“Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində Prezident İlham Əliyevin amnistiya təşəbbüsü: hüquqi humanizm və müasir dövlətçilik modeli

Azərbaycan Respublikasında hüquqi dövlət quruculuğu prosesi Konstitusiyanın aliliyinə, insan hüquq və azadlıqlarının təmininə və milli suverenliyin möhkəmləndirilməsinə əsaslanır. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən ardıcıl və sistemli islahatlar bu prinsiplərin real həyatla uzlaşdırılmasına xidmət edir. “Konstitusiya və Suverenlik İli”nin elan edilməsi məhz bu baxımdan xüsusi siyasi, hüquqi və ideoloji əhəmiyyət daşıyır. Bu il Azərbaycan dövlətçiliyinin hüquqi əsaslarının daha dərindən təbliği, suverenlik anlayışının mahiyyətinin cəmiyyətə çatdırılması və Konstitusiyanın dəyərlərinin möhkəmləndirilməsi məqsədi daşıyır.

Prezident İlham Əliyevin “Konstitusiya və Suverenlik İli” münasibətilə amnistiyanın elan edilməsi təşəbbüsü bu ümumi dövlət siyasətinin məntiqi davamıdır. Amnistiya aktı hüquqi humanizmin, sosial ədalətin və mərhəmət prinsipinin təcəssümü kimi çıxış edir. Bu təşəbbüs cəza siyasətinə yeni baxışın formalaşdığını, dövlətin yalnız cəzalandırıcı deyil, eyni zamanda islah edici və sosial inteqrasiyaedici funksiyanı önə çəkdiyini göstərir. Azərbaycan hüquq sistemində amnistiya institutu təsadüfi xarakter daşımır, əksinə, dərin siyasi və hüquqi ənənələrə əsaslanır.

Ulu Öndər Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan humanist hüquq siyasəti bu gün Prezident İlham Əliyev tərəfindən müasir dövrün çağırışlarına uyğun şəkildə davam etdirilir. Amnistiya təşəbbüsü insan hüquqlarının qorunması, ailə institutunun möhkəmləndirilməsi və sosial harmoniyanın təmin edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Azadlıqdan məhrumetmə yerlərində cəza çəkən şəxslərin bir qisminin cəmiyyətə qaytarılması onların sosial adaptasiyasına, ailələri ilə yenidən birləşməsinə və normal həyata inteqrasiyasına şərait yaradır.

Bu təşəbbüs Konstitusiyanın ruhuna və mahiyyətinə tam uyğundur. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyası insan hüquq və azadlıqlarını ali dəyər kimi təsbit edir və dövlətin əsas vəzifələrindən biri kimi onların təmin edilməsini müəyyənləşdirir. Amnistiya məhz bu ali məqsədə xidmət edən hüquqi mexanizmlərdən biridir. Eyni zamanda amnistiya aktı qanunun aliliyi prinsipini pozmur, çünki bu proses yalnız qanunvericilik çərçivəsində, şəffaf və ədalətli mexanizmlərlə həyata keçirilir.

Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə irəli sürülən amnistiya aktı sosial sabitliyin möhkəmləndirilməsinə də mühüm töhfə verir. Cəmiyyətdə humanizm, bağışlama və ikinci şans ideyalarının güclənməsi ictimai münasibətlərin sağlamlaşmasına səbəb olur. Dövlətin gücü yalnız sərt hüquqi mexanizmlərdə deyil, eyni zamanda mərhəmətli və ədalətli qərarlar qəbul etmək bacarığında özünü göstərir. Bu baxımdan amnistiya güclü və özünəinamlı dövlətin göstəricisi kimi dəyərləndirilir.

Amnistiya təşəbbüsü beynəlxalq hüquq normalarına və qabaqcıl dünya təcrübəsinə də uyğundur. Bir çox ölkələrdə mühüm tarixi hadisələr, konstitusion islahatlar və milli birlik mərhələlərində amnistiya aktları tətbiq olunur. Azərbaycan da bu beynəlxalq təcrübədən yararlanaraq milli maraqlara uyğun, balanslaşdırılmış və humanist qərarlar qəbul edir. Bu, ölkənin beynəlxalq imicinin möhkəmlənməsinə və hüquqi dövlət kimi tanınmasına müsbət təsir göstərir.

“Konstitusiya və Suverenlik İli” çərçivəsində amnistiyanın elan edilməsi dövlətçilik fəlsəfəsinin dərinliyini nümayiş etdirir. Bu addım göstərir ki, suveren dövlət yalnız ərazi bütövlüyü və siyasi müstəqilliklə məhdudlaşmır, eyni zamanda güclü hüquqi sistemə, yüksək hüquqi mədəniyyətə və insan amilini önə çəkən siyasətə malik olmalıdır. Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü bu baxımdan strateji xarakter daşıyır və uzunmüddətli dövlət maraqlarına xidmət edir.

Nəticə etibarilə, “Konstitusiya və Suverenlik İli” münasibətilə amnistiyanın elan edilməsi təşəbbüsü Azərbaycan dövlətinin humanist mahiyyətini, hüquqi yetkinliyini və müasir idarəetmə fəlsəfəsini aydın şəkildə ortaya qoyur. Bu təşəbbüs cəmiyyətin hüquqi şüurunun formalaşmasına, dövlət-vətəndaş münasibətlərinin möhkəmlənməsinə və hüquqi dövlət ideyasının daha da dərinləşməsinə mühüm töhfə verir.

Zaur Mehdiyev,

YAP Gədəbəy rayon təşkilatının sədr müavini