Kəlbəcərin Zəfərdən sonrakı yenidən doğuluşu

25 noyabrın “Kəlbəcər şəhəri günü” kimi qeyd olunması bu qədim diyarın tarixində və Azərbaycanın dövlətçilik ənənəsində mühüm hadisədir. Kəlbəcər həm qədimliyinə, həm strateji mövqeyinə, həm də müasir dövrdə qazandığı yeni inkişaf dinamikasına görə xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Ermənistanın uzun illər boyunca Kəlbəcərdə həyata keçirdiyi qeyri-qanuni məskunlaşdırma siyasəti bölgənin etnik tərkibini dəyişmək və tarixi kimliyini təhrif etmək məqsədi güdürdü. İşğal dövründə burada qanunsuz məskənlər salınmış, infrastruktur dağıdılmış, tarixi abidələr vandalizmə məruz qalmışdı. 2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsi bu təcavüzkar siyasətə son qoydu. Kəlbəcərin azad olunması ölkənin təhlükəsizliyi və regionda geostrateji balans baxımından xüsusi əhəmiyyətə malik idi. Azərbaycanın siyasi iradəsi, güclü hərbi potensialı, strateji və taktiki planlaması bu qələbəni təmin etdi. Üçtərəfli Bəyanata uyğun olaraq Ermənistan ordusunun Kəlbəcəri tərk etməsi prosesində isə düşmən tərəfin törətdiyi dağıntılar, yanğınlar və vandalizm onların barbar simasını bir daha nümayiş etdirdi. Kəlbəcərin azad olunmasının əbədiləşdirilməsi məqsədilə 2020-ci il noyabrın 26-da “Kəlbəcərin azad olunmasına görə” medalı təsis edildi. Regionun qədimliyi isə arxeoloji faktlarda, tarixi qalalarda, kurqanlarda, alban məbədlərində öz əksini tapır. Azərbaycanın ən yüksək dağlıq rayonlarından biri olan Kəlbəcər 1930-cu ildə inzibati rayon statusu alıb, 1993-cü il 2 aprel tarixində Ermənistan tərəfindən işğal olunub. BMT Təhlükəsizlik Şurasının 822 saylı qətnaməsi Ermənistan qoşunlarının dərhal çıxarılmasını tələb etsə də, bu çağırışa əməl edilməmişdi. Şanlı Zəfərdən sonra Kəlbəcərin dirçəlişi yeni mərhələyə qədəm qoydu və 25 noyabrın “Kəlbəcər şəhəri günü” elan edilməsi tarixi ədalətin bərpasının təntənəsinə çevrildi. Bölgənin gələcək inkişafı “Kəlbəcər şəhərinin 2040-cı ilədək inkişafına dair Baş plan” çərçivəsində həyata keçirilir. Şəhərdə 524 ailəlik yaşayış məhəlləsi salınır. Yanşaq kəndində 421, Zallar kəndində 487, Zar kəndində isə 855 ailənin məskunlaşdırılması nəzərdə tutulur. Bu layihələr Kəlbəcərin kompleks şəkildə yenidən qurulmasına xidmət edir. İnfrastrukturun bərpası bölgənin inkişafında əsas istiqamətlərdən biridir. Toğanalı–Kəlbəcər–İstisu avtomobil yolu regionu ölkənin digər əraziləri ilə birləşdirən strateji layihədir. Eyni zamanda enerji infrastrukturu yenilənir, su ehtiyatlarından səmərəli istifadə üçün müasir texnoloji həllər tətbiq olunur. Turizm potensialının artırılması məqsədilə “İstisu” Müalicə-İstirahət Kompleksi və “İstisu” mineral su zavodu yenidən qurulur. Bütün bu layihələrin icrası Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin Kəlbəcərə etdiyi ardıcıl səfərlərlə müşayiət olunur. Bu səfərlər bölgənin inkişafına göstərilən yüksək diqqətin və dövlətin quruculuq iradəsinin bariz göstəricisidir. Bu gün Kəlbəcər həm azadlığın, həm dirçəlişin, həm də gələcəyə inamın rəmzi kimi yeni tarixini yazmaqdadır və 25 noyabr bu böyük dönüşün simvoluna çevrilmişdir.

İlqar İlyasov
YAP Laçın rayon təşkilatının sədri