Baydenin yaddaşına nə olub?

Birləşmiş Ştatlar Co Baydenin daha bir müddətə prezident olaraq qala biləcəyini müzakirə edir

Keçən həftə ABŞ-da Co Baydenin prezident postunu tutmağa qadir olub-olmaması ilə bağlı mübahisə yenidən alovlanıb. O, bir neçə dəfə indiki və gedən rəhbərləri çaşdırıb, xüsusi prokuror isə məxfi sənədlərin lazımınca saxlanmaması ilə bağlı hazırkı prezidentə qarşı ittiham irəli sürməməyi tövsiyə edib, o cümlədən tarixləri qarışdırdığına və çox şeyi xatırlamadığına görə. Bu, Co Baydenin partiya üzvlərinə çox gec olmadan Demokratların prezidentliyə namizədini dəyişdirməyə ehtiyacın olub-olmadığını düşünməyə əsas verir.

Keçən həftə Co Bayden üçün, daha doğrusu, Fox News-a istinadla desək, “qoşunların Əfqanıstandan çıxarılmasından bəri ən pis” həftələrdən biri oldu. ABŞ-da keçən həftənin ilk iş günü prezidentin 30 il əvvəl vəfat etmiş Fransua Mitteranla görüşdüyünü deyərək iki Fransa liderini necə çaşdırdığı ilə bağlı gərgin müzakirələrlə başlayıb. Əslində o, Emmanuel Makronu nəzərdə tutub. Çərşənbə axşamı isə Co Bayden HƏMAS hərəkatının adını unudub və düşünərək onu "müxalifət" adlandırıb. Çərşənbə günü o, Angela Merkelə istinadən Almaniyanın mərhum kansleri Helmut Kolun sözlərinə istinad edib.

Bildirilib ki, Joe Biden-in qeyri-qanuni məxfi sənədlərə sahib olmasını araşdıran xüsusi prokuror Robert Gur ona qarşı cinayət ittihamı irəli sürüb, andlı iclasçılar onu "yaddaşı zəif olan yaşlı adam" kimi qiymətləndirə bilər. İş materiallarına əsasən, cənab Bayden siyasi karyerası və şəxsi həyatının bir çox təfərrüatlarını çətinliklə xatırlayır. Hesabatda bir hissədə Co Baydenin vitse-prezident olduğu illəri xatırlamaqda çətinlik çəkdiyi və oğlunun ölüm ilini unutduğu deyilir.

Sənəddə deyilir ki, 46-cı prezidentin yaddaxında və xatirində “səhvlər” yetərincədir. Yəni bu vəziyyət o qədər pisdir ki, hətta ona qarşı ittiham irəli sürməyə lüzum görülmür. Bu, Co Bayden və komandasının mənfi reaksiyasına səbəb olub. Vitse-prezident Kamala Harris ehtirasla birincini müdafiə edərək hesabatı “siyasi motivli” və “uyğunsuz” adlandırıb. Ağ Evin mətbuat katibi Karine Jean-Pierre ümumiyyətlə, bu məlumatı şərh etməkdən imtina edərək, "dovşan dəliyinə girməyəcəyini" söyləyib.

Demokrat senator Con Fetterman Co Baydenin kampaniyası tərəfindən təşkil edilən telefon danışığı zamanı xüsusi müvəkkili “ucuz hücumlarla” dolu “qara”da ittiham edib. Ağ Evin sözçüsü Yan Sams prezidentin yaşı və yaddaşı ilə bağlı şərhlərin “prokurorun səlahiyyətindən kənar” olduğunu deyib. Co Baydenin özü də ona ünvanlanan belə bir xarakteristikaya qəzəblənib. O, həmçinin yaddaşının yaxşı olduğunu təsdiqləmək üçün mətbuat konfransı keçirmək qərarına gəlib.

“O, bunu gündəmə gətirməyə necə cəsarət edib. Düzünü desəm, onlar mənə bu sualı verəndə düşündüm ki, bu, onların lənətə gəlmiş işi deyil”, deyə prezident hirslə deyib. Buna baxmayaraq, bədxahların hücumlarına cavab verməli olan konfrans xəcalətsiz ötüşməyib. 46-cı prezident Qəzza zolağındakı böhrandan danışarkən “Meksika prezidenti əl-Sisi”ni xatırladıb. Əslində, təbii ki, söhbət Misir prezidenti Əbdül Fəth əs-Sisidən gedirdi.

Bu arada qeyd edək ki, indi vəziyyət onsuz da Co Baydenin xeyrinə deyil. O, 38,5% populyarlıq reytinqi ilə ABŞ tarixində ən qeyri-populyar prezident olaraq qalır. Amerikalılar getdikcə liderinin idrak qabiliyyətlərinin zəifləməsindən narahatdır və onun daha bir il, üstəlik, prezident seçiləcəyi təqdirdə daha dörd il də səlahiyyətlərini başa vura biləcəyinə şübhə ilə yanaşır. Digər tərəfdən, “Donald Tramp olmadığı müddətcə ölü Co Baydenə belə səs verməyə hazır olanlar var”, Fox News bir demokrat seçicidən sitat gətirib.

Bununla belə, NBC-nin son sorğusu göstərib ki, hətta Demokratlar Partiyasının daxilində də şübhələr artır. Seçicilərin dörddə üçü, o cümlədən demokratların yarısı prezidentin psixi və fiziki sağlamlığı ilə bağlı ciddi narahatlıq keçirir. Bu, seçicilərin Donald Trampa qarşı məhkəmə prosesi ilə bağlı narahatlığından (61%) xeyli yüksəkdir. Eks-prezidentin psixi sağlamlıq problemlərinə gəlincə, respondentlərin yalnız yarısından azı onların mövcudluğunu qeyd edib.

Belə bir şəraitdə Co Baydenin namizəd ola biləcəyi sualı gündəmə gəlib. "Demokratlar üçün problem indi Co Baydeni necə əvəz etməkdir" deyən köşə yazarı əlavə edib ki, "saat tıqqıldamaqdadır" və bu, daha tez edilməli idi. Bundan əlavə, prezidenti kimin əvəzləyəcəyi sualı yaranır — Kamala Harrisin reytinqi indi 28% təşkil edir ki, bu da Co Baydendən də aşağıdır.

V.VƏLİYEV