“İdarəetmənin çevikliyi üçün konstitusion yenilənməyə ehtiyac yaranır” - ŞƏRH EDİLDİ

"Azərbaycanın dövlət idarəetmə sistemi son illər ciddi struktur islahatları, iqtisadi modernizasiya və regional geosiyasi çağırışlarla üz-üzə qalıb. Bu proseslər fonunda Konstitusiya dəyişikliyinə ehtiyac məsələsi müzakirəyə çıxarılırsa, burada bir neçə strateji aspekt xüsusi önəm daşıyır". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında beynəlxalq ekspert Anar Əliyev deyib.Onun sözlərinə görə, idarəetmənin çevikliyi və institusional balansın möhkəmləndirilməsi məsələsi günün tələbinə çevrilib: "Dövlət aparatında optimallaşdırma, icra hakimiyyəti orqanlarının funksional dəqiqləşdirilməsi, qərarların daha operativ verilməsi və bürokratik yükün azaldılması kimi proseslər artıq praktiki olaraq həyata keçirilir. Lakin bu dəyişikliklərin tam effektiv olması üçün hüquqi çərçivənin - yəni Konstitusiyanın müəyyən maddələrinin müasirləşdirilməsi vacib görünür. Çünki idarəetmənin sürətli transformasiyası bəzən mövcud konstitusion mexanizmlərlə tam uzlaşmaya bilir. Cəmiyyət, dövlət münasibətlərinin yeni mərhələsi formalaşır. İctimai iştirakçılıq, elektron idarəetmə, şəffaflıq və sosial kontraktın yenilənməsi çağdaş dövlətçilik modelinin əsas tələbləridir. Bu kontekstdə seçki sistemi, parlamentin səlahiyyət balansı, vətəndaşların qərarverici proseslərdə iştirak imkanları kimi istiqamətlərdə yenilənmə ehtiyacı müzakirə oluna bilər. Xüsusilə də regional və qlobal risklərin artdığı bir dövrdə qanunvericilik hakimiyyətinin effektivliyi və cəmiyyətlə əlaqəsinin gücləndirilməsi strateji zərurətdir. Postmüharibə dövrünün yeni reallıqları Konstitusiya çərçivəsində daha dəqiq əksini tapmalıdır. Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tam bərpa olunmasından sonra dövlətin təhlükəsizlik konsepsiyası, regionların inkişaf prioritetləri, müdafiə və milli maraqların hüquqi təminat mexanizmləri əlavə normativ çərçivə tələb edə bilər. Qlobal trendlər göstərir ki, müasir dövlətlər konstitusion sistemlərini yalnız siyasi məqsədlərlə deyil, həm də iqtisadi rəqabətlilik, investisiya cəlbediciliyi və strateji idarəetmə baxımından yeniləyirlər. Azərbaycanın da hazırda həyata keçirdiyi iri infrastruktur layihələri, azad iqtisadi zonalar modeli, regional logistika ambisiyaları müəyyən hallarda daha modern hüquqi baza tələb edə bilər.Bununla yanaşı, politoloq baxışından qeyd edilməlidir ki, Konstitusiya dəyişiklikləri yalnız praktiki zərurət və geniş ictimai-siyasi konsensus olduğu halda həyata keçirilməlidir. Konstitusiya siyasi stabilliyin təməlidir və hər hansı dəyişikliklər uzunmüddətli dövlətçilik maraqlarına xidmət etməlidir. Nəticə etibarilə, sualın cavabı belə formalaşır: Konstitusiya dəyişikliyinə ehtiyac məsələsi mövcud idarəetmə reallıqları, hüquqi çərçivənin adekvatlığı və dövlətin növbəti inkişaf mərhələsi üçün strateji hədəflərinin tələbləri fonunda qiymətləndirilməlidir. Əgər dəyişikliklər müasir çağırışlara uyğun olaraq idarəetmənin effektivliyini artıracaqsa, bu addım siyasi və institusional modernləşmənin məntiqi davamı kimi qəbul edilə bilər".

Müəllif: Ziya Hikmətoğlu