugünkü tədbir bir daha onu göstərir ki, Azərbaycan xalqı iradəli xalqdır.” Bu ifadələr, xalqın torpaqlarına olan sarsılmaz bağlılığını və milli birliyini vurğulamaqla yanaşı, dövlətin möhkəm strateji iradəsini də göstərir. Kəlbəcərin işğalı Azərbaycanın tarixi və strateji təhlükəsizliyi üçün ciddi fəlakət idi. 1992-ci ilin mayında Şuşa və Laçının işğalından sonra Ermənistanla Qarabağ arasında coğrafi əlaqə yaradıldı. Bu, Azərbaycanın digər ərazilərinin işğalına zəmin hazırlayan ciddi təhlükə idi. Kəlbəcərin işğalı isə bu əlaqəni daha da gücləndirdi, strateji baxımdan digər torpaqların da təhlükəyə məruz qalmasına səbəb oldu.
Prezident İlham Əliyev çıxışında həmin dövrü tənqid edərək, ovaxtkı AXC-Müsavat cütlüyünün xəyanətkar siyasətini ifşa etdi. Şuşa və Laçının işğalına imkan verən bu xəyanət, Azərbaycanın strateji mövqelərinin zəifləməsinə gətirib çıxardı. Həmin dövrdə alınmaz hesab edilən Şuşa faktiki olaraq düşmənin nəzarətinə keçmişdi və bu, milli təhlükəsizlik üçün ciddi fəlakət yaratmışdı.Kəlbəcərə qayıdışın önəmi yalnız tarixi ədalətin bərpasında deyil, həm də müasir həyatın təşkili və sosial rifahın təmin olunmasındadır. Dövlət burada geniş və sistemli tədbirlər görür. Prezidentin çıxışında qeyd edildiyi kimi, Kəlbəcər şəhəri artıq dünyanın ən gözəl mənzərəli şəhərlərindən birinə çevrilir. Yeni yaşayış kompleksləri inşa edilir, ilkin kompleks artıq istifadəyə verilib və yaxın gələcəkdə dörd yaşayış kompleksində 10 mindən çox insan yaşayacaq. Bu komplekslər, həm yerli əhalinin rahatlığı, həm də regionun sosial-iqtisadi inkişafı üçün strateji əhəmiyyət daşıyır. Şəhərdə işıq, su, təbii qaz xətləri çəkilib, yollar salınıb, minalardan təmizləmə işi tamamlanıb. Yeni məktəbin inşası davam edir və gələn ildən istifadəyə veriləcək. Hələlik isə uşaqlar modul tipli məktəbdə təhsil alırlar. Bu tədbirlər, dövlətin yalnız torpaqları geri almaqla kifayətlənmədiyini, həm də insanların normal, təhlükəsiz və komfortlu həyat şəraiti ilə təmin olunmasını göstərir.Kəlbəcərə qayıdış, uzun illər çadırlarda, adaptasiya olunmuş binalarda, yataqxanalarda yaşamış kəlbəcərlilər üçün həyat şəraitinin köklü yaxşılaşması deməkdir. Prezident İlham Əliyev vurğuladı ki, artıq kəlbəcərlilər rahat yaşayacaq və bunun üçün bütün şərait yaradılacaq. Bu qayıdış həm də milli birliyin, xalqın iradəsinin və dövlətə inamın simvoludur. İşğal dövründə xalqın ruhunu qırmaq mümkün olmadı; əksinə, hər gün bu müqəddəs gün yaxınlaşırdı. Bu, Azərbaycan xalqının torpağına bağlılığının, dövlətə olan inamının və gələcək nəsillərə qarşı məsuliyyətinin ifadəsidir.
Kəlbəcərin strateji mövqeyi təkcə regional deyil, qlobal geopolitik baxımdan da önəmlidir. Rayon Ermənistanla keçmiş qondarma “Dağlıq Qarabağ” arasında əlaqə yaratmaqla digər torpaqların işğalına şərait yaratmışdı. Hazırda isə dövlətin fəal quruculuq siyasəti, yeni yaşayış komplekslərinin inşası, sosial infrastrukturun yaradılması və təhlükəsizlik tədbirlərinin görülməsi Kəlbəcərin strateji əhəmiyyətini daha da artırır. Bu, həm yerli əhalinin rifahı, həm də Azərbaycanın milli təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsi üçün vacibdir. Prezidentin çıxışında vurğuladığı kimi, Kəlbəcər şəhəri dünyanın ən gözəl mənzərəli şəhərlərindən birinə çevrilir. Bu, yalnız şəhərin estetik görünüşü üçün deyil, həm də ekoloji tarazlığın bərpası, regionun turizm potensialının artırılması və yerli iqtisadiyyatın inkişafı üçün strateji əhəmiyyət kəsb edir. Yeni şəhərsalma layihələri, parklar, yaşıl zonalar və müasir infrastruktur Kəlbəcəri həm ekologiya baxımından, həm də sosial cəhətdən mükəmməl yaşayış məkanına çevirəcək. 32 illik həsrətdən sonra doğma yurdlarına qayıdan kəlbəcərlilər üçün bu, həm mənəvi qələbə, həm də milli qürurun təcəssümü idi. Qayıdış prosesi, xalqın iradəsi, dövlətin gücü və tarixi ədalətin bərpasının simvoludur. İnsanlar sadəcə evlərinə dönmürlər – onlar Azərbaycanın tarixi və gələcəyi üçün yeni səhifə açırlar. Kəlbəcərə qayıdış yalnız fiziki qayıdış deyil, həm də milli qürurun, tarixi ədalətin və dövlət gücünün təntənəsidir. Hər yeni infrastruktur layihəsi, hər yeni ev, hər yeni məktəb Azərbaycanın əbədi gücünün və sarsılmaz iradəsinin canlı təzahürüdür. Kəlbəcərə qayıdan insanlar sadəcə evlərinə dönmürlər – onlar Azərbaycanın gələcəyi üçün yeni həyat qururlar. Bu proses, milli həmrəyliyin, dövlətin gücünün, xalqın iradəsinin və strateji düşüncənin harmonik və uğurlu nümunəsidir. Kəlbəcər qayıdışı həm tarixi, həm sosial, həm iqtisadi, həm ekoloji, həm strateji, həm də psixoloji baxımdan Azərbaycan üçün unikal hadisədir və gələcək nəsillər üçün əbədilik daşıyacaq.
Fərid Mustafayev
YAP Yasamal rayon Elm və Təhsil Nazirliyinin Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu üzrə ərazi partiya təşkilatının sədr müavini