Aleksey Fenenko: Moskva öz ərazilərinin qaytarılmasında Bakıya açıq olacaq - MÜSAHİBƏ

Rusiyalı ekspert: Ermənistanın məsuliyyətsiz davranışının sonu onun zəmanətli hərbi məğlubiyyəti ilə könüllü olaraq hərbi avantüraya sürüklənməsi olacaq

Rusiya Beynəlxalq Məsələlər Şurasının eksperti Aleksey Fenenko “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində Qərb ölkələrinin anti-Azərbaycan hücumları barədə danışıb. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.

-Aleksey Valeryeviç, son günlər bir sıra Qərb dövlətlərinin nümayəndələrinin Azərbaycan əleyhinə bəyanatlar dalğasının şahidi olduq. Buna nə səbəb oldu?

-Qərbin Ermənistanın KTMT-dən çıxması və Rusiya ilə son qopması ssenarisini həyata keçirməkdə davam etməsi və paralel olaraq İrəvanın NATO ilə daha da sıx əməkdaşlığa doğru getməsi. Təbii ki, heç kim Ermənistanı Şimali Atlantika Alyansına qəbul etməyəcək, lakin İrəvanın Moskvanın təsirindən tam çıxarılması prosesini “yaxşı formada” saxlamaq lazımdır. Bunun üçün Qərb Ermənistan ictimaiyyətini vaxtaşırı Paşinyanın bu cür anti-Azərbaycan bəyanatları ilə həvəsləndirir.

Qarabağ məsələsi ilə bağlı bu cür bəyanatlar və səsləndirilən qeyri-müəyyən tezislər, Qarabağın Bakının nəzarətində olmayan hissəsindəki vəziyyətlə bağlı “erməni soyqırımı” kombinasiyası ilə işləmək, ermənilərin boş Avropaya inteqrasiya cəmiyyəti ümidlərini dəstəkləmək üçün Qərbə lazımdır. Qərb deyəsən siqnallar verir- bizimlə get, qisas üçün sənə hər şeyi verəcəyik, imkan daxilində Rusiyadan uzaqlaş. Ermənistan isə dinləyib tələyə düşəndən sonra nə olacaq, heç kimi maraqlandırmır. Ermənistan üçün belə oyunların finalı o olacaq ki, o, öz iradəsi ilə hərbi avantüraya sürüklənəcək və zəmanətli hərbi məğlubiyyətə düçar olacaq.

- Nümayəndələri Azərbaycan əleyhinə bəyanatlara yol verən Belçika və Kanadada Fransa komponentinin güclü olduğu, erməni lobbisinin güclü mövqelərə malik olduğu ölkələrdir. İrəvan bu gün bu amildən yararlanmağamı qərar verib?

- Qismən. Lobbi, əlbəttə ki, işləyir, lakin Qərbin strateji maraqları olmasaydı, heç bir lobbi effektiv olmazdı. Xatırladaq ki, 2020-ci ilin payızında, İkinci Qarabağ Müharibəsi zamanı Ermənistan öz lobbisinə o qədər ümid edirdi ki, dünyanın hər yerindən ermənilər onun uğrunda döyüşə qaçacaqlar... Amma heç kim ora qaçmadı... Əksinə, Ermənistandan da, döyüş meydanından da qaçdılar... Lobbi lobbi olsa da, anti-Azərbaycan meyillərin arxasında ABŞ və Avropa Birliyi dayanır. Məqsəd Cənubi Qafqazı “partlatmaqdır”.

Bu yaxınlarda BMT-nin Laçın yolu ilə bağlı iclasında Avropa İttifaqı tamamilə anti-Azərbaycan mövqe tutdu. Bu, Brüssel platformasında vasitəçiliyin son ifasını təhdid edir. Bu, hər hansı beynəlxalq vasitəçilik kimi, ona görə mövcuddur ki, Azərbaycan hələ də bu danışıqları aparmağa hazırdır. Azərbaycan bunu istəməkdən əl çəksə, bütün sonsuz “beynəlxalq” vasitəçilik prosesi başa çatacaq. Payızda Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında danışıqlar Brüsseldə keçirilməlidir, lakin belə tendensiyalarla baş tutmaya bilər.

-Belçika Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbərinin İrəvandakı bəyanatlarından sonra Azərbaycan prezidenti onu qəbul etməkdən imtina etdi. Təşkilat sədrinin digər məsələlərlə yanaşı, Laçın yoluna səfər etmək üçün rayona göndərdiyi ATƏT nümayəndəsini də Azərbaycan liderinin qəbul etməyəcəyi ilə bağlı məlumatlar var. Rəsmi Bakının reaksiyasını necə şərh edə bilərsiniz?

- Azərbaycan öz ərazi bütövlüyü və suverenliyindən, o cümlədən Qarabağın suverenliyindən imtina etmək fikrində deyil. Və belə reaksiya göstərir ki, onunla oynamağa dəyməz və Bakı hörmətsizliyi qəbul etmir. Ancaq Qərb ölkələrinin bütün bu açıqlamaları həm də oyundur. Bakıya gələn Belçika Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri anti-Azərbaycan bəyanatlarından sonra qəfil bəyan etdi ki, Brüssel Azərbaycanla enerji sahəsində əməkdaşlığı inkişaf etdirmək istəyir. Belə təzadlar olduqca axmaq görünür. Əvvəlcə ölkə kobudluq edir, sonra deyir ki, nəyisə necə inkişaf etdirmək istəyir. Amma bu siyasətdir. Biz eyni şeyi Fransadan da gördük, rəsmilər Azərbaycan əleyhinə bəyanatlar verib, sonra deyirlər ki, biz əslində heç nə edə bilmərik, Qarabağdakı separatçılara kömək edə bilmərik, çünki biz ərazi bütövlüyünə hörmət edirik.

Azərbaycan Avropa üçün vacib tərəfdaşdır, ona görə də orada elə fırlanacaqlar ki, Zaqafqaziyada Rusiyanı bezdirsinlər, eyni zamanda, Azərbaycandan bir növ faydalansınlar. Bakı bütün bunları görür və yaxşı bilir. Və hər şeyi yerinə qoyur.

O ki qaldı Azərbaycan prezidentinin ATƏT nümayəndəsini qəbul etməkdən imtina edə biləcəyinə, xatırladığım qədərilə, bu, birinci dəfə deyil. Birincisi, təşkilatın bu cür hərəkətlərindən sonra bu, təəccüblü deyil. ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri isə Azərbaycanla razılaşmadan öz nümayəndəsini Laçın yoluna göndərmək qərarına gəldikdə, strukturun işinin əsas prinsipini pozur- münaqişənin hər iki tərəfindən bərabər məsafədə olmaq əvəzinə tərəflərdən birinin tərəfində durur, onun mandatına və hərəkətlərinə zidd olaraq münaqişəyə dəstək verilir. İkincisi, ATƏT çoxdan nəyisə həll edə bilən təşkilat olmaqdan çıxıb. Bunu Qarabağ münaqişəsinin timsalında göstərdi ki, 30 il ərzində onu həll etmək mandatı olan Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının Minsk Qrupu buna nail ola bilmədi. Eyni sözləri hələ 90-cı illərin əvvəllərində təşkilatın Təhlükəsizlik Şurasının Ermənistandan qoşunlarını işğal etdiyi Azərbaycan ərazilərindən çıxarmasını tələb edən qətnamələri qəbul edilən BMT haqqında da demək olar. Bu qətnamələri həyata keçirmək üçün heç kim barmağını qaldırmadı.

- Bu gün Ermənistanın baş naziri bəyan etdi ki, İrəvan sülh müqaviləsi ilə bağlı növbəti təkliflərini Bakıya təqdim edib. Və yenə də bunun fonunda o, nizamlanma çərçivəsində ermənilərin hüquq və təhlükəsizliyinin təmin olunmasının zəruriliyi barədə bəyanatlar verdi...

- Bu, Ermənistanın substantiv danışıqlar prosesini dayandırmaq və son nəticədə Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həllini uzatmağa nail olmaq üçün davam edən cəhdidir. Ordusunu yenidən silahlandırana qədər vəziyyəti mümkün qədər sərtləşdirmək. Bu gün Ermənistan beynəlxalq platformalardan, aparıcı beynəlxalq strukturlardan istifadə edərək Azərbaycanı ləkələmək, onu Ermənistan-Azərbaycan nizamlanmasına dair razılaşmaları yerinə yetirməməkdə ittiham etmək cəhdlərini davam etdirir, lakin bütün bu cəhdlər sonda boşa çıxır. Ermənistan Şimali Atlantika Alyansının ona qucaq açacağına ümid edir. Amma bu baş verməyəcək. Ermənistana ən yaxın NATO ölkəsi Türkiyədir və İrəvanın onunla münasibətlərini müsbət adlandırmaq olmaz.

İrəvan və ona yardım edənlərin hamısı Qarabağ məsələsini beynəlxalq aləmdə gündəmdə saxlamağa çalışır. Onlar daim bu mövzunu gərginlik amili kimi dəstəkləməyə çalışırlar və eyni zamanda heç bir həll yolu tapmırlar. İkinci Qarabağ müharibəsindən əvvəl olduğu kimi yenə də danışıqlar xatirinə danışıqlar aparmaq Ermənistan üçün faydalıdır.

Bütün bunlar Ermənistanı yeni hərbi avantüraya cəlb edə bilər. Bunun isə erməni xalqı üçün çox xoşagəlməz nəticələri olacaq.

Təbii ki, İrəvanın Moskvaya və Cənubi Qafqaza münasibəti Rusiyanın xoşuna gəlmir. Ermənistanla NATO-nun bu qədər fəal yaxınlaşması Rusiyanı qane edə bilməz. Qərb bu balansı saxlamadığı halda Rusiya nizamlamada obyektiv vasitəçi olmağa və balansı saxlamağa çalışır. Moskva isə belə balanslı münasibətdən Bakının xeyrinə imtina edə bilər. Çünki Ermənistan həddindən artıq nümayişkaranə şəkildə Qərbə doğru irəliləyir. Bu isə o deməkdir ki, Moskva öz ərazilərinin yekun olaraq onlara qaytarılması məsələsində Azərbaycana daha açıq olacaq.

Tərcümə - Elçin Bayramlı

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Müzəffər Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə 44 günlük “Vətən Müharibəsi”ndə qazanılmış tarixi qələbə, Ermənistan tərəfindən törədilmiş sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər, habelə müharibə cinayətləri ilə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması” istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb.