Dmitri Solonnikov: Paşinyan Trampdan heç nə qopara bilmədi və Makrondan kömək istəməyə getdi - MÜSAHİBƏ

“Ermənistan və Ukraynanın hazırkı rəhbərliyi USAİD və Soros Fondu tərəfindən maliyyələşdirilən bir layihədir”

Müasir Dövlət İnkişafı İnstitutunun (Rusiya) direktoru Dmitri Solonnikov “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində Ermənistanın baş nazirinin ABŞ-a çoxgünlük səfərini və Amerika səyahətindən dərhal sonra Fransaya qəfil səfərini şərh edib. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.

- Dmitri Vladimiroviç, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan işgüzar səfəri çərçivəsində bir neçə gün ABŞ-da olub. Baş nazirin saytındakı məlumata görə, o, ştatlarda onlarla görüş keçirib. O, Donald Trampla ibadət səhər yeməyində iştirak edib, vitse-prezident Vens, konqresmenlər, erməni icmasının nümayəndələri, dini liderlər və s. Ümumiyyətlə, gündəm son dərəcə zəngin və çoxşaxəli idi. Onun məqsədi nədir?

- Nikol Paşinyanın siyasi məqsədi Ermənistanı Qərbin gündəminə uyğun formatlaşdırmaq, eləcə də şəxsi hakimiyyətini saxlamaqdır. Amma bütün bunları kimsə ödəməlidir. Ermənistan və Ukraynanın hazırkı rəhbərliyi USAİD və Soros Fondu tərəfindən maliyyələşdirilən bir layihədir.

Ermənistan və Ukrayna indi oxşar vəziyyətdədir. USAİD ləğv edildikdən sonra onlar öz hökumətləri üçün başqa maliyyə mənbələri axtarmalıdırlar. Paşinyanın hökumət maliyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə kəsilir və onun ABŞ-dan əhəmiyyətli dəstəyi təhlükə altındadır. Onun şəxsi “səhmlərinin” qiyməti düşür. Və problemlərini həll etməsə, gələcəkdə Ermənistanda hakimiyyətə başqası gələ bilər.

ABŞ-da hakimiyyətə gələn Donald Tramp Amerika büdcəsini mənimsəyən, müxtəlif ölkələrin müxtəlif rejimlərinə maliyyə göndərən strukturlarda korrupsiyaya qarşı mübarizə aparmağa başladı, hansı ki, onlar öz korrupsiya sxemlərindən istifadə ediblər.

Paşinyan hökumət rəsmiləri ilə görüşdə Ermənistanın Baydenin dövründə İrəvan və Vaşinqton arasında imzalanmış Strateji Tərəfdaşlıq Xartiyası prizmasından Trampın yeni administrasiyası ilə əməkdaşlığa hazır olduğunu bəyan edib. Və əslində o, görüşdüyü hər kəsdən əlaqə qurmağa kömək etməyi xahiş etdi. Başa düşmək lazımdır ki, Bayden dövründə ABŞ-ın Ermənistanla imzaladığı bütün sənədlər müəyyən qədər Trampı maraqlandıracaq. Amma reallıqda onu yalnız bu və ya digər ölkə ilə qarşılıqlı əlaqənin ABŞ-a hansı faydası və bu ölkənin ABŞ-a nə verə biləcəyi maraqlandıracaq.

Düşmənləri tərəfindən rejimlərin qurulduğu ölkələrdə Trampın yalnız bir marağı var: bu ölkələrin nümayəndələri gəlib ABŞ daxilində bu ölkələrə bu cür yardım təşkil edənləri Amerikanın yeni hakimiyyət orqanlarına təhvil verə və korrupsiya sxemlərindən, bu pulların necə oğurlandığından danışa bilərlər. Tramp üçün bu vacibdir, çünki bu, amerikalı vergi ödəyicilərinin puludur, ABŞ-ın oğurlanmış büdcəsidir. Bu cür korrupsioner layihələrdən əsas faydalananlar ABŞ liberal isteblişmentinin nümayəndələri olub. Əgər Ermənistan və Ukrayna liderləri öz himayədarlarını və maliyyəçilərini Amerikanın yeni rəhbərliyinə təhvil verməyə hazırdırlarsa, bu, Vaşinqtonun İrəvan və Kiyevlə danışması üçün əsas olacaq. Amma, məsələn, Ermənistanın baş naziri ABŞ-a gələrək “bizə kömək edin, biz hələ çox zəifik” deyib, davamlı maliyyə tələb edirsə, Tramp administrasiyası bunda maraqlı deyil. Əgər Paşinyan kuratorlarından birindən imtina etsəydi və korrupsiya sxemlərindən danışsaydı, o zaman Tramp administrasiyası ilə razılığa gələ bilərdi. Əks halda, o, açıq-aydın heç nə əldə etməyəcək. Ermənistan mətbuatında yayılan məlumatlara əsasən, baş nazir bütün məqsədlərinə nail olmadan Ermənistana qayıdıb, çünki o, ABŞ-da özünü düzgün aparmayıb.

Ermənistanın baş naziri erməni icmasının nümayəndələri və dini strukturların nümayəndələri ilə də görüşüb. Aydındır ki, dövlət başçısının xarici səfərlər zamanı ictimaiyyət və diaspor nümayəndələri ilə görüşü adi bir təcrübədir. Amma bu halda Paşinyanın məqsədi, təbii ki, onların dəstəyini təmin etmək idi, çünki həm ABŞ, həm də Fransada icmalar Konqresə və digər dövlət hakimiyyəti institutlarına müraciət edən lobbi strukturlarıdır. Ona görə də soydaşları ilə görüşərkən onların lobbi alətlərini öz hökumətinin xeyrinə işə salmağa çalışırdı. Biz görürük ki, Ermənistanın maraqlarını müdafiə edən əvvəlki lobbiçilər artıq həbsdədirlər. Bu yaxınlarda erməni maraqlarının bədnam lobbiçisi, indi keçmiş senator Robert Menendesə korrupsiyaya görə 11 il həqiqi cəza verildi.

ABŞ-dakı dini strukturların da əhəmiyyətli əhəmiyyəti və təsiri var.

- Atlantik Şurada çıxış edən Paşinyan ki, “Ermənistan indi yol ayrıcındadır və bu, ölkəmiz üçün çox vacib dövrdür”. Onun sözlərinə görə, ABŞ-ın Ermənistan Respublikasına dəstək verməsinin ən yaxşı yolu “Cənubi Qafqazda sülhün əldə edilməsi gündəliyini ABŞ-ın siyasi quruluşunun prioritetləri siyahısına daxil etməkdir”. O, Trampı Cənubi Qafqaza Ermənistan tərəfinə çəkməyə və yenidən ABŞ-ın regionda mövcudluğunu təmin etməyə çalışır?

-Burada Paşinyanın hansı vasitələrdən istifadə etdiyini anlamaq lazımdır. Anlayır ki, sülhdən danışmaq müsbət söhbətdir. Tramp indi müxtəlif regionlarda sülh bərqərar etməyə çalışan lider kimi qəbul edilir. Beləliklə, Ermənistanın baş naziri Trampa Cənubi Qafqazda da sülhməramlı ola biləcəyi fikrini satmağa çalışır.

Amma Tramp Cənubi Qafqazla maraqlanırsa, bu, sırf iqtisadi baxımdan olacaq. Baxın, Trampın Qəzza zolağına nəzarəti ələ keçirmək və bütün fələstinliləri qovmaq fikri biznes layihəsidir. Orada bahalı otellər və butiklər tikilsə, bu “uğurlu layihə” olacaq. Ukraynadan isə nadir torpaq elementləri, yataqları götürəcək, əvəzində deyir ki, sizin üçün sülh təmin edəcəm. Ermənistanla eyni potensial yanaşma: əgər sizinlə məşğul olmağımızı istəyirsinizsə, əvəzində dəyərli bir şey təklif edin, lakin Bayden administrasiyası ilə strateji tərəfdaşlıq haqqında imzalanmış “kağız parçası”nı xatırlatmayın.

- Belə çıxır ki, indi Yerevan üçün Bayden administrasiyasının əsasını qoyduğu Ermənistan-ABŞ-Aİ formatı dağılıb?

- Bu gün deyə bilərik ki, ABŞ-ın əvvəlki administrasiya dövründə iştirak etdiyi istənilən formatlar ən azı dondurulub. ABŞ-ın Tramp dövründə xarici siyasəti hələ yenicə formalaşmaqdadır. Ermənistan isə şübhəsiz ki, bu prioritetlər siyahısında heç də ilk yerlərdə deyil.

- Paşinyan ABŞ-dan qayıdandan dərhal sonra Fransaya getdi. Rəsmi gündəlik süni intellekt sammitində iştirak, həmçinin prezident Makronla görüşdür. Vaşinqtonun İrəvana dəstəyinin tərəddüd etdiyi indiki şəraitdə o, Makrondan daha çox dəstək almaq üçünmü ora gedib?

-Bəli, çünki Ermənistanla ABŞ, ABŞ və Avropa arasında münasibətlərin gələcəyi ilə bağlı heç bir anlayış yoxdur. Artıq aydındır ki, böyük ehtimalla ABŞ və Avropa arasında vahid siyasət olmayacaq. Görünür, Paşinyan Trampla o qədər də uğur qazanmayıb və Makronla danışıqlara gedib, çünki İrəvan hesab edir ki, Ermənistan hakimiyyətini dəstəkləməklə yaranan maliyyə boşluqlarını kimsə doldurmalıdır. Paşinyan ancaq Makrona arxalana bilər və ondan daha çox pul və silah istəyə bilər. Bunun müqabilində o, bölgədə daha çox fransız iştirakını təklif edəcək. Bundan başqa, ABŞ, görünür, Ermənistan ordusunun islahatlarında iştirakdan imtina edir, bu vəzifə də daha çox Avropanın çiyninə düşəcək.

Tərcümə - Elçin Bayramlı

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “İctimai və dövlət maraqlarının müdafiəsi” istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb