Rusiyalı ekspert: Azərbaycan Qərbə layiqli cavabı verdi - MÜSAHİBƏ

Xəzər Strateji Araşdırmalar İnstitutunun baş direktoru İqor Korotçenko İlham Əliyevin Prezident seçkilərində qələbəsinə Qərbin qəribə reaksiyası barədə “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində maraqlı məqamlara toxunub. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.

- İqor Yuryeviç, sözün əsl mənasında bu günə kimi Avropa Şurasının rəhbəri Şarl Mişel və ATƏT-in baş katibi istisna olmaqla, heç bir Qərb lideri İlham Əliyevi seçkilərdəki qələbəsi münasibətilə təbrik etməyib. Yalnız bu gün (dünən- red.) İtaliya, Rumıniya və Latviya liderlərindən təbriklər gəldi. Bundan əlavə, Aİ seçki prosesini “rəqabətsiz” kimi xarakterizə edən ATƏT/DTİHB-nin seçki hesabatını dəstəkləyən bəyanat yayıb. Bəyanatı ABŞ səfirliyi də dəstəkləyib. Qərbin bu reaksiyasının səbəbləri nədir?

- Bu reaksiyanın nəticəsi iki çox vacib vəziyyət oldu. Birincisi, Azərbaycan ötən ilin sentyabrında öz ərazi bütövlüyünü bərpa etdikdən sonra özünü təmin edən dövlətdir. O, əvvəllər daxili və xarici siyasət sahələrində ən mühüm qərarların qəbulunda özünü təmin edirdi, lakin ərazi bütövlüyünü bərpa etdikdən sonra daha da monolit, vahid, vahid və güclü, qərbdən təzyiq cəhdlərinə sərt reaksiya verməyə qadir dövlətə çevrildi. Xəzər kimi mühüm regionda, eləcə də Cənubi Qafqaz regionunda Qərb oyunçularının təzyiq göstərə bilməyəcəyi bir ölkənin olması onlar üçün çox xoşagəlməz faktdır. Onlar çoxdan zəif, həssas və manipulyasiya oluna bilən ölkələrlə münasibət qurmağa öyrəşiblər. Azərbaycan isə maliyyə və iqtisadi cəhətdən özünü təmin edir, onun siyasi sistemi daxili birliyi və möhkəmliyi təmin edir. Bu gün ona təzyiq rıçaqları yoxdur. Bu, özünü nəzərə almağa məcbur edən, kənar təsir və manipulyasiya obyekti ola bilməyən ölkədir. Qərb isə bundan qıcıqlanır.

Ötən ilin sonunda fransızlar, amerikalılar, müxtəlif Avropa strukturları Azərbaycana siyasi təzyiq göstərməyə çalışdılar. İndi də bunu edirlər. Rəsmi Bakı isə öz milli maraqlarının müdafiəsinə aydın və qəti şəkildə cavab verir. Və bu baxımdan kiməsə qapını göstərir, USAİD-a keçən il göstərdiyi kimi.

İkinci amil isə beynəlxalq erməni diasporunun indi öz resursları: maliyyə, siyasi, media hesabına Azərbaycana qarşı təzyiq cəbhəsi yaratmağa davam edən dağıdıcı hərəkətləridir. Çünki Qarabağ oyunu artıq Miatsumun və beynəlxalq erməni lobbisinin zərərinə bitib. Bununla belə, qlobal ermənilər oyunun bitmədiyinə inanırlar.

Bu iki amil müəyyən qədər Qərbin belə reaksiyasını təmin etdi.

Bu gün hamı başa düşür ki, Azərbaycanda keçirilən prezident seçkilərinin nəticələri ölkəni əsaslı şəkildə gücləndirdi, İlham Əliyev qeyd-şərtsiz legitimliyini bir daha təsdiqlədi və özü üçün nəinki yenidən prezident seçilməsini, həm də ümumxalq etimadını təmin etdi.

Bütün bunlar müəyyən qlobalist elitaların dişlərini qıcamalarına səbəb olur. Azərbaycan Avropa İttifaqının enerji təchizatı üzrə ən mühüm tərəfdaşıdır ki, bu da hamının xoşuna gəlmir.

Düşünürəm ki, Qərbin bu reaksiyası proqnozlaşdırıla bilərdi. Bu böyük oyun bitməyib və qarşıda Azərbaycana qarşı yeni təzyiq raundları olacaq.

Eyni zamanda, seçkilərin açıq, şəffaf, demokratik, rəqabətli, beynəlxalq hüquq normalarına uyğun keçirildiyi şübhə doğurmur. Bunu bütün strukturlar və müşahidəçi ölkələr qeyd ediblər. Səs faizinin 92 faizdən yuxarı olması liderin nüfuzunu göstərir. Bunlar aşkar şeylərdir. Niyə belə yüksək fəallıq oldu? Çünki insanlar gəlib səs vermək istəyirdilər. Niyə bunu etmək istədilər? Onlar sadəcə olaraq gələcəklərinə səs verdilər. Gələcək həmişə dövlətin rəhbəri ilə bağlıdır. İnsanlar liderə inanırsa, gəlib səs verirlər. Və demək olar ki, hamı gəlib səs verdi. Bu o deməkdir ki, siyasətçi nüfuz və hörmətə malikdir.

Əgər Qərb liderləri öz ölkələrində belə bir fəallığı təmin edə bilmirlərsə və bu qədər səs faizini toplaya bilmirlərsə, onlar “qeyri-demokratik” seçkilər haqqında qışqırmağa başlayırlar. Biz “demokratiya” ilə bağlı bütün bu müzakirələri daim eşidirik. Qərb demokratiyası digər insanların fikirlərini manipulyasiya etmək üsuludur. Əsl demokratiya odur ki, insanlar Qərbin himayədarlıq etdiyi şəxsi deyil, dövlətin başında görmək istədikləri lideri sərbəst şəkildə seçirlər. Ona görə də Azərbaycanda insanlar məntiqi seçim etdi. Azərbaycan daxilindəki əhval-ruhiyyəyə uyğun olaraq siyasi reallıqlara tam uyğundur. Moskva İlham Əliyevin qalib gəlməsinə sevinir. Çünki bilirik ki, bu, Rusiyaya dost olan siyasətçidir və bu siyasətçi ilə Azərbaycanla əlaqələrimiz daha da möhkəmlənəcək.

Maraqlıdır ki, İlham Əliyevi ilk növbədə Qərbin xarici təzyiq və manipulyasiya faktorlarından xilas olmaq istəyən dövlətlərin rəhbərləri təbrik edib. Və bu olduqca təbiidir. Qərbin sanksiyaları isə bizim qarşılıqlı fəaliyyətimizi daha da gücləndirdi.

Dünya təlatümlüdür. Biz Avropada nə baş verdiyini, ABŞ-da hansı ehtirasların tüğyan etdiyini görürük. Hər yerdə titrəyir. Qlobal qeyri-sabitlik var. Bu şəraitdə proqnozlaşdırıla bilən tərəfdaşlar hər bir ölkənin davamlılığı üçün mühüm amildir.

- Aİ-nin Azərbaycan əleyhinə bəyanat yaydığı gün Çarlz Mişel öz təbrikində Avropa İttifaqının Ermənistan-Azərbaycan nizamlanmasında vasitəçiliyi davam etdirməsinin nə qədər vacib olduğunu nümayiş etdirdi. Mişel belə bir bəyanatla Aİ-nin hansısa “missiyasını” öz üzərinə götürdü ki?

- Çarlz Mişel Ermənistan-Azərbaycan danışıqlar yolunun Qərbin vasitəçiliyi ilə davam etməsini istərdi. Və bununla da Ermənistanın mövqelərini gücləndirməyə çalışırlar.

Qərbin Əliyevi təbrik etməməsi ədəbsizlik olardı. Lakin bu “təbəssümlərin” arxasında hələ də yırtıcı xarakteri dayanır. Amma bu, artıq işləmir. Və öz milli maraqlarını həyata keçirmək üçün Xəzər və Cənubi Qafqaz regionuna, indiki halda Ermənistana daxil olmağa çalışırlar.

Qərbə doğru sürüklənən İrəvan bütün danışıqların Qərbin vasitəçiliyi ilə getməsini istəyir. Çünki o, belə vasitəçiliyin danışıqlarda Ermənistanın mövqeyini dəstəkləyəcəyinə inanır. Bakı və Moskva bunu çox gözəl başa düşürlər.

Azərbaycan da regionun digər dövlətləri kimi- Rusiya kimi, Türkiyə kimi, İran kimi (Ermənistan istisna olmaqla) regiondan kənar oyunçuların olmasında qətiyyən maraqlı deyil. Xüsusən də bu mövcudluq hərbi kəşfiyyatdırsa və mənfi siyasi keçmişə malikdirsə. Qərb elitası Cənubi Qafqazı parçalamaq, region ölkələrini bir-birinə qarşı qoymaq istərdi.

- Bu gün Avropa İttifaqının səfiri Azərbaycan XİN-ə çağırılıb. Səbəb, Bakının fikrincə, Zaqafqaziyada sülhə xələl gətirən Aİ missiyasının Ermənistandakı fəaliyyəti, eləcə də kəşfiyyatla məşğul ola biləcək Çexiya vətəndaşının Azərbaycan sərhədinə yaxınlaşması ilə bağlı qəribə əhvalatıdır...

- Dediyim kimi, Azərbaycan yalnız mövqeyini sərtləşdirəcək. Amma siz başa düşməlisiniz ki, Aİ missiyası Ermənistan ərazisində fəaliyyət göstərib və bundan sonra da edəcək. Çünki Ermənistan bu gün özünü Qərbin regiona daxil olduğu mərkəz kimi təklif edir. Paşinyan Britaniya nəşrinə müsahibəsində bir daha Ermənistanın Avropa İttifaqı ilə mümkün qədər yaxınlaşmağa hazır olduğunu təkrarlayıb.

- Ermənistanın baş naziri həmin müsahibəsində ölkənin KTMT-dən çıxması məsələsinə baxılmasının mümkünlüyünü bir daha etiraf etdi... Və bildirdi ki, Ermənistan Ukrayna məsələsində Rusiyanın tərəfində deyil...

- Hələlik, məncə, Paşinyan Ermənistanın KTMT-dən çıxmasına hazır deyil. O, başa düşür ki, bu strukturdan çıxmaq iqtisadi problemlərlə dolu olan İrəvan üçün Rusiyaya qarşı ciddi siyasi demarş olacaq.

Ona görə də İrəvan ehtiyatla KTMT-dən, Rusiyadan uzaqlaşmaq taktikasını davam etdirəcək və iki kresloda oturmağa davam edəcək. Ermənistanın xəyalları var idi ki, Rusiya onun üçün “şabalıdı oddan çıxaracaq”. Bu baş vermədi. Və o, isterik olmağa başladı. Qərbə doğru hərəkət hakim erməni elitasının ümumi xəttidir.

İndi Ermənistan İrəvanın özünün təqsirli olduğu hər şeyi Rusiyanın üzərinə atmağa, onu bütün bəlaların və uğursuzluqların günahkarına çevirməyə çalışır. Lakin İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı 12 min erməni fərarisinin döyüş meydanını tərk etməsini Ermənistanda heç kim xatırlamaq istəmir.

Paşinyan müsahibəsində bildirib ki, Ermənistan təhlükəsizlik indeksində 7-ci yerdədir. 2020-ci ildə Ermənistan dövlətinin ikinci adamı Ararat Mirzoyanı İrəvanın mərkəzində radikallar izdihamı maşınından çıxarıb təpiklə vurursa, bu nə yeddinci yerdir?

- Müsahibədə Paşinyan yenə kifayət qədər qəribə bəyanatlar səsləndirdi: deyir ki, müqaviləni yerinə yetirməyən Azərbaycandır hər an qonşularına hücum edə bilər...

- Belə bəyanatlar ilk dəfədir səslənir? Bu gün Ermənistanın bütün siyasəti alt-üst olur. Yad ərazilərinin 20 faizini işğal edən və 30 illik işğalda olan ölkə özünün qurban olması fikrini təbliğ edib. Bu siyasətin mahiyyəti budur. Üstəlik, belə bir siyasətin Yer kürəsinin müxtəlif yerlərində erməni lobbisi tərəfindən güclü şəkildə təbliğ olunduğu faktdır. Məsələn, erməni lobbiçiləri ABŞ Konqresində oturublar. Onlar Dövlət Departamentinin qəbul etdiyi qərarlara təsir göstərirlər. Eyni şey Fransada da var. Lobbiçiliyin güclü nəticələri var.

- Bu günlərdə müxtəlif səviyyələrdə olan rus diplomatları bir-birinin ardınca bəyan edirlər: Ermənistan-Azərbaycan nizamlanmasına dair razılaşmaları yerinə yetirməyən Ermənistandır və Moskvanın İrəvanla münasibətlərində problemlər var, amma Azərbaycanla münasibətlər çox yaxşıdır.

- Vladimir Putinin İlham Əliyevə təbrikini oxusanız, hər şey aydın olar. Bütün məsələlər çox aydın şəkildə nöqtələnmişdir. Azərbaycan Rusiya tərəfindən postsovet məkanında strateji müttəfiq kimi qəbul edilir. Ermənistan isə bu gün artıq tərəfdaş deyil, təəssüf ki, anti-Rusiya əhval-ruhiyyəsinin uçqun kimi böyüdüyü ölkədir. Biz görürük ki, erməni cəmiyyəti nəinki sürətlə dəyişir, o, təəssüf ki, getdikcə rusofobiya ilə doyur. Öz səhvlərini və problemlərini görmək istəməyəndə, onları Rusiyaya yönləndirirlər.

Bir neçə il əvvəl Nensi Pelosinin Ermənistanda necə qarşılandığına baxın. Hətta Leonid İliç Brejnevi belə qarşılamamışdılar. Bu transsendental bir şeydir. Bayden gəlsə yəqin hamı orada diz çökəcək.

Bugünkü dünya praqmatik qərarlar tələb edir, indiki dünya kimin kim olduğunu göstərdi.

Bizim bəlamız ondan ibarətdir ki, biz hakim erməni elitasının bütün motivasiyasını və maraqlarının dolaşıqlığını tam dərk etmirik. Çox vaxt eşidilən qiymətləndirmələr baş verən proseslərin dərinliyini təsvir etmir, biz öyrənməliyik və kimin hansı oyunçuları hansı iplərə çəkdiyini, onların maraqlarının nə olduğunu dəqiq başa düşməliyik. Mən erməni politologiya ictimaiyyəti ilə, Paşinyana və baş verənlərə təsir edənlərlə işləmək tərəfdarıyam. Vəziyyəti başa düşmək sizə düzgün məqsədlər qoymağa imkan verəcək. Artıq biz fəaliyyət taktikasını qurmalıyıq. Əgər Ermənistan Rusiya ilə konstruktiv qarşılıqlı fəaliyyət yolundan “sürüşməkdə” davam edərsə, biz artıq başa düşməliyik ki, ona hansı ardıcıllıqla və hansı rıçaqlarla təsir edək. Bu hesablanmalıdır. Nəsə baş verəndən sonra yox.

Tərcümə - Elçin Bayramlı

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Azərbaycan Respublikasının dünya birliyinə inteqrasiyası, region ölkələri və digər dövlətlərlə, beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığının inkişaf etdirilməsi” istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb