Heydər Əliyev Azərbaycanda Dövlət Quruculuğunun banisidir TƏHLİL

Müasir müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı və qurucusu olan Ulu Öndər Heydər Əliyev ölkəmizin demokratik inkişaf yoluna qədəm qoymasında misilsiz xidmətlər göstərmişdir. Onun siyasi uzaqgörənliyi, qətiyyətli liderliyi və müdrik qərarları nəticəsində Azərbaycan dövləti ictimai-siyasi sabitlik, hüquqi islahatlar, vətəndaş azadlıqları və güclü dövlət institutları kimi demokratik dövlət quruculuğunun əsas dayaqlarını formalaşdırmışdır.

1991-ci ildə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini bərpa etməsinə baxmayaraq, ilk illərdə bu müstəqillik formal xarakter daşıyırdı. Daxili siyasi çəkişmələr, anarxiya, iqtisadi tənəzzül və vətəndaş müharibəsi təhlükəsi ölkəni dağılma həddinə gətirib çıxarmışdı. Belə bir mürəkkəb şəraitdə xalqın təkidli tələbi ilə 1993-cü ildə hakimiyyətə qayıdan ümummilli lider Heydər Əliyev, Azərbaycanı xaosdan çıxararaq sabitlik və inkişaf yoluna yönəltdi. Bu hadisə – 1993-cü il iyunun 15-də onun Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Sədri seçilməsi – tariximizdə Milli Qurtuluş Günü kimi qeyd olunur və müasir dövlətçiliyimizin dönüş nöqtəsi sayılır.

Ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən islahatlar demokratik dövlətin təməl prinsiplərini formalaşdırdı. İlk növbədə, hüquqi dövlət quruculuğu istiqamətində mühüm addımlar atıldı. 1995-ci ildə qəbul edilən Konstitusiya müstəqil Azərbaycanın ilk əsas qanunu kimi hüquqi sistemin bünövrəsini qoydu. Hüquq sisteminin təkmilləşdirilməsi məqsədilə məhkəmə islahatları həyata keçirildi, Konstitusiya Məhkəməsi yaradıldı, vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi üçün Ombudsman təsisatı quruldu.

Kütləvi informasiya vasitələri üzərində senzura ləğv olundu, fikir və söz azadlığına şərait yaradıldı. Bu addımlar vətəndaş cəmiyyətinin inkişafına və siyasi mədəniyyətin formalaşmasına güclü təkan verdi. Siyasi plüralizmə və demokratik seçki sisteminə keçid təmin olundu. Qarışıq seçki sisteminin tətbiqi ilə keçirilən parlament seçkiləri siyasi rəqabəti gücləndirdi və dövlətin legitimliyini möhkəmləndirdi.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin müəllifi olduğu azərbaycançılıq ideologiyası həm ölkə daxilində, həm də dünya azərbaycanlılarını birləşdirən güclü milli məfkurəyə çevrildi. Bu ideologiya yalnız etnik mənsubiyyətlə məhdudlaşmır, bütün azərbaycanlıları – dilindən, dinindən, yaşayış yerindən asılı olmayaraq – vahid milli kimlik ətrafında birləşdirir. Azərbaycançılıq milli birliyin, vətəndaş həmrəyliyinin, dövlətçilik şüurunun və multikultural dəyərlərin əsas dayağına çevrildi. Ulu öndərin bu ideologiya ilə əsas məqsədi Azərbaycan xalqının milli özünüdərkinin gücləndirilməsi, milli mənlik şüurunun qorunması və Azərbaycan dövlətçiliyinə sədaqətin təmin olunması idi. Onun dediyi kimi: “Biz hamımız azərbaycançılıq ideologiyasına sadiq olmalı, bu ideologiyanı yaşatmalı və inkişaf etdirməliyik.”

Azərbaycançılıq ideologiyası Azərbaycanın dövlət siyasətində milli maraqların əsas götürülməsini, müxtəlif dinlərə və millətlərə mənsub vətəndaşlar arasında qarşılıqlı hörmət və tolerantlıq mühitinin qorunmasını təmin edir. Bu mənəvi-siyasi doktrina həmçinin dünya azərbaycanlılarını vahid diaspor şəbəkəsi ətrafında birləşdirərək onların tarixi vətənlə əlaqələrinin möhkəmlənməsinə imkan yaratmışdır.

Demokratik cəmiyyətin inkişafında iqtisadi sabitlik və rifah da mühüm rol oynayır. Ulu öndərin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən iqtisadi islahatlar nəticəsində azad bazar iqtisadiyyatına keçid baş verdi, özəlləşdirmə prosesi genişləndi və ölkəyə xarici investisiyalar cəlb olundu. “Əsrin müqaviləsi” adlandırılan neft sazişi ilə Azərbaycanın beynəlxalq iqtisadi əlaqələri genişləndi və ölkəmiz qlobal enerji bazarının mühüm iştirakçısına çevrildi.

Ümummilli lider Heydər Əliyevin həyata keçirdiyi xarici siyasət də demokratik dövlət quruculuğunun ayrılmaz hissəsi oldu. Ölkəmizin beynəlxalq nüfuzu artdı, ikitərəfli və çoxtərəfli diplomatik əlaqələr quruldu, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü məsələsində beynəlxalq dəstəyin güclənməsinə nail olundu.

Bu gün ulu öndər Heydər Əliyevin əsasını qoyduğu siyasi xətt Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Məhz bu siyasi irs sayəsində Azərbaycan müstəqil, suveren və demokratik bir dövlət kimi öz yolunu qətiyyətlə davam etdirir. Heydər Əliyevin adı yalnız müasir Azərbaycan dövlətçiliyinin banisi kimi deyil, həm də hüquqi, demokratik və dünyəvi dövlət quruculuğunun və milli ideologiyanın memarı kimi tarixə qızıl hərflərlə yazılmışdır. Onun irsini yaşatmaq, demokratik və milli dəyərləri qoruyub inkişaf etdirmək bugünkü və gələcək nəsillərin müqəddəs vəzifəsidir.

Abbas Pənahov,

YAP Nəsimi rayon təşkilatının sədr müavini