Qaçqın və məcburi köçkünlərin taleyi – 30 illik həsrətin tarixi

Azərbaycanın müasir tarixində ən ağrılı səhifələrdən biri bir milyondan çox soydaşımızın qaçqın və məcburi köçkün vəziyyətinə düşməsi ilə bağlıdır. 1990-cı illərin əvvəllərində Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü nəticəsində yüzlərlə kənd, şəhər işğal edildi, dinc əhali doğma yurdlarından didərgin salındı. İnsanlar bir gecənin içində ev-eşiklərindən, ata-baba torpaqlarından uzaq düşdülər. Uşaqlar məktəblərini, böyüklər həyatlarını, yaşlılar isə ömürlük xatirələrini itirdilər. Onlar uzun illər çadırlarda, vaqonlarda, yarımçıq binalarda yaşamalı oldular. 30 ilə yaxın bir dövrdə bu insanlar öz doğma yurdlarına qayıtmaq ümidi ilə yaşadılar. Hər il, hər gün vətən həsrəti onların qəlbində bir yara kimi qaldı. Amma bu çətin illərdə Azərbaycan dövləti məcburi köçkünlərin problemlərini aradan qaldırmaq, onların sosial vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün mühüm addımlar atdı. Yeni qəsəbələr salındı, evlər tikildi, məktəblər, xəstəxanalar və sosial obyektlər istifadəyə verildi. Dövlətin diqqət və qayğısı sayəsində qaçqın və məcburi köçkünlər üçün daha normal yaşayış şəraiti yaradıldı. Lakin bütün bu illər ərzində onların ən böyük arzusu – doğma torpaqlara qayıtmaq idi. Bu arzu 2020-ci ildə baş vermiş 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində gerçək oldu. Azərbaycan Ordusunun Zəfəri ilə işğal altında olan torpaqlar azad edildi. Artıq bu gün həmin torpaqlarda genişmiqyaslı bərpa və quruculuq işləri aparılır, yollar, məktəblər, evlər tikilir, həyat yenidən canlanır. Qaçqın və məcburi köçkünlər tədricən öz doğma yurdlarına qayıdır, illərlə gözlədikləri o xoşbəxt günləri yaşayırlar. Bu hadisə təkcə torpaqların azad olunması deyil, həm də 30 illik ədalətsizliyə son qoyulması deməkdir. Bu gün Azərbaycan xalqı, o cümlədən illər boyu didərginlik həyatı yaşayan insanlar gələcəyə böyük inamla baxır. Onların taleyi artıq dəyişib – qaçqın deyil, qalib xalqın övladları kimi öz yurdlarında azad və qürurlu yaşayırlar. Bir milyondan çox azərbaycanlının çəkdiyi bu ağrı və səbir dolu illər tariximizin unudulmaz səhifəsidir. Bu acı keçmiş bizə həm birliyi, həm dözümü, həm də azadlığın qədrini öyrətdi. İndi həmin insanlar öz torpaqlarına dönür, evlərini bərpa edir, Vətənin azad sabahına töhfə verirlər.

Pərviz Məcnunov
YAP Laçın rayon təşkilatının mühasibi