Rusiya XIN sabiq müavini: Paşinyan X saatını gözləyir - MÜSAHİBƏ

Rusiya xarici işlər nazirinin keçmiş müavini (1990-1991) Andrey Fyodorov “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində Ermənistanın baş nazirinin Moskvadakı Qələbə paradına səfəri öncəsi İrəvanın verdiyi bir-birini təkzib edən bəyanatları şərh edib.

- Andrey Vladimiroviç, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın Moskvadakı Qələbə paradına səfərindən əvvəl İrəvandan kifayət qədər “ziddiyyətli” bəyanatlar eşidildi. Ermənistan parlamentinin spikeri bəyan edib ki, əslində, Ermənistan liderinin parada gedib-getməməsi Avropa İttifaqının səlahiyyətində deyil (Aİ-nin Avropa İttifaqı ilə müəyyən dərəcədə sıx əlaqələri olan ölkələrin rəhbərlərinə səsləndirdiyi xəbərdarlıqlar əsasında). Eyni zamanda o, bəyan edib ki, Rusiya guya Ermənistan hakimiyyətinə qarşı hibrid müharibə aparır. Eyni zamanda, Ermənistanın baş naziri Paşinyan özü bəyan etdi ki, İrəvan Avropa İttifaqı ilə münasibətləri Ermənistan-Rusiya münasibətlərinin zərərinə inkişaf etdirmək məqsədi daşımayıb... Bu bəyanatlar bir-birini istisna etmirmi?

- Xeyr, mən deməzdim ki, bunlar “uyğun olmayan” bəyanatlardır, bunlar sadəcə olaraq İrəvanın öz siyasətini həyata keçirməsinin və məqsədlərinə çatmasının fərqli izləridir. Nikol Paşinyan üçün Qələbə günündən sonra Moskvaya səfəri onun Rusiya ilə münasibətlərini hələ də saxladığını və Moskva ilə dialoq apardığını göstərmək üçün prinsipial əhəmiyyət kəsb edirdi. Eyni zamanda, o, Moskvada da nümayiş etdirmək istəyirdi (məndə olan məlumata görə, o, bu barədə Rusiya paytaxtında bəzi adamlara danışıb) Ermənistanın Aİ-yə doğru getməsi heç də onun yox, xalqın, parlamentin istəyidir. Deyir ki, baxın, mən Moskvadakı parada gəlmişəm, amma xalqın iradəsi artıq məndən asılı deyil. Baxmayaraq ki, Paşinyanın qərbyönlü vektoru hər kəsə aydındır. Belə bir hiyləgər siyasi gediş.

Ermənistanın baş naziri Moskvaya qarşı hər hansı mənfi münasibət nümayiş etdirmək istəmir, çünki İrəvan üçün Rusiya ilə iqtisadi əməkdaşlıqdan, Aİİ üzvlüyündən çox mühüm dividendləri saxlamaq vacibdir. Və eyni zamanda, o, sakitcə Ermənistanı Avropa İttifaqı ilə münasibətləri institusionallaşdırmağa yaxınlaşdırır. Yaxın aylarda Ermənistan hakimiyyəti öz qanunvericiliyini Aİ qanunvericiliyinə uyğunlaşdırmağa başlaya bilər. Paşinyan 2026-cı ildə keçiriləcək yeni parlament seçkilərində mütləq qalib gələcək və konstitusiya referendumu keçirəcək. Buraya Ermənistan xalqının Avropaya inteqrasiya tərəfdarı olub-olmaması məsələsi də daxil ediləcək. Bu məqamın dəstəklənməsi ehtimalı yüksəkdir. Və sonra Paşinyan Rusiyadan uzaqlaşmaq üçün bütün sonrakı hərəkətlərini və konkret addımlarını məhz xalqın iradəsi ilə bağlayacaq. Deyəcək: “Görürsən, camaat bunu istəyirdi, mən burada xalqın iradəsini yerinə yetirməyə bilmərəm”.

- Paşinyanın eyni vaxtda iki kresloda əyləşməsi– Rusiya ilə münasibətlər və Qərblə münasibətlər– Qərbin Ermənistana adekvat dəstək verməməsi mənasına gəlirmi?

- Tamamilə yox, bəlkə də qismən. Paşinyan “X” anından əvvəl Rusiya ilə şiddətli problem yaşamaq istəmir. X məqamının gəlişi ilə– seçkilərin onlar tərəfindən udulduğu, əhalinin Aİ-yə inteqrasiya üçün referendumda səs verdiyi zaman– böyük ehtimalla, artıq onlar tərəfindən konkret addımlar atılacaq və bəyanatlar veriləcək ki, Ermənistan birmənalı olaraq “Avropa ailəsi”nə inteqrasiya yoluna çıxmaq üçün “tarixi qərar” verib.

Hələlik onun bu və ya digər istiqamətə– Aİ və ya Rusiyaya meyl etməsi sərfəli deyil. O, eyni vaxtda iki stulda oturur və kifayət qədər sabitdir. İndi Paşinyan yaxşı gedir– o, bir qədər kənardadır: nə biz ona çox təzyiq göstəririk, nə də Qərb. Və Paşinyan özü bu məsələni irəli sürmür ki, biz Rusiyanın yanında deyilik. İstər Moskvanın Paşinyana münasibətində, istərsə də Paşinyanın Moskvaya münasibətində bu, iki tərəfli qılıncdır və onu aşmamaq vacibdir. Avropa İttifaqı tərəfindən isə Ermənistanın öz tərəfinə keçməsi prosesini sürətləndirmək arzusu yoxdur. Orada bütöv bir məntiq qurulub və bu məntiqə Fransa nəzarət edir. İndi Ermənistanı “qoşmaq” vaxtı deyil; indi Ukrayna diqqət mərkəzindədir.

- Qərbdə yəqin ki, Paşinyana sərt şəkildə parada getməməyi “tövsiyyə ediblər”?

- Yox, onun səfəri ilə bağlı tamamilə sakit idilər. Qadağa məsələsi və onun üçün səfərin nəticələri belə ortaya çıxmadı; onunla heç bir problem yox idi, çünki Qərb bilir ki, o, onların xətti ilə gedəcək. Problemlər və tövsiyələr Fitso və Vuçiç ilə bağlı idi.

Və Aİ başa düşür ki, Paşinyanın parada səfəri tarixi aspektlərlə izah olunur və eyni zamanda, Avropa İttifaqı ilə dialoqa mənfi təsir göstərməyəcək. Nəzərə alın ki, Ermənistanın baş nazirinin Moskvaya səfərindən sonra Avropadan heç bir mənfi şərh gəlməyib.

- Bəs yenə də Paşinyanın seçkilərdə qalib gələcəyi və əhali Ermənistanın Avropa İttifaqına inteqrasiyasına səs veriləcəyi təqdirdə onun Aİ ilə yaxınlaşma istiqamətində atacağı konkret hansı addımlardan danışmaq olar?

- İşləri tələsdirməyək, hələ qarşıda çox şey var. Bu, həm də Ukrayna ətrafında vəziyyətin necə inkişaf edəcəyindən asılı olacaq. Bir çox parametrlərdən başlamalı olacağıq. Aydındır ki, Paşinyan Qərbə yaxınlaşmaq üçün konkret addımlar atmalı olacaq. Çünki bu hərəkat son nəticədə daha qlobal addımlar tələb edir.

Tərcümə - Elçin Bayramlı