Rus hərbi ekspert: “Tezliklə Azərbaycan-Ermənistan sülh müqaviləsi bağlanacaq” - MÜSAHİBƏ

Tanınmış rusiyalı hərbi ekspert Aleksandr Xramçixin Ermənistanın siyasi, hərbi və iqtisadi vəziyyəti ilə bağlı caliber.az-a müsahibəsində maraqlı fikirlər səsləndirib. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.

- Aleksandr Anatolyeviç, sizcə, Moskva, Brüssel və Vaşinqtonda Azərbaycan-Ermənistan nizamlanması üzrə son danışıqlarda hər hansı irəliləyiş oldumu?

- Mən bu danışıqların təfərrüatlarına varmazdım, çünki Ermənistanın Qarabağı təslim etməsi və sadəcə olaraq hər üç danışıqlar platformasında özü üçün hansısa minimum məqbul şərtlərlə danışıqlar aparmağa çalışması mənə az-çox aydındır. Üstəlik, Rusiya, Avropa və Amerika danışıqlarında belə tendensiya müşahidə olunur.

- Bəs Ermənistan danışıqlar prosesinin əsas vasitəçilərinin moderatorluğu altında hansı minimum şərtlərə nail ola bilər?

- Düşünürəm ki, vasitəçilər öz maraqlarından asılı olaraq fərqli davranacaqlar. İstənilən halda Qərb ermənilərin bu siyasətinə töhfə verəcək, Rusiya isə Ermənistanın özündən daha çox erməni olmayacaq. Və əgər Ermənistan Qarabağı təslim edirsə, Rusiya niyə buna müdaxilə etməlidir?

- Sülh sazişinin bağlanma ehtimalının kifayət qədər yüksək olduğunu demək istəyirsiniz?

- İnanıram ki, bu, mütləq baş verəcək, baxmayaraq ki, vaxtı dəqiq təxmin edə bilmərəm.

- Bununla belə, İrəvanın məqsədyönlü şəkildə bu anı gecikdirdiyi hələlik göz qabağındadır. Paşinyan bir tərəfdən açıq şəkildə Qarabağı Azərbaycan ərazisi kimi tanıyır, eyni zamanda Bakını mifik “Laçın yolunun blokadası”nda ittiham edir, “Ermənistanın təhlükəsizliyi” və sair məsələləri danışıqlara sövq etmək cəhdini kənara qoymur...

- Bu haqda danışmasaydı, qəribə olardı. Çünki o zaman daxili auditoriyaya birbaşa xəyanət aşkar olardı. Ona görə də Paşinyanın bu haqda danışması tamamilə təbiidir.

- Bəs Ermənistanın İran və Hindistandan silah alması da daxili auditoriya üçün nəzərdə tutulub?

- Mənə elə gəlir ki, söhbət böyük silah alışından getmir. Təbii ki, 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Ermənistan dəhşətli vəziyyətdədir. Mən hərbi cəhətdən nəzərdə tuturam, ona görə də o, hansısa silah almaqla bu boşluğu birtəhər kompensasiya etməlidir.

- İrəvanın Qarabağla bağlı heç bir revanşist planı yoxdurmu...

- Hansı revanşist planlardan danışmaq olar. Bu cəfəngiyyatdan başqa bir şey deyil.

- Əvvəllər Ermənistana Rusiya Federasiyasından hərbi tədarükün bərpa olunmasının mümkünlüyünü istisna etmirdiniz. Bu nə dərəcədə realdır?

- Açığı, bəli. Amma bunun üçün uyğun hallar və bəzi şərtlər olmalıdır. Niyə də yox.

- Məsələn, Ermənistan-Azərbaycan sərhədində KTMT missiyasının yerləşdirilməsi şərtləri, Ermənistan nəyin əleyhinədir?

- Görünür, bunun müəyyən təsiri olacaq. Baxmayaraq ki, Ermənistanla Rusiya arasındakı münasibətlərin təfərrüatlarını bilmirəm. Bütün bunlar pərdə arxasındadır.

- Sizcə, Rusiya-Ermənistan münasibətləri əvvəlki etimad səviyyəsində qalıbmı?

- Məncə, Paşinyanın hakimiyyətə gəlməsi ilə kifayət qədər soyuma baş verib.

- Və qısaca Rusiya-Ukrayna münaqişəsi haqqında. Döyüş nə qədər davam edə bilər?

- İndi bu müharibənin sonu görünmür, düşünürəm ki, o, uzun müddət davam edə bilər.

- Belə bir fikir var ki, ABŞ “Köhnə Dünya”nın özündən asılılığını artırmaq üçün Avropada yeni müharibəyə başlaya bilər. Nə fikirləşirsiniz?

- Avropanın ABŞ-dan asılılığı, məncə, artıq 100 faizi ötüb və onun tükənmiş imkanlarını hansısa yeni müharibə ilə bitirmək absurd olardı. İndiki mərhələdə Avropa özünü ABŞ-ın son vassalına çevirib və bu vəziyyətdən çıxmaq üçün fərdi cəhdlər ona heç bir nəticə vermir.

- Avropa Komissiyasının rəhbəri Ursula fon der Lyayenin Ağ Evdə NATO-nun baş katibi vəzifəsinə namizədliyi niyə irəli sürülüb?

- İstənilən şəxs bu vəzifəyə təyin oluna bilər, istənilən halda Şimali Atlantika Alyansının ümumi siyasətində heç nə dəyişməyəcək.

Tərcümə - Elçin Bayramlı