Ermənistanda mitinqlər və “rus agenti” - RAKURS

Azərbaycan Qarabağın gələcəyini müəyyən edir

Erməni millətçiləri 30 ildə əkdiklərini indi toplamaqdadırlar. “Miatsum”la silahlanan “Krunq”çuların başlatdığı və əsasən də Azərbaycanın torpaqlarını zorla, silahlı, təcavüz yolu ilə ələ keçirməyə çalışan xain, millətçi-daşnak kafalı ermənilərin vəhşilikləri 20 faiz ərazimizin işğalı ilə nəticələnmişdi. Arxalarını Qərb ölkələrinə söykəmiş qorxaq ermənilər məhz sahiblərinin tasmasına güvənib üstümüzə ayaq açmışdılar. Bəşər tarixinin görmədiyi, kitabların yazmadığı vəhşilikləri, vandallıqları törədirdi ermənilər. Amma bir şeyi unudurdular, zaman tərsinə dönə bilər, yaxud Azərbaycan bütün bunların bədəlini ödətdirə bilər.

Bu gün Azərbaycan tarix yazır, həm də bəşəriyyətə dərs verə-verə. Xalqımız 30 illik müharibədə on minlərlə şəhid verib, torpaqlarını itirib, amma sınmayıb, mənliyini itirməyib, haqq-ədalətin qələbə qazanacağı günü gözləyib. Erməni vəhşiliklərinə, vandallıqlarına, yırtıcı xislətinə baxmayaraq bu gün Azərbaycan erməni sakinlərlə çox humanist davranır. Qarabağda yaşayan ermənilərə reinteqrasiya təklif edir, “qanunlarımızı qəbul edin, hüquqlarının ən yüksək səviyyədə tanınacaq, digər etnik xalqlar kimi Azərbaycanda normal şəkildə yaşayacaqsınız”, deyir. Son tədbirlərdən sonra erməni sakinlərin nümayəndələri ilə artıq ikinci görüş keçirilib və onların problemlərinin həlli müzakirə edilib. Buna baxmayaraq separatçıların sadə ermənilər üzərində uzunmüddətli təsirini, basqısını görməmək mümkün deyil. Nə isə, gedəni saxlamaq olmaz…

İrəvan məhkəməsi bazar ertəsi Xocalı qətliamının təşkilatçısı, Ermənistanın eks-prezidenti Robert Köçəryanın oğlu Levonu bir ay müddətinə həbs edib. O, dörd polis əməkdaşını döyməkdə ittiham olunur. Hüquqşünaslar “erməni Femidası”nın qərarını hüquqi qanunsuzluq adlandırıblar. Məsələ burasındadır ki, sentyabrın 22-də Levon həbsdə olarkən aldığı kəllə-beyin travması ilə xəstəxanaya yerləşdirilmişdi. Həkimlər eks-prezidentin oğlunun vəziyyətini orta ağır kimi qiymətləndirirlər.

Xatırladaq ki, Ermənistanda etirazlar sentyabrın 19-da Azərbaycanın Qarabağda antiterror əməliyyatı ilə eyni vaxtda başlayıb. Müxalifət respublikanın baş naziri Nikol Paşinyanın hakimiyyətdən uzaqlaşdırılması üzrə fəaliyyətləri əlaqələndirən “milli komitə” yaradıb. Hökumət başçısının özü iddia edir ki, onun opponentləri Moskvaya eyham vurmaqla yanaşı, İrəvana qarşı hibrid müharibədə iştirak edirlər.

Bununla bağlı Moskva bəyan edib ki, Ermənistanın baş naziri özünə rədddən başqa heç nəyə səbəb olmayan qəbuledilməz hücumlara yol verir. Departamentin açıqlamasında deyildiyi kimi, Paşinyan daxili və xarici siyasətdəki uğursuzluqlara görə məsuliyyəti özündən Moskvaya keçirməyə çalışır. Eyni zamanda, Rusiya həmişə müttəfiqlik öhdəliklərinə sadiq qalıb və erməni dövlətçiliyinə hörmətlə yanaşıb.

Ermənistan Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, sentyabrın 25-də günorta saatlarında 168 etirazçı saxlanılıb. Eyni zamanda, təhlükəsizlik qüvvələri fəalları küçədə boğmaq və döymək də daxil olmaqla, onlarla çox sərt rəftar edirlər. Ermənistan Daxili İşlər Nazirliyinin rəis müavini Aram Hovhannisyan belə media nəşrlərini jurnalistlərin xəstə təxəyyülünün bəhrəsi adlandırıb. Onun fikrincə, polis mütənasib zorakılıqdan istifadə edir.
Paşinyanın əleyhdarları İrəvanda küçələri bağlamağa və şəhərlər arasında yolları bağlamağa çalışırlar, lakin indiyədək ölkənin nəqliyyat kommunikasiyalarını iflic edə bilməyiblər. Onların fəaliyyəti əsasən Ermənistan paytaxtının mərkəzində cəmləşib. Bu arada Ermənistan xüsusi xidmət orqanları ölkədə hakimiyyəti ələ keçirmək planının aşkarlanması barədə məlumat yayıb. Təhlükəsizlik rəsmilərinin bildirdiyinə görə, çevrilişi “Səlibçilər” hərbi-vətənpərvərlik cəmiyyətinin səkkiz üzvü planlaşdırıb, onlardan tapança, ov tüfəngi, gülləkeçirməz jiletlər və ratsiya aşkarlanıb.

Etiraz aksiyasına liderləri 2020-ci ildən Paşinyanla fəal mübarizə aparan bir neçə siyasi təşkilat rəhbərlik edir. Məsələn, onların arasında İrəvan Qanunvericilik Məclisinə keçirilən son seçkilərdə baş nazirin istefasına nail olmaq və Qarabağdakı separatçı ermənilərə daha fəal kömək etmək üçün öz səsinə səs verməyə çağıran “Ana Ermənistan” bloku da var (15,45% səs toplayıb). Bundan başqa, Ermənistanın keçmiş prezidentləri Robert Köçəryan və Serj Sarkisyanın tərəfdarları da var. Artıq adı çəkilən Levonu bəziləri müxalifətin əzəməti, qəzəbi adlandırırlar.

Lakin etirazçıları yalnız bu siyasi qüvvələrə aid etmək olmaz, palitrası daha rəngarəngdir, çünki cəmiyyətin bütün təbəqələrində ölkə rəhbərliyinə qarşı çoxlu narazılıqlar toplanıb. Buna baxmayaraq, Paşinyan rəqiblərini Rusiya ilə əlaqələrdə və İrəvana qarşı informasiya müharibəsində iştirakda ittiham etməyə çalışır.
İrəvan sakini Gevorqun sözlərinə görə, 2020-2021-ci illərdə etirazlar daha ciddi olub, belə ki, çoxları hesab edirdi ki, dövlətin başında başqa adam olsa, hər şey dəyişə bilər. İndi çoxlarına aydın oldu ki, problem daha dərindir. Bundan əlavə, müxalifət vəziyyəti düzəltmək üçün heç bir fəaliyyət proqramı təklif etmir, onun əsas vəzifəsi hakimiyyəti ələ keçirməkdir. “Bəzən şəhərdə qarşıdurma baş verir, lakin ümumilikdə əsas fəaliyyət kütləvi mitinqlərə düşür. Oradakı insanlar çox müxtəlifdir, bir-biri ilə ünsiyyət qurmayan kiçik qruplara bölünürlər. Onların hamısını yalnız Paşinyana olan nifrətləri birləşdirir, ancaq bu, yetərli deyil və tədricən onlar dağılırlar”, - deyə o, bildirib.

Gevorqun sözlərinə görə, Paşinyan bütün rəqiblərini Rusiya tərəfdarları ilə eyniləşdirməyə çalışır. Baş nazirin sözlərinə əsasən belə bir təəssürat yaranır ki, ya Moskva Ermənistanı öz vilayətinə çevirmək istəyir, ya da müxalifət buna nail olmağa çalışır. Lakin bu bəyanat Paşinyanın “qərblilər” arasında populyarlığını artırmayıb. İstəyəcəklər ki, o, KTMT-dən çıxıb NATO-ya daxil olmağa çalışsın və bunsuz da onların nöqteyi-nəzərindən baş nazir sadəcə sözlə oynayır, iki kresloda oturmağa çalışır.

“Etirazlar kifayət qədər kütləvidir, axşam aksiyalarında 20-25 minə qədər insan iştirak edə bilər. Bu, iki-üç il əvvəlki pik dəyərlərdən təxminən iki dəfə çoxdur. Doğrudur, etirazçıların əhəmiyyətli hissəsi Qarabağdan olan gənclərdir”, - Qafqaz İnstitutunun elmi işçisi Qrant Mikaelyan bildirib. Onun fikrincə, bu onunla bağlıdır ki, 2020-ci ildə itkilər ərazi, siyasi və statuslu idi, lakin bunu reallaşdırmaq üçün bir çox ermənilərdə olmayan dövlət təfəkkürü olmalı idi. İndi isə sadə insanlar əziyyət çəkib. Əgər 2020-ci ildə Qarabağdakı erməni sakinlərinin 80%-i öz evlərində yaşayırdısa, indi biz əhalinin rayondan kütləvi şəkildə, həm də könüllü köçünün şahidi oluruq: “Bu dəfə müxalifətin Paşinyanı devirmək şansı 2020-ci ilə nisbətən daha yüksəkdir, lakin hələ də 50%-dən çox azdır. Hərəkat çox zəif təşkil olunub və hakimiyyət buna fəal şəkildə qarşı çıxır. Polis küçələrdə etirazçıları döyərək xaosa səbəb olur. Hətta binaları ələ keçirmək cəhdləri olarsa, atışma təhlükəsi də var idi”.
Politoloq qeyd edir ki, Qarabağda antiterror tədbirləri başlamazdan əvvəl Paşinyanın reytinqi 30% idisə, indi təxminən 10-15% təşkil edir. Özünə münasibətini birtəhər yaxşılaşdırmaq üçün o, baş verənlərə görə məsuliyyəti Rusiyanın üzərinə atmağa çalışır, çünki buna görə sələflərini günahlandırmaq artıq mümkün olmayacaq.

Strateji Tədqiqatlar və Təşəbbüslər üzrə Analitik Mərkəzin (ACSSI) rəhbəri Hayk Xalatyan da hesab edir ki, Paşinyanın reytinqi ciddi şəkildə aşağı düşüb, lakin o, bunu təhlükəsizlik blokuna nəzarəti ilə kompensasiya edir. Bu baxımdan ekspert hesab edir ki, müxalifət hakimiyyəti dəyişmək üçün polislə küçə toqquşmalarına getməli olacaq. “Hələ ki, amansız həbslərə baxmayaraq, aksiyalarda heç də az adam yoxdur. Eyni zamanda, iqtidar partiyasından olan deputatlar da cəmiyyətin onlara qarşı mənfi münasibəti göz qabağında olduğundan küçəyə çıxmaqdan qorxurlar. Onların ictimaiyyət qarşısında təhqir edilməsi, hətta təcavüzə məruz qalması halları olub. Amma müxalifət liderləri fəaliyyət proqramı təklif etməsələr və sadəcə İrəvanda gəzsələr, etirazlara maraq qaçılmaz olaraq azalacaq”, - Xalatyan deyib.

Ümumiyyətlə, mövcud hakimiyyətin əleyhdarlarının nail olmağa çalışdıqları əsas məsələ Qarabağdakı vəziyyətə görə məsuliyyət daşıyanların cəzalandırılmasıdır. Eyni zamanda insanlar hesab edirlər ki, hakimiyyət Ermənistanın təhlükəsizliyini təmin etmək iqtidarında deyil. Öz növbəsində, Azərbaycanla sülh bağlayacağına söz verən və “Zəngəzur dəhlizi” uğrunda döyüşlərin təhlükəsi barədə xəbərdarlıq edən Paşinyan öz hərəkətləri ilə düzgün qurulmamış xarici siyasəti nəzərə alaraq, Bakının müdaxiləsi riskini daha da artırır. Paşinyan hakimiyyəti Rusiya ilə münasibətləri korlayıb və və artıq Ermənistan ordusunun döyüş qabiliyyətini artıra bilmir.

Qarabağdakı ermənilər Azərbaycan tərəfindən bütün humanitar və sosial problemlərin həll olunacağı barədə təminat almalarına rəğmən Ermənistana köçməkdə davam edirlər. Bunun ən böyük və əsas səbəbi Ermənistandakı millətçi ermənilərin təbliğatıdır. Onlar ciddi-cəhdlə erməniləri Qarabağdan köçməyə çağırırlar. Bununla da Azərbaycanın beynəlxalq imicinə zərbə vurmaq niyyətlərini gizlətmirlər. Bazar ertəsi isə Naxçıvan Muxtar Respublikasında Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğan Dağlıq Qarabağ ətrafındakı vəziyyəti müzakirə ediblər.

V.VƏLİYEV