Ərdoğan qalib çələngini taxmağa hazırdır - SEÇKİLƏR

Türkiyə prezident seçkilərinin ikinci turuna hazırlaşır

Türkiyədə prezident seçkilərinin ikinci turuna az vaxt qalıb və hələlik hər şey hazırkı prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın xeyrinə gedir. Birinci turun nəticələrinə görə, onun müxalifət lideri Kamal Kılıçdaroğlu üzərindəki üstünlüyü 5%-dən bir qədər az olub. Müxalifət parlament uğrunda mübarizədə məğlub oldu və indi onlar üçün seçiciləri öz nümayəndəsinə üstünlük verməyə inandırmaq asan deyil. Bundan başqa, ilk turda 5% səs toplayan və yarışdan kənarlaşan namizəd – Sinan Oğan seçicilərini Türkiyənin hazırkı liderinə səs verməyə çağırıb. İndi cənab Ərdoğanın yenidən prezident kürsüsünə keçməsinə mane olacaq çox az şey var.

Türkiyədə prezident seçkilərinin ikinci turu bazar günü, mayın 28-də keçiriləcək. Xatırladaq ki, mayın 14-də keçirilən birinci turun nəticələrinə görə, cənab Ərdoğan 49,5%, onun əsas rəqibi isə 44,88% səs toplayıb. Seçicilərin daha 5,17%-i sağçı millətçi “Ata Koalisiyası”na rəhbərlik edən etnik azərbaycanlı Sinan Oğana səs verib və ekspertlərin fikrincə, onun kimi dəstəkləməsi kimin prezident olacağından asılıdır.

Bazar ertəsi Sinan Oğan öz seçimlərinə qərar verib və tərəfdarlarını hazırkı prezidentə səs verməyə çağırıb: “Biz hər iki namizədlə danışıqlar aparmışıq. Heç bir sövdələşmə, öhdəliklər olmadan. “Qırmızı xətlər”imizi təqdim etdik. Bu görüşlər qarşılıqlılıq şəraitində və dövlətçilik prinsiplərinin dərk edilməsi ilə keçirilib”.

Onun sözlərinə görə, “Xalq Alyansı” ilə danışıqlar inandırıcı olmayıb. Bundan əlavə, cənab Oğan hesab edir ki, prezident və parlament bir ittifaqın əlində olmalıdır. Prezident seçkiləri ilə eyni vaxtda keçirilən parlament seçkilərinin nəticələrinə görə, onurğasını Rəcəb Tayyib Ərdoğanın rəhbərlik etdiyi Ədalət və İnkişaf Partiyasının təşkil etdiyi “Cümhuriyyət Alyansı” parlamentdə üstünlüyünü qoruyub saxlayıb.

Cənab Oğanın “qırmızı xətləri” arasında Türkiyə Konstitusiyasının ilk dörd maddəsinin dəyişməzliyi, qaçqınların ölkədən çıxarılması, prezident Ərdoğanı dəstəkləyən islamçı “Huda Par” da daxil olmaqla kürd partiyaları ilə əməkdaşlıqdan imtina etməsi var. Bundan əlavə, “Ata koalisiyası”nın lideri hesab edir ki, faizlərin azaldılmasını dayandırmaq lazımdır. Məhz buna görədir ki, onun fikrincə, ölkədə inflyasiya 85%-ə çatıb.

"İnanıram ki, bu güc ittifaqı ölkəmiz və xalqımız üçün faydalı olacaq", - Türkiyə prezidenti Sinan Oğanın dəstəyinə reaksiya verib. Cənab Ərdoğan terrorla mübarizə də daxil olmaqla bir çox məsələlərdə həmfikir olduqlarını qeyd edib. O, həmçinin qeyd edib ki, hökumətinin çoxdan bir milyona yaxın suriyalı qaçqını evlərinə qaytarmaq planı var. Eyni zamanda prezident cənab Oğanla sövdələşmə aparmadığını, həmçinin ona hər hansı nazir postunun verilməsini müzakirə etmədiyini vurğulayıb.

Eyni zamanda Sinan Oğana verilən bütün səslərin avtomatik olaraq cənab Ərdoğana keçəcəyini gözləmək lazım deyil. Parlament seçkilərindəki “Ata Koalisiyası”nda Ümit Özdağın Zəfər Partiyası da var idi. Hətta bir gün əvvəl o, artıq keçmiş tərəfdaşı ilə razılaşmadığını açıq şəkildə bildirmişdi. Cənab Özdağ ikinci turda iki namizəddən hansını dəstəkləmək niyyətində olduğunu çərşənbə günü açıqlamaq niyyətində idi və açıqladı. O, bunu Kamal Kılıçdaroğlu ilə birgə çıxışı zamanı etməyi planlaşdırırdı və etdi. Beləliklə, cənab Özdağ Kılıçdaroğlunu seçib. O da məlum oldu ki, “Ata Koalisiyası”nda təmsil olunan partiyaların fərdi seçimləri belə fərqli imiş.

“Sinan Oğanın seçki dairəsi dünyəvi millətçi, orta təbəqədir. Özdağın elektoratı daha radikaldır və parlament seçkilərinin nəticələrinə görə, 2%-dən artıqdır. Özdağ Kılıçdaroğlunu seçsə, Oğanın 5%-nin 3%-i qalacaq. Digər üçdə bir hissəsi, ehtimal ki, seçicilərin təxminən 1,5-2%-ni buraxaraq, seçkiyə getməyəcək. Ərdoğan üçün bu, qalib gəlmək üçün kifayət qədərdir”, - bunu Türkiyənin Agenda Telegram kanalının müəllifi, türkoloq Yaşar Niyazbayev bildirib. Onun sözlərinə görə, prezident Ərdoğanın vəzifədə qalmaq üçün hər şansının olması birinci turdan və parlament seçkilərinin nəticələrinin dərcindən sonra aydın olub.

"Çoxları məyusdur və bəziləri sadəcə olaraq seçkiyə getməyə bilər", bunu isə Türkiyə siyasəti üzrə italiyalı ekspert Valeria Giannotta deyib və əlavə edib ki: “Bu seçki kampaniyası “davamlılıq-rejim dəyişikliyi” bölgü xəttinə əsaslanır. Ərdoğanın ilk turda qazandığı səslərin sayına görə, müxalifətin qalib gələcəyini təsəvvür edə bilmirəm. Bundan əlavə, müxalifət düşərgəsi çox parçalanıb və mən də gözləyirəm ki, bəzi insanlar səs verməməyə üstünlük verəcəklər”.

Onun sözlərinə görə, Türkiyənin son illərdə düşdüyü çətin iqtisadi vəziyyətə baxmayaraq, bir çox seçici yenə də güclü lider imicini qoruyan hazırkı prezidentə üstünlük verib. “Yeganə yeni element Kılıçdaroğluna dəstək göstərən ən çox kürdlərin məskunlaşdığı Cənub-Şərqi Anadolu idi. Böyük şəhərlərdə müxalifət ənənəvi olaraq öndə gedirdi, amma mən də müşahidə etdim ki, 2019-cu ildə keçirilən yerli seçkilərlə müqayisədə İstanbul və Ankaranın bəzi bölgələrində müxalifətlə Ərdoğanın dəstəyi arasında fərq azalıb”, - ekspert əlavə edib.

Ekspertin sözlərinə görə, parlament və prezident seçkilərinin birinci turunun nəticələri Türkiyədə formalaşmış mənzərəni obyektiv şəkildə əks etdirir, o zaman prezident Ərdoğan və onun partiyası ictimai həyatın bütün sahələrinə nəzarət edir və onlar ictimai məkanda mühüm üstünlüyə malikdirlər.

Bununla belə, müxalifət mübarizəni davam etdirir. Seçkilərin iki turu arasında Kamal Kılıçdaroğlu imicini və ritorikasını dəyişməyə çalışdı, millətçi namizədləri cəlb etmək ümidi ilə daha da küt oldu. O, gəncləri də səfərbər etməyə çalışır. Lakin Türkiyə siyasətində hələ də sürprizlər olsa da, onun qələbəsinə az sayda ekspert inanır.

Bütün sualların isə cavabı 28 mayda, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 105-ci yubileyində məlum olacaq. Cəmi 4 gün qalıb...

V.VƏLİYEV