Cənubi Qafqazda davamlı sülh üçün nə vacibdir ? - ŞƏRH EDİLDİ

"Cənubi Qafqazda uzunmüddətli və davamlı sülhün təmin olunması yalnız ayrı-ayrı siyasi bəyanatlarla deyil, sistemli və qarşılıqlı şəkildə həyata keçirilən siyasi, təhlükəsizlik və etimad quruculuğu tədbirləri ilə mümkündür. Regionun gələcək sabitliyi ilk növbədə dövlətlərin suverenliyi və ərazi bütövlüyünün qarşılıqlı tanınmasına əsaslanan real siyasi iradənin mövcudluğundan asılıdır". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında politoloq Anar Əliyev deyib.Onun sözlərinə görə, sülh gündəliyi keçmiş münaqişələrin nəticələrini qəbul edən, revanşist yanaşmaları istisna edən və beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə söykənən rasional yanaşma üzərində qurulmalıdır: "Siyasi müstəvidə prioritet addımlardan biri region ölkələri arasında normallaşma proseslərinin institusional çərçivəyə salınmasıdır. Davamlı dialoq mexanizmləri, sülh sazişlərinin imzalanması və onların icrasına dair aydın yol xəritələrinin hazırlanması vacibdir. Xüsusilə kommunikasiyaların açılması, iqtisadi əməkdaşlıq və qarşılıqlı asılılıq yaradan layihələr region ölkələri arasında qarşıdurma risklərini azaldan mühüm siyasi alətlərdir. Beynəlxalq aktorlar isə bu prosesdə tərəflərin iradəsini əvəz edən deyil, onları təşviq edən və balanslı mövqe sərgiləyən vasitəçi rolunda çıxış etməlidirlər. Təhlükəsizlik sahəsində əsas prioritetlərdən biri hərbiləşmənin azaldılması və şəffaflığın artırılmasıdır. Sərhədlərdə sabitliyin qorunması, insidentlərin qarşısının alınması mexanizmlərinin yaradılması və hərbi ritorikanın minimuma endirilməsi etimadın formalaşmasına xidmət edir. Paralel olaraq, mina təmizləmə, humanitar təhlükəsizlik və mülki əhalinin qorunması kimi məsələlər regional təhlükəsizlik gündəliyinin ayrılmaz hissəsi olmalıdır. Bu sahədə beynəlxalq təşkilatların texniki və humanitar dəstəyi xüsusi əhəmiyyət daşıyır.Etimad quruculuğu isə sülhün sosial və psixoloji əsaslarını formalaşdıran əsas istiqamətdir. Humanitar əməkdaşlıq, itkin düşmüş şəxslərin taleyinə aydınlıq gətirilməsi, mədəni və ictimai təmasların təşviqi cəmiyyətlər arasında uzun illər formalaşmış qarşılıqlı inamsızlığın aradan qaldırılmasına xidmət edir. Media və ictimai rəy üzərində məsuliyyətli yanaşma, nifrət dilindən imtina və gələcəyə yönəlik narrativlərin gücləndirilməsi də davamlı sülh üçün vacib şərtlərdən biridir. Nəticə etibarilə, Cənubi Qafqazda sülh yalnız güc balansına deyil, qarşılıqlı etimada və ortaq regional maraqlara söykənən yeni siyasi mədəniyyətin formalaşması ilə mümkündür".

Müəllif: Ziya Hikmətoğlu