Zəngilan… Araz çayının səmimi nəğmələri ilə qucaqlaşan, dağların köksündə boy verən və torpağın yaddaşında min bir sirri yaşadan bir şəhər. Bu torpaq bir zamanlar səssiz idi, susqun idi, çünki o, həsrət çəkirdi. O torpaqdan ayaq izləri silinmişdi, ocaqlar sönmüş, yurd yerləri viran qalmışdı. Ancaq o susqunluğun arxasında bir güc vardı dönəcəyimiz günə olan inam, zəfərə aparan səbr…
27 il, uzun, ağır və qürurverici bir yol. Zəngilan 1993-cü ilin oktyabrında işğal olundu. O gündən sonra bir xalqın qəlbində Zəngilan bir yara kimi yaşadı sağalmayan, amma ümidlə sarılan bir yara. Əsirlik illərində bu torpağın dağları başsız qaldı, ağacları kimsəsiz, bulaqları susuz. Lakin torpaq heç vaxt düşmənə aid olmadı. Onun hər zərrəsi, hər qayanın kölgəsi, hər səssiz yurd yeri bir gün geri dönəcəyimizin and yerinə çevrildi.
2020-ci ilin 20 oktyabrında Zəngilan öz övladlarının ayaq səslərini eşitdi. Azərbaycan Ordusu, Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə düşmənin qurduğu illərlə möhkəmləndirilmiş sədləri dağıtdı, təkcə torpaqları deyil, illərin həsrətini də azad etdi. Zəfər gəldi təkcə silahla yox, ruhla, inamla, vətən sevgisi ilə. Zəngilan azad edildi və bir xalqın susan tarixində yeni səhifə açıldı.
Bu gün artıq Zəngilan azad torpağın nəfəsidir. Burada yeni həyat başlayır. Ağdamda, Füzulidə, Cəbrayılda olduğu kimi, Zəngilanda da tikinti bərpa işləri sürətlə davam edir. Dağıdılmış kəndlər bərpa olunur, yollar çəkilir, məktəblər, xəstəxanalar, mədəniyyət ocaqları inşa edilir. Böyük Qayıdış artıq gerçəkdir ilk ailələr öz dədə-baba yurduna dönür, uşaqlar ana torpağın üzərində addımlayır, azad göy üzünə baxaraq gülümsəyir.
Zəngilan təkcə coğrafi məkan deyil. Zəngilan vətən anlayışının, doğmalığın, şəhid qanı ilə yoğrulmuş əzizliyin adıdır. Bu şəhər təbiəti ilə, münbit torpaqları ilə, çayları və meşələri ilə Azərbaycanın incilərindən biridir. Eyni zamanda, bu torpaq tarixi, mədəni irsi ilə də xalqımızın yaddaşında silinməz izlər buraxıb. Qədim abidələr, körpülər, türbələr və xalq sənətinin izləri Zəngilanın min illik tarixi keçmişindən danışır.
20 Oktyabr təkcə azad olunmuş bir şəhərin təqvimdəki qeyd günü deyil. Bu tarix bir millətin səbrinin, müqavimətinin, inamının və birliyinin təntənəsidir. Bu gün şəhidlərin ruhuna duaların yüksəldiyi, qazilərin fədakarlığının anıldığı, sabaha daha möhkəm addımlarla baxılan gündür. Bu gün qürurun, sevincin, həm də dərin kədərin birgə yaşandığı gündür.
Zəngilan artıq susmur. O danışır quruculuqla, həyatla, vətən övladlarının nəfəsi ilə. Bu torpaqda yenidən səslər var məktəb zəngləri, tikinti texnikalarının səsi, uşaqların gülüşü, anaların duası... Və bütün bu səslərin içində bir nida yüksəlir: “Zəngilan geri döndü, Vətən bütövləşdi!”
İllərlə yuxularda görülən torpaq indi gerçəkdir. Zəngilan yenə bizimdir.Öz yurdunda azad yaşayan xalqın əbədi ünvanıdır bu torpaq. Hər 20 Oktyabr Zəngilanın qürur günü kimi tariximizdə yaşayacaq. Əsirlikdən azadlığa gedən yolun unudulmaz işığı kimi...
Elşən SƏFƏROV
YAP Ağcabədi rayon təşkilatının məsləhətçisi