Rusiyalı ekspert: Azərbaycan USAİD-i bağlamaqla ABŞ-ı yerinə oturtdu - MÜSAHİBƏ

“Azərbaycan tamamilə suveren dövlətdir. Bu isə ABŞ-ın, Avropa İttifaqının və ermənilərin xoşuna gəlmir”

Xəzər Strateji Araşdırmalar İnstitutunun baş direktoru İqor Korotçenko “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin (USAİD) Azərbaycan hakimiyyəti tərəfindən ölkədən “qovulmasının” səbəbləri barədə maraqlı məqamlardan danışıb. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.

- Azərbaycan ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin (USAID) ölkədə fəaliyyətini qadağan etmək qərarına gəlib. Bu addımdan əvvəl Azərbaycanın sentyabr ayında Qarabağda həyata keçirdiyi antiterror tədbirləri ilə bağlı ABŞ-ın qəfil və kifayət qədər sərt tənqidi oldu...

- Azərbaycanın bu qərarının arxasında onun suverenliyinin qorunması və milli təhlükəsizliyinin təmin edilməsi dayanır, çünki bu Amerika agentliyi USAİD-in fəaliyyət göstərdiyi ölkələrin daxili siyasi proseslərinə Vaşinqtonun təsir alətidir. Belə olan halda, Bakı tərəfindən bu addım ABŞ-ın Azərbaycana qarşı son qeyri-dost və təxribat xarakterli addımlarına açıq-aydın cavabdır.

Bundan əlavə, bu, sadəcə olaraq tənqidə və balanssızlığa görə reaksiya deyil, həm də ABŞ-ın Ermənistanın tərəfində oynamasına açıq reaksiyadır. Aydındır ki, USAİD-in belə strukturları Azərbaycan Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin diqqət mərkəzindədir. Hesab edirəm ki, Bakı qərarlar qəbul edərkən təkcə Amerika tərəfinin təxribatına siyasi reaksiyanın zəruriliyini deyil, həm də milli təhlükəsizlik mülahizələrini nəzərə alıb. Bakı hərtərəfli cavab sistemi nümayiş etdirdi. Başqa sözlə, Azərbaycan hakimiyyətindən yeni mümkün təhlükələr müəyyən olunduğu üçün onların qarşısını almaq üçün tədbirlər görülüb.

Niyə Vaşinqtonda Azərbaycana qarşı gördüyümüz belə bir reaksiya yarandı? ABŞ-da güclü və çox nüfuzlu erməni lobbisi var ki, o, hörümçək kimi ABŞ-ın demək olar ki, bütün əsas hakimiyyət institutlarına- həm icra, həm də qanunvericilik orqanlarınadək genişlənib. Bu, bir səbəb. İkincisi, Azərbaycan öz ərazi bütövlüyünü bərpa edən kimi Qarabağ problemi Qərb dövlətlərinin əvvəllər istifadə edə bildikləri Bakıya təsir rıçaqı olmaqdan çıxdı. Bu baxımdan, bu gün, açıq şəkildə gördüyümüz kimi, maskalar atılıb və Vaşinqtonun Bakıya qarşı açıq-aşkar təhdid, şantaj və siyasi təzyiq cəhdləri kampaniyası aparılır. Azərbaycan suveren və özünə hörmət edən ölkə kimi bu cür hərəkətlərə aydın, ardıcıl və vaxtında reaksiya verir. Bu təbii və layiqli reaksiyadır. Azərbaycan bu gün hətta fövqəldövlət statusuna malik bir dövlətə münasibətdə belə güzgü reaksiyasını verə bilər. Bununla da Bakı bir daha nümayiş etdirdi ki, Azərbaycan tamamilə suveren dövlətdir. Bu isə Vaşinqtonun xoşuna gəlmir. Bu, həm Fransanın, həm də Avropa İttifaqının xoşuna gəlmir. Bu qlobal erməni lobbisinin də xoşuna gəlmir.

Eyni zamanda qeyd etmək istərdim ki, Azərbaycan çoxvektorlu siyasət aparıb və aparır. Onun ABŞ-a güzgü cavabı o demək deyil ki, o, Vaşinqtonla qarşıdurma axtarır və ya onunla münasibətləri gərginləşdirməyə çalışır. Bakının müşahidə etdiyi reaksiya istənilən suveren dövlətin sağlam cavabıdır. Azərbaycanın bu gün fəaliyyət azadlığının və dövlətlərə belə cavabın əsası onun suverenliyinin və ərazi bütövlüyünün bərpası, iqtisadiyyat, maliyyə, hərbi qüdrət, səmərəli fəaliyyət göstərən hakimiyyət şaquli, dövlət aparatı və nəhayət, ölkəsinin milli maraqlarını müdafiə edən Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev varlığıdır.

Vaşinqtonun Azərbaycana qarşı belə kəskin reaksiyasının digər səbəbi isə Bakının Tehranla münasibətlərin normallaşdırılmasına razılıq verməsi olub ki, bu da İran ərazisindən Azərbaycanın Naxçıvan anklavına dəmir yolu və avtomobil dəhlizlərinin çəkilməsi layihəsinin icrasına başlanılmasına imkan yaradıb. Bu, Ermənistanın üçtərəfli bəyanatla bağlı öhdəliklərini, xüsusən də Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı razılaşmanın 9-cu bəndini tamamilə pozmasına görə baş verdi. Bu, Paşinyanın həm anti-Azərbaycan, həm də anti-Rusiya qərarı idi. Bu şəraitdə Bakı əlini əlinin üstünə qoyub gözləyə bilməz. Ona görə də dəhliz indi İran ərazisindən keçəcək. Bu logistik əlaqə, həm iqtisadi, həm də siyasi cəhətdən Qoqolun sözləri ilə desək, özünü şallaqlayan Ermənistan istisna olmaqla, bu layihənin bütün iştirakçılarının xeyrinə işləyəcək.

- ABŞ-ın Azərbaycana təzyiqlərini davam etdirməsi nə dərəcədə mümkündür, əsasən praktikada?

- ABŞ-ın Azərbaycana real təzyiq rıçaqları yoxdur. Azərbaycan Respublikasında effektiv siyasi hakimiyyət sistemi və onun strukturu sabit olduğundan Azərbaycanın daxilində vəziyyəti sarsıtmaq mümkün olmayacaq. Prezident Əliyev İkinci Qarabağ müharibəsinin qalibi, ölkənin suverenliyini və ərazi bütövlüyünü misli görünməmiş şəkildə bərpa etmiş ümummilli lider kimi Azərbaycan vətəndaşlarının tam etimadını qazanıb. Ölkənin sabit maliyyə-iqtisadi vəziyyəti var, iqtisadiyyat şaxələndirilib, bundan əlavə, İlham Əliyev son illər Mərkəzi Asiya ölkələri, eləcə də Rusiya və Türkiyə ilə iqtisadi əlaqələri fəal şəkildə inkişaf etdirir.

ABŞ-ın Azərbaycana təzyiq və ya “boğma” mexanizmləri praktiki olaraq yoxdur. Bundan əlavə, bu, Birləşmiş Ştatların özünün milli maraqlarına uyğun gəlməyəcək, çünki bu cəhdləri davam etdirsələr, Vaşinqton tərəfindən fəal şəkildə dəstəklənən Mərkəzi Asiya ölkələri bir daha əmin olacaqlar ki, ABŞ tamamilə etibarsız, ikiüzlü və ikiüzlü tərəfdaş, hər an arxadan bıçaq soxmağa hazırdır. Amerika antiazərbaycan yanaşmasını davam etdirsə, bu, yalnız özünə və Xəzər və Mərkəzi Asiya regionlarında maraqlarına zərər verəcək.

Unutmayaq ki, Avropa İttifaqının Rusiyanın enerji resurslarından məhrum qalması kontekstində Cənub Qaz Dəhlizi ən azı Cənubi Avropa dövlətləri üçün onların enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi baxımından kritik əhəmiyyətə malikdir. Ona görə də Qərbdən Azərbaycana qarşı hansı sanksiyalar tətbiq oluna və ya həyata keçirilə bilər? Heç biri.

İctimai təbliğat sadəcə olaraq ritorikadır. Yenə deyirəm: Qərbin praktiki rıçaqları yoxdur.

Bundan əlavə, Bakı ABŞ-ı öz yerinə oturtdu, lakin gələcək təmaslara və danışıqlar prosesinə qapını örtmədi.

- İndi biz Ermənistan rəsmilərinin KTMT iclaslarında iştirakla bağlı kollektiv demarşını görürük. Bundan əlavə, Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatının rəhbərlərinin dünən Minskdə baş tutan görüşündən əvvəl Ermənistana hər hansı yardım göstərmək, KTMT missiyasını Azərbaycan-Ermənistan sərhəddinə yerləşdirmək məsələsini strukturun gündəliyindən çıxarıb....

- Bu, gözlənilən vəziyyətdir. Biz Ermənistanda hakim “Vətəndaş sazişi” partiyasının nümayəndələrinin Rusiyaya ünvanladığı rüsvayçı bəyanatların dalğasını da görürük. Ermənistanda anti-Rusiya isteriyası formalaşmaqda davam edir.

Və bu, Ermənistanın hansısa qəfil dönüşü deyil, bu, İrəvanın tutduğu konkret siyasi kursdur. Hər nə qədər, bu gün Ermənistan XİN rəhbərinin müavinindən bir daha eşidilsə də ki, guya İrəvan KTMT-dən çıxmaq və Rusiyanın Gümrüdəki hərbi bazasını bağlamaq ssenarisini nəzərdən keçirmir, belə bir ssenarinin olması ehtimalı böyükdür, bu yalnız zaman məsələsidir: Paşinyan buna nə vaxt gedəcək. Və o, bu cür qərarları Ermənistanın və şəxsən onun baş nazir kimi alacağı bonuslar baxımından Qərbə ən baha qiymətə satmaq istəyir.

Eyni zamanda qeyd etmək lazımdır ki, Nikol Paşinyanın ölkə daxilində mövqeyi kifayət qədər güclüdür. O, seçicilərinə arxalanır. Ermənistanda isə anti-Rusiya kursu və Qərbə dönüş Paşinyanın dəstəyi ilə qarşılanır. Ermənistanın hazırkı baş nazirinin seçki perspektivləri elədir ki, o, gələn il növbədənkənar parlament seçkiləri keçirməyə, seçkilərdə qalib gəlməyə və bununla da bütün müxalifət meydanını əhəmiyyətli dərəcədə təmizləməyə hazırdır. Üstəlik, onun Qərbdən konkret dəstəyi, Vaşinqton və Parisin İrəvanın maraqları üzərində aktiv fəaliyyəti var. Açığı, onlar Paşinyana şəxsi təminat veriblər. Bu şərtlər altında özünü necə aparmalıdırsa, elə aparır.

- Axı Ermənistanın hərəkətləri regionda parçalanma yaradır...

- Bəli, amma bu, erməni elitasının və xalqının seçimidir. 2018-ci ildə Ermənistanda hakimiyyətə Qərb güc mərkəzlərinin himayədarı gəlib. Aydındır ki, “məxməri” inqilab rəngli inqilabın erməni versiyası idi. Sadəcə olaraq, Paşinyan hansısa məqamda təqlid edib, özünü Rusiya ilə dost kimi göstərməyə çalışıb. Amma Azərbaycan Ermənistanı məğlub edib öz ərazi bütövlüyü məsələsini həll edən kimi İrəvanın və Qərbin maskaları açıldı. Qərbin indi pərdə çəkməyə, gizlənməyə, oynamağa, iddia etməyə ehtiyacı yoxdur...

Amma bunların hamısı Ermənistanın problemləridir. İkinci Qarabağ müharibəsində Ermənistanın məğlubiyyətindən sonra Paşinyanı özünə lider seçən və onun səlahiyyətlərini bir daha təsdiqləyən xalq öz seçimini etdi. Əgər insan intihar etmək istəyirsə, bunun necə bitəcəyi barədə xəbərdarlıq edilir. Ermənistana da xəbərdarlıq edilir: əgər geosiyasi intihar etmək istəyirsə, bu, öz seçimidir. Belə bir seçimə görə məsuliyyəti erməni xalqı özü daşıyacaq.

- Srağagün Paşinyanın partiyasının nümayəndəsi bəyan etdi ki, İrəvan Rusiyanın vasitəçiliyi ilə sülhə imza atmayacaq...

-Sülh müqaviləsinə nail olmaq asan olmayacaq... İrəvan hələ də hər cür yolla bu prosesi dayandırmağa çalışır... Amma Ermənistan yenə də öz istəyi ilə təcrid olunmuş vəziyyətdə qalacaq...

Tərcümə - Elçin Bayramlı

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Azərbaycan Respublikasının dünya birliyinə inteqrasiyası, region ölkələri və digər dövlətlərlə, beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlığının inkişaf etdirilməsi” istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb