Dmitri Solonnikov: Rusiya-Azərbaycan münasibətləri fundamental xarakter daşıyır - MÜSAHİBƏ

Müasir Dövlət İnkişafı İnstitutunun direktoru Dmitri Solonnikov “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində Rusiya və Azərbaycan prezidentləri Vladimir Putin və İlham Əliyev arasında bu il ilk genişmiqyaslı görüşü təhlil edib. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.

- Dmitri Vladimiroviç, Putin və Əliyev bu il ilk dəfə tam şəkildə görüşüblər və ikitərəfli münasibətlərdə son böhran fonunda bir çox mühüm bəyanatlar verilib. Ölkələr arasında vəziyyəti necə xarakterizə edərdiniz?

- Fikrimcə, Rusiya və Azərbaycan liderləri arasında şəxsi münasibətlər həmişə müxtəlif dərəcədə müsbət olub. Xatırladaq ki, Vladimir Putin avqust ayında Mehriban Əliyevanı ad günü münasibətilə təbrik etmiş və onun salamlarını İlham Heydəroviç Əliyevə çatdırmışdı. Sentyabrda Rusiya və Azərbaycan liderləri Çində keçirilən ŞƏT sammitində qısa, lakin qısa görüşdülər.

İlham Əliyev oktyabrın 7-də Vladimir Putinə zəng edərək onu ad günü münasibətilə təbrik edib. İki lider arasındakı şəxsi münasibətlər həmişə hörmətli və bir-birini tamamlayır. Və bu şəxsi münasibət həmişə qarşılıqlı əlaqənin özəyi olmuşdur.

Vladimir Putin tamamilə haqlı olaraq bir daha üzr istəyib və oktyabrın 9-da İlham Əliyevlə Düşənbədə keçirdiyi görüşdə AZAL-ın Rusiya səmasında qəzaya uğraması nəticəsində həlak olanların ailələrinə dərin hüznlə başsağlığı verib. Həqiqətən də çoxları iki lider arasında söhbətin olacağını gözləyirdi. Və oldu. Bu, səmimi, qarşılıqlı hörmətli idi və münasibətləri normallaşdırmağa yönəlmişdi. Görüş jurnalistlərin iştirakı ilə keçirilib. Müvafiq olaraq, bütün bəyanatlar açıq idi. Ona görə də bir daha onların dinlənilməsi nəzərdə tutulurdu.

Biz bilirik ki, İlham Əliyev danışıqlar zamanı əməkdaşlığın müxtəlif sahələrini müsbət kimi xarakterizə etdi ki, bu da indiki şəraitdə çox vacibdir. Bu, münasibətlərin diqqətini və gələcək istiqamətini vurğulayır. Azərbaycan prezidenti Putinlə görüşündə də iki liderin göndərdiyi mesajların hər iki ölkənin xalqları tərəfindən qəbul ediləcəyinə ümid etdiyini bildirib. Bu, çox vacib bəyanatdır, çünki hər iki ölkədə aparılan məlumat kampaniyalarının əhaliyə necə təsir etdiyini xatırlayırıq. Bu, həm Putin, həm də Əliyev tərəfindən ölkələr arasında normallaşmaya çağırış idi. Eyni zamanda Rusiya lideri qeyd edib ki, Rusiya ilə Azərbaycan arasında dövlətlərarası böhran yoxdur. O, insidenti ağır faciə- göyərtəsində insanların olduğu AZAL təyyarəsinin qəzası fonunda emosiyaların böhranı kimi qiymətləndirib.

Bəli, bu çətin vəziyyəti həll etmək lazım idi. Eyni zamanda, biz iki ölkə arasında konstruktiv iqtisadi əməkdaşlığın ardıcıl surətdə davam etdiyini gördük. Ticarət dövriyyəsi artıb və artmaqda davam edir. Nəqliyyat layihələri müzakirə olunub və hələ də müzakirə olunur. Avqust ayında Həştərxanda Rusiya-Azərbaycan Hökumətlərarası İclası keçirilib. Bundan sonra Rusiya və Azərbaycan xarici işlər nazirləri arasında telefon danışığı olub və görüşü yüksək qiymətləndiriblər. Hər halda, bu çətin dövrdə iki ölkə arasında mənfi dinamikanı aradan qaldırmaq istəyi var idi.

Bu yaxınlarda Bakıda Rusiya, Azərbaycan və İran arasında Şimal-Cənub Nəqliyyat Dəhlizi və enerji ilə bağlı üçtərəfli danışıqlar keçirilib.

Gəlin etiraf edək ki, kim nə deyir desin: tərəfdaşlıq həm Rusiya, həm də Azərbaycan üçün son dərəcə vacibdir. Bu həmişə belə olub. Vladimir Putin İlham Əliyevin atası Heydər Əliyevi tanıyırdı, o, Azərbaycanın Rusiya ilə əlaqələrini qoruyub saxlamağı müdafiə edirdi. Putin isə Əliyevi həmişə yüksək qiymətləndirib. Əliyev kimi. Qordi düyünü kəsmək lazım idi. Təsadüfi deyildi ki, Rusiya prezidenti Düşənbədə Əliyevlə danışıqlardan sonra iki ölkə münasibətlərinin əsaslı və davamlı olduğunu deyib. O, Azərbaycanın rus dilini qoruyub saxlamasından və inkişaf etdirməsindən minnətdarlıqla danışıb. Müsbət yanaşma münasibətlərimizin bəlkə də ən mühüm aspektidir- bu gün və gələcəkdə. Gözlənildiyi kimi, liderlərimiz razılığa gələcəkdilər və bu da baş tutmağa başladı, çünki qarşılıqlı fəaliyyət, anlaşma və qarşılıqlı hörmət hər iki ölkənin maraqlarına uyğundur: dostluq, təhlükəsizlik və səmərəli əməkdaşlıq.

Bizim nəzərdə tutduğumuz strateji gələcəyə baxış həm Moskva, həm də Bakı nöqteyi-nəzərindən təxminən eyni şəkildə qurulur. Əlaqələrimiz genişlənib, var və bundan sonra da genişlənəcək.

Bəli, ikitərəfli münasibətlərdə neqativliyi qızışdırmaq, milli maraqlara və inkişafa, qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığa deyil, şəxsi ambisiyaların arxasınca yönəlmiş informasiya kampaniyaları keçirənlər olub və olacaq. Həm Rusiyada, həm də Azərbaycanda iki ölkə arasında əlaqələri pozmağa çalışan qruplar və qüvvələr var. Bu, obyektiv olaraq doğrudur. Münasibətlərdəki neqativləri özlərinə məxsus bir şeyə çevirmək üçün var gücü ilə cəhd edənlər olub və indi də var.

Biz iki ölkə liderlərinin münasibətlərdəki mürəkkəb vəziyyəti necə həll edə bildiklərinin bir nümunəsini görürük. İki prezident ölkələrimizin gələcəkdə necə yaşayacağını nümayiş etdirəndə münasibətlərin inkişafının ən yüksək səviyyədə başlaması mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Bəli, bizim üçün ən yüksək səviyyədə əməkdaşlığımızın təsdiqlənməsi və yeni təkan verməsi vacibdir.

- MDB Dövlət Başçıları Şurasının Düşənbədə Putin və Əliyevin iştirakı ilə keçirilən iclasında Belarus prezidenti Birlik ölkələri arasında qarşılıqlı hörmətin vacibliyini bəyan etdi. Digər tərəfdən, daha bir mühüm məqam var: Birlik ölkələri MDB+ formatını təsis ediblər. Bu, qlobal proseslər fonunda Birliyin təkmilləşdirilməsidirmi və bu kontekstdə bütün MDB ölkələrinin bir-birini anlaması nə dərəcədə vacibdir? Rusiya və Azərbaycan prizmasından, məsələn, Lukaşenkonun məsləhəti əsasında?

- Bu, son dərəcə vacib və maraqlı mövzudur. Gördük ki, son illər MDB üzvlərinin sayı azalır, mürəkkəb parçalanma prosesləri gedir. Amma indi biz Birliyin öz strukturunu cari tendensiyalara uyğun yeniləmək zərurətini və dünyaya daha geniş baxış keçirmək istəyini necə dərk etdiyini görürük. Bu baxımdan, MDB dövlətləri arasında münasibətlərin əməkdaşlığa və qarşılıqlı faydaya yönəldilməsi vacibdir.

Tərcümə - Elçin Bayramlı