Dmitri Solonnikov: Paşinyan başa düşür ki, İrəvan sülh müqaviləsi üçün Bakının şərtləri ilə razılaşmalı olacaq – MÜSAHİBƏ

“Və bu, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ötən həftə dediyi kimi Ermənistanda Konstitusiyaya dəyişiklik ediləcəyi təqdirdə baş verəcək”

Müasir Dövlət İnkişafı İnstitutunun (Rusiya) direktoru Dmitri Solonnikov “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi ilə bağlı dinc bəyanatlarının arxasında nələrin dayandığını açıqlayıb. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.

- Dmitri Vladimiroviç, son günlər Ermənistanın baş naziri Ermənistan-Azərbaycan nizamlanması ilə bağlı, deyək ki, sülhpərvər bəyanatlar və mesajlar verir. Bu gün o, 1994-cü ildən Qarabağın Azərbaycana qaytarılması ətrafında danışıqlar prosesinin aparıldığını və danışıqlar prosesinin başqa məzmununun olmadığını bildirib. Bundan əvvəl Paşinyan ATƏT-in Minsk qrupunun ləğvinin zəruriliyi, iki ölkənin sərhədində üçüncü qüvvələrin yerləşdirilməsindən imtina (yalnız delimitasiyadan sonra xəbərdarlıq edilməklə) və bir sıra digər məqamlarda Bakının mövqeyi ilə mahiyyətcə razılaşıb. Azərbaycanın mövqeyi ilə nisbi həmrəylik göstərib... Belə bəyanatların səbəbi nədir?

- Mən də burada rezervasiya edərdim. Və sonra bütün bu bəyanatlardan sonra Nikol Paşinyan Ermənistana səfər etmək təklifi ilə Emmanuel Makrona üz tutdu, iki ölkənin strateji tərəfdaşlığından danışdı, dedi ki, Ermənistanın indiki suverenliyini və təhlükəsizliyini təmin edən məhz Fransadır, etibarlı tərəfdaşdır və sairə və ilaxır. Buna əsaslanaraq, mən Paşinyanın “sülhpərvər” bəyanatlarını hərtərəfli, müxtəlif aspektləri nəzərə alaraq, bu gün baş verən və ya dünyada gözlənilən proseslər prizmasından nəzərdən keçirərdim. Fakt budur ki, dünyada vəziyyət böyük ehtimalla tezliklə dəyişəcək. ABŞ və Avropa İttifaqı, ABŞ və Qərbi Asiya ölkələri arasında beynəlxalq vəziyyətin dəyişəcəyi tamamilə aydındır. ABŞ-dan Cənubi Qafqaza yeni yanaşmalar olacaq. Çətin ki, Ağ Evin yeni administrasiyası indiki Bayden administrasiyasının etdiyi kimi hamını dəstəkləsin, yalnız Rusiyanı daha da pisləsin. Donald Tramp administrasiyası Rusiyanı sevməyəcək, lakin kiminsə siyasi ambisiyaları naminə Rusiya Federasiyasına qarşı vəsait xərcləməyəcək.

Burada Avropa İttifaqı daxilində vəziyyətin mürəkkəbləşməsi də öz rolunu oynayacaq. Və Aİ-də müxtəlif oyunlar oynamaq getdikcə çətinləşir. Biz Fransanın özündə vəziyyətin nə qədər ağır olduğunu görürük. Reallıq budur: Makron indi elə bir vəziyyətdədir ki, onun Ermənistandakı ambisiyalarını reallaşdırmaq, beləliklə də dünyanın bir sıra digər yerlərində məğlubiyyətini geri qaytarmaq haqqında deyil, daxili vəziyyət və bununla əlaqədar olaraq özünü də nə gözlədiyini düşünməlidir. Fransa prezidentinin hökumətlə daimi problemləri var, sual ondan ibarətdir ki, yeni hökumət nə qədər davam edəcək, büdcə ilə bağlı problemlər var- onun 2025-ci ilin büdcəsini qəbul edib-etməyəcəyi bəlli deyil; Fransada Makronun tənqidi getdikcə dərinləşir. Artıq onun impiçmentinin mümkünlüyü haqda danışılır.

Ona görə də bu gün İrəvanın Fransanın “belə etibarlı tərəfdaş” olduğunu söyləməsi, Makronun problemlərini nəzərə alsaq, pis oyunda yaxşı oyunçu kimi görünür. Trampın ABŞ-da hakimiyyətə gəlməsi ilə Qərb Cənubi Qafqazın işlərinə aktiv müdaxilədən, Ermənistana aktiv dəstəkdən uzaqlaşacaq. Paşinyan isə artıq başa düşür ki, o, Azərbaycanla hansısa yolla danışıqlar aparmalı, onun şərtləri üzrə sülh razılaşması əldə etməli, həmçinin, görünür, Rusiya ilə münasibətləri yaxşılaşdırmalıdır.

ABŞ-da təcridçilər güclənir və gələcəkdə onların sayı daha çox olacaq. Qlobal çətinliklər ABŞ, Avropa İttifaqı və xüsusilə Fransa üçün xarici siyasət avantüralarına pul xərcləməyin getdikcə çətinləşdiyini göstərir. Ermənistan isə birtəhər bu obyektiv reallıqla barışmalı olacaq. Paşinyan, deyəsən, bunu anlayır, bilir ki, onun istək və istəklərinə reaksiya daha az olacaq.

Eyni zamanda, onu da nəzərə almaq lazımdır ki, hazırkı baş nazirin ritorikası İrəvan üçün vəziyyətin dəyişməsi ilə- daxili və ya xarici siyasətdə- dəyişir. Ermənistanın baş naziri söz ustasıdır, bu gün bir şey demək istəyir, sonra başqa söz demək istəyir. Bu gün istəyirdi- dedi ki, Ermənistan-Azərbaycan sərhədində üçüncü qüvvələrə ehtiyac yoxdur və sabah Makron onun yanına gələcək, başını sığallayacaq, nəsə söz verəcək və Ermənistanın baş nazirinin öz sahəsində yaxşı iş gördüyünü deyəcək. Və o zaman Paşinyan əvvəlki açıqlamalarını unudacaq. Baş nazir konkret məqamda faydalı hesab etdiyi şeyi edəcək.

Yəni, prinsipcə, bütün bu cəhətlər 2025-ci ildə Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması imkanını artırır. Və bu, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ötən həftə dediyi kimi Ermənistanda Konstitusiyaya dəyişiklik ediləcəyi təqdirdə baş verəcək. Ancaq biz sadəcə başa düşməliyik ki, biz bir neçə ildir ki, sülh müqaviləsinin imzalanması imkanlarından danışırıq. Və sonda həmişə bəzi "amma"lar çıxır.

- Bu ay, ilin sonuna qədər Ermənistan bir sıra ölkələrlə: ABŞ, Fransa, Yunanıstan, Kiprlə hərbi əməkdaşlıq üzrə təmasları son dərəcə intensivləşdirdi. Gələn il üçün qarşılıqlı fəaliyyət planları imzalanır, görünür, bu dövlətlər artıq Ermənistan ordusunda islahatlarla məşğuldurlar...

- Ermənistan, işarə etdiyim kimi, gələn il dünyanın dəyişəcəyindən ehtiyat edərək müxtəlif yeni planlar hazırlayır və hərbi əməkdaşlıq üzrə yenidən danışıqlar aparır. Paşinyan hesab edir ki, 2025-ci ildə İrəvan üçün strateji məsələlərin həlli çətinləşəcək.

Eyni zamanda, Ermənistanın bu cür hərbi əməkdaşlıqla bağlı “ortaya atılmış yürüşü” İrəvanın hərbi əlaqələri şaxələndirdiyinin daha bir göstəricisidir. Bu, Paşinyanın çox sülhpərvər bəyanatlarının səmimiliyini bir daha sual altına qoyur. Aydındır ki, İrəvan revanşist əhval-ruhiyyə ilə oynamaqda davam edir. Və bütün bu bağlanmış əməkdaşlıq planları və təmaslar onu göstərir ki, İrəvan Ermənistanın gələcəyini NATO-da görür və silahlı qüvvələrini Şimali Atlantika Alyansı standartlarına keçirəcək.

Tərcümə - Elçin Bayramlı

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Azərbaycan Respublikasının dünya birliyinə inteqrasiyası, region ölkələri və digər dövlətlərlə, beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığının inkişaf etdirilməsi” istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb