İqor Korotçenko: Azərbaycan prezidenti Şuşadan dünya liderlərinə mühüm mesajlar göndərib - MÜSAHİBƏ

Xəzər Strateji Araşdırmalar İnstitutunun (Rusiya) baş direktoru, Şuşa Qlobal Media Forumunun iştirakçısı İqor Korotçenko Azərbaycan Prezidentinin bu sammitdən dünyaya göndərdiyi mesajları Moskva-Baku” portalına müsahibəsində şərh edib. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirk.

- İqor Yuryeviç, Şuşa Qlobal Media Forumunu, təşkilatçı kimi Azərbaycanın orada formalaşdırdığı gündəmi necə qiymətləndirirsiniz?

- Şuşa Qlobal Media Forumu qlobal media sənayesində əsas hadisələrdən birinə çevrilib. Forumun əsas mövzusu “Yalan nağılların ifşası: dezinformasiya ilə mübarizə” olub.

Forum bu il 3 gün davam edib. Və bu, dünya ictimaiyyətini maraqlandıran son dərəcə aktual məsələlərin müzakirə olunduğu çox ciddi, tematik cəhətdən zəngin bir tədbirə çevrildi. Forumda Azərbaycan bir dövlət olaraq hansı problemlərlə üzləşdiyini və bu çağırışlara cavab verməklə bağlı problemləri necə gördüyünü təqdim etdi. O, informasiya məkanından istifadə prizmasından bu gün bu və ya digər dərəcədə hansı məsələləri aktual hesab edir? Bura ayrı-ayrı Qərb dövlətlərinin, ilk növbədə dezinformasiyadan, saxta xəbərlərdən siyasi alət kimi istifadə etməsi, dövlətin təhrif olunmuş imicini yaratmaq, arzuolunmaz siyasi liderləri gözdən salmaq üçün kənardan tətbiq edilən yalan xəbərlərə qarşı mübarizə daxildir.

Forumda həmçinin dövlət siyasətində ikili standartlara və qlobal siyasi mübarizədə süni intellektdən istifadəyə diqqət yetirilir. Bu gün Azərbaycan üçün iqlim gündəliyi son dərəcə aktualdır, çünki noyabr ayında BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının (COP29) 29-cu Tərəflər Konfransına ev sahibliyi edəcək.

Fikrimcə, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin çıxışı çox güclü idi. Üç saatdan artıq Azərbaycan dövlətinin başçısı müxtəlif ölkələrin KİV nümayəndələrinin suallarını cavablandırıb. Media forumu bəzi ölkələrin mətbuatında Azərbaycan Respublikası ilə bağlı mütəmadi olaraq müşahidə olunan dezinformasiya siyasəti fonunda müxtəlif dövlətlərin nümayəndələri üçün real Azərbaycanı, onun fikrini, aktual problemləri prizmadan görmək və eşitmək fürsətinə çevrildi. onun vizyonundan. Azərbaycan Prezidenti geniş rezonans doğuran və uzun müddət müzakirə olunacaq bir sıra mühüm siyasi bəyanatlar verdi.

Aşağıdakı cəhəti əhəmiyyətli və son dərəcə diqqətəlayiq hesab edirəm. Azərbaycan liderinin cavablandırdığı ilk sual Rusiya mətbuatının sualı olub. Sual bu və ya digər dərəcədə Azərbaycan-Amerika və Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinə həsr olunmuşdu. İstər bu sualın cavabını, istərsə də prezidentin sonrakı cavablarını təhlil etsək, Qərbə qarşı çoxlu tənqidlərin səsləndirilməsi son dərəcə nəzərə çarpır. Bir də ki, ABŞ, demokratlar dövründə həmişə, indi olduğu kimi, Azərbaycana qarşı ədalətsiz addımlar atıb. ABŞ-ın Azərbaycana qarşı dəfələrlə sanksiyalar tətbiq etməsi. Baxmayaraq ki, Bakı həmişə müstəsna olaraq konstruktiv əməkdaşlığa can atıb. Prezident İlham Əliyevdən ABŞ-ın mövqeyinin parlaq təsvirinə bir nümunə: “Lakin sizə ehtiyacınız olmadıqda, onlar sizə nəinki məhəl qoymur, həm də sizə qarşı sanksiyalar tətbiq edirlər. Nə üçün? Suverenliyimizin və ərazi bütövlüyümüzün bərpası üçün”.

Azərbaycan lideri Qərb mediasının onilliklər ərzində Azərbaycana qarşı təbliğat aparması, bunun reallıqla heç bir əlaqəsi olmaması tezisini də səsləndirib. Aİ, prezidentin dediyi kimi, Azərbaycan qazının tədarükünü artırmaq istərdi, amma bu gün infrastrukturun tikintisini maliyyələşdirməyə gələndə əl-qolunu yanına salır. Bundan fərqli olaraq, İlham Əliyevin uzun müddətdir ki, Azərbaycanla Rusiya arasında münasibətlərdə həll olunmamış problemin olmadığını söyləməsi- bu, əlbəttə ki, çox dəyərlidir. Bu isə onu göstərir ki, Moskva ilə Bakı arasındakı münasibətlər sözdə deyil, əməldə müttəfiqlik və strateji qarşılıqlı əlaqələrdir. Bu, sammitin əsas epizodlarından biridir.

Media forumunda səslənən mövzular bu gün Rusiya üçün çox aktualdır. Prezident Əliyevin çıxışı isə suveren Azərbaycana təzyiq göstərməyə çalışanların hamısına növbəti mesaj oldu- buna nail olmayacaqlar. İlham Əliyev qeyd edib ki, Azərbaycan özünün müasir tarixinin lap əvvəlindən 90-cı illərdən suveren siyasət yeritmək və heç bir “böyük qardaşdan” asılı olmamaq istiqamətini götürüb. Amma hamı bu yolu seçməyib.

Prezident Əliyev qeyd edib ki, bu gün Azərbaycanın istənilən xarici siyasət uğuru dezinformasiya dalğası və bu uğuru nəinki inkar etmək, hətta onu ləkələmək cəhdləri ilə müşayiət olunur. Bu yaxınlarda bu, Azərbaycanın öz ərazilərini Ermənistanın işğalından geri qaytarmasına və noyabrda keçiriləcək COP29 iqlim konfransına aiddir. Və siyahı davam edir. İlham Əliyev qeyd edib ki, əgər əvvəllər ölkəni ləkələmək cəhdləri Azərbaycan hakimiyyətini narahat edirdisə, indi bunu sakitliklə qarşılayırlar. Və belə bir yanaşma tətbiq olunmayanda çox təəccüblənirlər. Burada deyə bilərik ki, Azərbaycanda sabitliyi pozmaq, onu özlərinin iradəsinə tabe etmək cəhdləri həmişə olub, var və olacaq. Qərb Rusiya ilə də eyni şeyi etməyə çalışıb və etməyə çalışır. Amma bu, işləmir.

Azərbaycan Rusiya üçün də vacib olan başqa bir mövzu üzərində ardıcıl işləyir. Bu, neokolonializmlə mübarizədir. Forumda Azərbaycan rəhbərinə də bu barədə sual verilib. Və mənə elə gəlir ki, prezidentin “bu, Fransa və digər Qərb dövlətlərinin zülm etdiyi xalqlar üçün ədalət mübarizəsidir” deyə cavabı da çox önəmlidir. Və müxtəlif beynəlxalq strukturlarda Parisin antiazərbaycan fəaliyyətinə cavabdır. Bu ölkələrin Azərbaycanı öyrətməyə mənəvi haqqı yoxdur. Paris, insanların səsvermə və digər hüquqlarından məhrum olduğu, dənizlərdəki əraziləri elan etdiyi bir sıra ada dövlətlərini əsarətdə saxlamaqda davam edir. Bu müstəmləkəsizləşdirmə işi ictimai diqqət və dəstək tələb edir. Əminəm ki, Azərbaycan bu mövzunu və vəzifəni müasir dünyanın ən mühüm problemlərindən birinə çevirə bilər.

İlham Əliyevin Şuşa Qlobal Media Forumunda çıxışı bunu bir daha göstərdi. Bu gün çoxqütblü dünya quruculuğu çərçivəsində bunda maraqlı olan dövlətlər arasında sağlam, praqmatik münasibətlər dövrü, vicdanlı tərəfdaşlıq dövrü gəlir. Azərbaycan Respublikası isə bu prosesdə fəal iştirak edir. Və münasibətlərdə bu dürüstlüyün tərəfdarıdır. Və bu prosesdə liderlərdən biridir. İndi Azərbaycanın əsl müstəqil dövlət kimi səsi daha da yüksəlir.

Deyə bilərəm ki, Azərbaycanda hakimiyyətin davamlılığının qorunub saxlanması bir dövlət kimi Azərbaycan üçün sevindirici faktor oldu. Eyni zamanda, dövlətin əldə etdiyi nailiyyətlərin çoxu onun hazırkı rəhbərinin şəxsi keyfiyyətlərindən asılıdır. Müasir Qərb elitasına nəzər salsaq, əsl siyasətçilərin degenerasiyasını görərik. Lider deyilənlər əlcək kimi dəyişirlər. Artıq Uinston Çörçills, Konrad Adenauers, Şarl de Qolli, Corc Pompidu yoxdur. Böyük Qərb şəxsiyyətlərinin dövrü geridə qaldı və biz qısamüddətli makronları görürük. Fransa bu cür siyasi liderliklə pisləşir. Bunu bir çox dövlətlər haqqında demək olar. Bütün bunların fonunda və mən bunu deməkdən çəkinmirəm- İlham Əliyev çox güclü və parlaq liderdir. Çox güclü insanlar Azərbaycanla əməkdaşlıq etmək istəyirlər. Buna misal olaraq iki lider arasında şəxsi görüş çərçivəsində Azərbaycan və Çin arasında bu yaxınlarda strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlməni göstərmək olar. Çünki hamı mükəmməl başa düşür ki, (bu, Qərbdə çoxlarının xoşuna gəlmir, amma buna dözməlidirlər) Azərbaycanın müasir dünyada rolu artır. Prezidentin müdrik, kalibrlənmiş siyasəti sayəsində böyüyür. Azərbaycanın ustalıqla diplomatiya və hərbi sənət yolu ilə öz suverenliyini və ərazi bütövlüyünü bərpa etməsi sayəsində. Qlobal enerji təhlükəsizliyi məsələsində rolu artırmaqla. Şuşa Qlobal Media Forumunda isə İlham Əliyev qeyd edib ki, Azərbaycan enerji sektorunda yüksək liqaya çıxmaq niyyətindədir.

Bugünkü Azərbaycanın uğuru təkcə Bakının hazırkı dünya gündəminə baxışının nəticəsi deyil, həm də onun təşəbbüskarlığıdır. Strateji proqnozlaşdırma, sonradan qlobal dünya tendensiyalarına çevrilən təşəbbüslər əsasında gələcəyin proqnozlaşdırılması Azərbaycan Prezidentinin güclü cəhətidir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Şuşada keçirilən media forumunun platformasından dünyaya trendə çevriləcək və çevrilməkdə olan, bir çox sahələrdə gələcək inkişafı müəyyən mənada müəyyən edəcək mühüm mesajlar verdi.

Neokolonializmlə mübarizədən əlavə, Azərbaycan COP29 konfransı ərəfəsində iqlim gündəmini təbliğ edir. Azərbaycan öz iqlim gündəliyində yeni yanaşmalar və yeni mənalar formalaşdırmaq niyyətindədir. İlham Əliyev media forumunda qeyd edib: Azərbaycan iqlim konfransının həmrəylik tədbirinə çevrilməsinə çalışır. Ona görə də Azərbaycan belə bir addım, sülh addımı kimi Ermənistan tərəfini Bakıda keçiriləcək konfransa dəvət etdi. Çünki qarşıdan gələn konfransın məntiqi Azərbaycan hakimiyyətinin də gördüyü kimi, münaqişə tərəfləri də daxil olmaqla, körpülər qurmaqdır.

Həmçinin Şuşa Qlobal Media Forumu çərçivəsində Prezident İlham Əliyev dərin saxtakarlıqlar və əvəzlənmiş reallıq təhlükəsindən danışıb. Və mahiyyətcə dünyaya xəbərdarlıq etdi ki, süni intellektlə "oyunlar" çox təhlükəlidir. Bu isə siyasi alət kimi istifadə oluna biləcək yeni təhlükədir. Prezidentin sözlərinə görə, süni intellekt düzgün qaydada tənzimlənməsə, bu, qlobal dünya müharibəsinə səbəb ola bilər. Beləliklə, İlham Əliyev indi süni intellektlə işləmək üçün standartların işlənib hazırlanmasının zəruriliyinə çağırıb.

- Dediyiniz kimi, Azərbaycan sülh üçün yeni addım kimi Ermənistan tərəfini COP29-a dəvət etdi. Eyni zamanda, Əliyev media forumunda qeyd edib ki, Ermənistanın baş naziri bu yaxınlarda Britaniyada onunla danışıqlardan imtina edib... Sizcə, İrəvanın belə addım atmasının səbəbi nədir?

- Təbii ki, media forumunda Azərbaycan prezidenti Ermənistan-Azərbaycan prosesindəki vəziyyəti burada iştirak edənlərə izah etdi. Sülh sazişinin imzalanması üçün Ermənistanın ATƏT-in Minsk qrupunun ləğvi ilə bağlı sorğu göndərməsinə razılıq verməsi lazımdır. Həmçinin Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını Konstitusiyasından çıxarmalıdır. Onda Bakı hesab edəcək ki, Ermənistan Azərbaycana qarşı ərazi iddialarından əl çəkib.

Paşinyan qərar verməkdə azad deyil. Siyasi saatlarını tutuşdurduğu ABŞ, Fransa, Aİ var. Ermənistanın baş nazirinin Britaniyada Azərbaycan prezidenti ilə görüşməkdən imtina etməsi İrəvandan açıq demarşdır. Xüsusən də bundan sonra Ermənistan Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Kəlbəcərdəki mövqelərini atəşə tutması “diş” göstərmək cəhdidir. Bu, təsadüfi deyil, düşünülmüş siyasətdir. Görüşdən imtina həm də Ermənistan Müdafiə Nazirliyində Pentaqonun nümayəndəsinin ofisinin görünməsi fonunda baş verib. Ölkə ilə Qərbi yaxınlaşdırmağın sırf Ukrayna yolu. Ehtimal etmək olar ki, Fransa Müdafiə Nazirliyinin Xarici Təhlükəsizlik Baş İdarəsi və ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi Ermənistanın Xarici Kəşfiyyat Xidmətində öz nümayəndəliklərini açıb. Biz Ermənistanın Qərbə üz tutduğunu görməkdə davam edirik. Görünən odur ki, Qərb oyunları çərçivəsində Azərbaycanla sülh prosesində vaxtaşırı dayanmaq, onu əsəbiləşdirmək, xarici oyunçuların situasiya üzərində müəyyən təsir rıçaqları yaratmaq üçün razılaşma var.

ABŞ Bakı ilə İrəvan arasında sülh müqaviləsinin bağlanması mərhələsində özünü vasitəçi kimi göstərmək istəyir. Lakin onlar təkcə siyasi uğur qazanmaq istəmirlər, həm də Azərbaycan və Ermənistan arasında regional kommunikasiyalara nəzarət etmək istəyirlər. Qərb istəyir ki, Ermənistan Zəngəzur dəhlizinin öz hissəsinə- Sərhəd Xidmətinə və gömrük orqanlarına nəzarət etsin. Nə üçün? O zaman İrəvan ABŞ və Aİ-nin manipulyasiya obyekti kimi, onların tələbi ilə dəhlizin iş rejimini həmişə dəyişə bilər- əlverişli vəziyyətdən ticarət-iqtisadi, nəqliyyat və logistika daşımalarının tam bloklanmasınadək. Onlar Azərbaycanı İrəvanın, daha dəqiq desək, Qərbin “xoş niyyətindən” asılı vəziyyətə salmaq istəyirlər.

Baxmayaraq ki, Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin 9-10 noyabr 2020-ci il tarixli Üçtərəfli Bəyanatının 9-cu bəndində Paşinyan özünü Azərbaycanın əsas hissəsini onun anklavı- Naxçıvanla birləşdirəcək dəhlizin ekstraterritorial statusu ilə bağlı öhdəlik götürdüyünü bildirir. Və Rusiya FSB-nin sərhəd xidməti dəhlizə nəzarət etməlidir. Təbii ki, Qərbin buna ehtiyacı yoxdur.

Göründüyü kimi, bu böyük oyunun tərkib hissəsi kimi Qərb sülh müqaviləsini dayandırmağa çalışır. Çalışın ki, Azərbaycan müəyyən problemlərin həllində daha çevik olsun. Ermənistana hücum sinifli silahların tədarükü hazırlanır və həyata keçirilir. Məncə, Bakı öz qaz və neft kəmərlərinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə xüsusi diqqət yetirməlidir.

Tərcümə - Elçin Bayramlı