Dmitri Solonnikov: İlham Əliyev Avropa Siyasi Birliyinin sammitində ölkənin milli maraqlarını qorudu - MÜSAHİBƏ

Müasir Dövlət İnkişafı İnstitutunun (Rusiya) direktoru Dmitri Solonnikov "Moskva-Baku" portalına müsahibəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Avropa Siyasi Birliyinin sammitinə səfərinin nəticələrini təhlil edib. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.

- Dmitri Vladimiroviç, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Avropa Siyasi Birliyinin sammitinə səfərinin nəticələrini necə təhlil edirsiniz?

- Bu, İlham Əliyevin Avropa Siyasi Birliyinin sammitinə ilk səfəri deyil. Əgər sammit iştirakçılarına nəzər salsanız, görərsiniz ki, Azərbaycan lideri Avropa Parlamentinin “dəyərli göstərişlərinə” əməl etməyi nəzərdə tutan əsas cərəyanın üzvü olmayan yeganə dövlət başçısı olub. Aydındır ki, hətta Aİ daxilində müxtəlif dövlətlər Brüsselin idarəedici, rəhbər komandalarına fərqli münasibət bəsləyir, lakin bu, onların Avropa İttifaqının üzvü olmasına mane olmur. Balkan ölkələri hazırda Aİ-yə üzvlüklə bağlı danışıqlar aparır. Azərbaycan bu mövzuda danışıqlar aparmır. Bakının qlobal proseslərə öz baxışı var və Əliyev də sammitə ölkənin qlobal proseslərlə bağlı dəqiq müəyyən edilmiş mövqeləri ilə gəlib. Bu gün dünyanın inkişafı ilə bağlı bir neçə nöqteyi-nəzər üstünlük təşkil edir: Trampın hakimiyyətə gəlişi ilə avropalılardan nəzərəçarpacaq dərəcədə fərqlənən amerikalılar, ruslar, çinlilər və Latın Amerikası öz baxışını irəli sürür.

Aydındır ki, Avropa proseslərinin favoritləri Merz, Makron, Starmerdir - Avropadan söhbət düşəndə ​​daha çox dünya xəbər agentliklərinin birinci səhifələrində olan siyasətçilərdir. Biz görürük ki, keçmiş postsovet məkanının bir sıra ölkələri: Ukrayna, Moldova, Ermənistan, Gürcüstan üçün Avropaya inteqrasiya prioritet məsələdir. Bunlar keçmiş Sovet İttifaqı ölkələridir ki, Aİ-yə daxil olmaq üçün hər cür cəhd göstərirlər. Bu baxımdan da Rusiya əleyhinə siyasət oynayırlar.
Təbii ki, Azərbaycanda Aİ ölkələri enerji və nəqliyyat komponentlərinə maraq göstərirlər.
Eyni zamanda, başa düşmək lazımdır ki, Azərbaycan ilə bir sıra Avropa ölkələri, məsələn, Macarıstan və Serbiya arasında yaranmış həqiqi dostluq və qarşılıqlı hörmətə əsaslanan münasibətləri nəzərə alaraq, Azərbaycan Respublikasına təzyiq etmək ideyası və Bakı ilə Moskva arasında parçalanma yaratmaq cəhdləri Aİ-də hələ də ortadan qalxmayıb. Azərbaycanı anti-Rusiya gündəminə daxil etmək istəyi var, amma açıq şəkildə buna nail ola bilmirlər. Bakı, dediyim kimi, öz milli prioritetləri haqqında aydın təsəvvürə malikdir. Və bu halda Əliyevin zirvəyə səfəri ilk növbədə enerji və nəqliyyat komponenti ilə bağlıdır. Əliyev siyasi və iqtisadi komponentləri ayırır.
Artıq bir neçə ildir ki, İlham Əliyevin müntəzəm olaraq Qərbi necə sərt tənqid etdiyini xatırlayırıq. Və təbii ki, bunun bir səbəbi var.
Avropa Siyasi Birliyinin sammiti çərçivəsində ünsiyyət quran liderlərin görüntüləri – nəticə göz qabağındadır: müxtəlif qütblərin liderləri razılığa gəlmək istəyirlər. Hətta Əliyevlə Makronun sammitdəki təmaslarından belə başa düşürük ki, məntiq yenidən işə başlayıb – qarşıdurmanı davam etdirməkdənsə, razılığa gəlmək daha yaxşıdır.
Bu gün dünyada vəziyyət kifayət qədər ağırdır. Və hər kəsin razılığa gəlməsi vacibdir.
Əliyevlə Paşinyan, həmçinin Əliyev, Paşinyan və Ərdoğan arasında müsbət təmasların olduğunu gördük. Bu görüşlər də mürəkkəb məsələlərin həlli üçün sülh yolu ilə həll yollarının axtarışı məntiqi çərçivəsində baş tutub. Əliyevlə Paşinyanın yolları hər dəfə kəsişəndə ​​ümid yaranır ki, bəlkə indi razılığa gələcəklər. Bu həmişə baş vermir, lakin əlaqələr hələ də vacibdir. Bu təmaslar var - bu təmaslarda qarşılıqlı maraq var, yəni tərəflərin sonda razılığa gəlmək şansı var. Sülh müqaviləsinin imzalanması bu gün Ermənistan hakimiyyəti üçün bir növ əsas məsələdir.
İrəvan vaxtaşırı imzalanma istiqamətində siqnallar verir, eyni zamanda Azərbaycana qarşı iddialar da səsləndirir. İrəvanın son illərdəki ənənəvi siyasəti belə olub: bir addım irəli – iki addım geri. Amma razılığa gələcəyimizlə bağlı bəyanatlardan sonra razılığa gəlmək lazımdır. Hələ ki, razılığa gəlməmişik.
Aydındır ki, Nikol Paşinyanın Avropa Siyasi Birliyinin sammitinə səfərinin məqsədləri İlham Əliyevin səfərinin məqsədlərindən fərqlənir. Qarşıda Paşinyanın parlament seçkiləri ilə bağlı kampaniyası var. Və bu çərçivədə onun Qərblə təmasları var. Paşinyan tərəfdən qaçdığını görürük. Əliyev isə əksinə, istənilən platformada öz nöqteyi-nəzərini, Azərbaycanın milli maraqlarının rəsmi nöqteyi-nəzərini təbliğ edir.

- Lavrovun Ermənistana gözlənilən səfəri çərçivəsində Rusiya İrəvana hansı sualları verəcək?

- Yenə deyirəm, susmaqdansa danışmaq yaxşıdır. Bu, danışıqların olmamasından yaxşıdır. Fərqli ərazilərdə hərəkətin başlaması şansı varsa, o zaman başlayacaq. Bu müsbət və yaxşıdır. Çoxlu sayda suallar var. Bura Ermənistanın Aİİ-dəki perspektivləri və KTMT-dən çıxmağı gözlədiyi daxildir. Cənubi Qafqazdakı vəziyyət isə “3+3” formatındadır. Söhbət Rusiya hərbi qulluqçularının Ermənistandakı statusundan gedir. Rusiya-Ermənistan münasibətlərində çoxlu kəskin məsələlər var. Xarici işlər naziri Ermənistana gedərsə, o zaman bütün spektrdə müzakirələr aparılacaq. Bu, texniki məsələləri müzakirə etməyə gələn hansısa dar mütəxəssis deyil; Nazir ikitərəfli təmasların bütün gündəliyini müzakirə edəcək.

Tərcümə - Elçin Bayramlı