Ağ Ev İranla müharibəyə hazırlaşır? - ANALİTİK

İsrail rəhbərliyi Tramp administrasiyasına İrana təkrar zərbələrin endirilməsi üçün müxtəlif variantlar təqdim etməyə hazırlaşır. Bu məsələ ilə bağlı müzakirənin baş nazir Benyamin Netanyahunun bu ay Amerika liderinin Mar-a-Laqodakı şəxsi iqamətgahına planlaşdırılan səfəri zamanı aparılacağı gözlənilir. Yəhudi dövləti İranın nüvə proqramı üzrə bərpa işlərindən, eləcə də Tehranın ballistik raket arsenalını sürətlə canlandırmasından təşvişə düşüb. İran hakimiyyət orqanları müharibənin təkrarlanma ehtimalını özləri hesablayırlar.

Mənbələr İsrailin Ağ Evi İrana təkrar hücum variantları barədə məlumatlandırmaq istədiyini açıqlayıb. Onlar deyirlər ki, yəhudi dövləti İslam Respublikasının iyunda 12 günlük müharibə zamanı zədələnmiş uranın zənginləşdirilməsi obyektlərini bərpa etməsindən narahatdır. "Nüvə silahı proqramı ciddi narahatlıq doğurur. Onu bərpa etməyə cəhdlər edilir, baxmayaraq ki, bu, tezliklə baş verməyəcək", deyə xəbərdə bildirilir. NBC mənbələrinin məlumatına görə, İsrail İranın raket istehsal potensialının bərpasını, eləcə də milli hava hücumundan müdafiə sisteminin dirçəldilməsini daha təhlükəli hadisə hesab edir.

İsrailin hesablamalarına görə, İranın müdafiə obyektlərinə qarşı tədbirlər görülməsə, İsrail üçün təhlükə yarada bilən ballistik raketlərin istehsalı indiki sürətlə ildə 3000-ə qədər arta bilər.

Hələ bu ilin iyununda “Şir kimi insanlar” əməliyyatına başlamazdan əvvəl İsrail rəhbərliyi ABŞ-a dörd mümkün hərbi əməliyyat təqdim etmişdi. Bir ssenaridə yəhudi dövlətinin ayrıca hərbi kampaniyası nəzərdə tutulurdu. İkinci variant isə İsrailin ABŞ-ın məhdud dəstəyi ilə əməliyyat keçirməsidir. Üçüncüsü, ABŞ və İsrailin İrana qarşı birgə hərbi əməliyyatıdır. Dördüncüsü isə Amerika qüvvələrinin müstəqil əməliyyat keçirməsidir. Nəhayət, Tramp birgə əməliyyata üstünlük verdi. İsrailin planlarından birbaşa xəbəri olan NBC mənbəsi yəhudi dövlətinin bu dəfə Ağ Evə oxşar variantları təqdim edə biləcəyini irəli sürüb.

İranla bağlı müzakirənin Netanyahunun bu ay Mar-a-Laqoya səfəri zamanı baş tutacağı gözlənilir. İsrail rəsmiləri daha əvvəl səfərin ilin sonuna qədər baş tutacağını təsdiqləyiblər. Trampın yaxın ətrafının fikrincə, o, hazırda İranla yeni müharibəyə ən az meyllidir və 12 günlük müharibədən sonra İranın nüvə proqramının əhəmiyyətli dərəcədə zəifləyəcəyinə inanır. Bununla belə, yəhudi dövləti Vaşinqtondan fəal dəstək tələb edir, o cümlədən İranın nüvə infrastrukturunun yeraltı elementlərinə çata bilən güclü bunkerləri məhv edən bombalardan istifadə etməklə. İsrail baş nazirinin təkrar əməliyyatın lehinə arqumentlərindən biri İranın hərbi potensialını bərpa etmək üçün yeni addımlarının Amerikanın Yaxın Şərqdəki maraqlarını təhdid edə biləcəyi nəzəriyyəsi ola bilər.

ABŞ Beynəlxalq Elm və Təhlükəsizlik Tədqiqatları İnstitutu (BSİ) təsdiq edir ki, hazırda İranın nüvə obyektlərində bərpa işləri aparılır. Dekabr ayına aid peyk görüntülərinə istinadən, İranın 12 günlük müharibə nəticəsində dağılmış Natanz nüvə obyektini qorumağa çalışdığını bildirib. "Bu, İranın zibilləri kənar baxışlardan uzaqda araşdırmaq istədiyini göstərir. Obyektdə çox güman ki, bir neçə kiloqram yüksək zənginləşdirilmiş uran saxlanılıb - İranın ümumi ehtiyatı ilə müqayisədə kiçik bir miqdar, lakin əhəmiyyətsiz deyil. Natanzda və hətta Fordoda başqa heç bir fəaliyyət müşahidə olunmayıb", - BKS bildirib.

Bu yaxınlarda İranın Atom Enerjisi Təşkilatının sözçüsü Behrouz Kamalvandi ölkəsinin "nüvə gücünün son həddinə" çatdığını və nüvə inkişaflarında "artıq heç bir naməlum məqamın olmadığını" qeyd edib. Hərbi nüvə silahını ehtiva etsə belə. “Ən sadə məsələ nüvə bombası yaratmaqdır, çünki o, yanacağa nəzarət tələb etmir və dərhal partlayır”, - deyə rəsmi qeyd edib və əlavə edib ki, bu, atom elektrik stansiyasının tikintisindən çox sadədir. "Yanacaq səviyyəsinin və reaktivliyin monitorinqini tələb edən atom elektrik stansiyasının tikintisi mürəkkəb və texniki cəhətdən tələbkar bir prosesdir", - Kamalvəndi əlavə edib.

İranın özü çox güman ki, zərbə gözləyir. Tehrana müxalif bir peyk kanalı olan İran İnternational-dakı mənbələr Qərb kəşfiyyatının son vaxtlar İran Aerokosmik Qüvvələrinin qeyri-adi fəaliyyəti aşkarladığını bildirib. Bu qiymətləndirmələrə görə, avadanlıq köçürülür. Bu, İran qüvvələrinin pilotsuz təyyarələr, raketlər və hava hücumundan müdafiə sistemlərindən istifadəsini əhatə edir. İran Beynəlxalq mənbələri bunun elan olunmamış hərbi təlimlərlə bağlı ola biləcəyini istisna etmir, lakin aksiyaların miqyası çox qeyri-adidir. Bu, Qərb kəşfiyyatını İslam Respublikasına nəzarəti artırmağa vadar edib.

V.VƏLİYEV