Rusiyalı politoloq: Ermənistan Qərbin regiondakı uğursuz “Troya atı”dır - MÜSAHİBƏ

Xəzər Strateji Araşdırmalar İnstitutunun (Rusiya) baş direktoru, Milli Müdafiə jurnalının baş redaktoru İqor Korotçenko “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində Bakı ilə İrəvan arasında sülh sazişi ilə bağlı Rusiya və Azərbaycan liderlərinin mümkün planını şərh edib.

- İqor Yuryeviç, Vladimir Putin Azərbaycana dövlət səfərindən bir həftədən bir qədər çox keçəndən sonra İlham Əliyevə zəng etdi. İki dövlət başçılarının mətbuat xidmətlərinin məlumatına əsasən, görünür ki, prezidentlər Ermənistan-Azərbaycan nizamlanmasının gündəliyinə xüsusi diqqət yetiriblər. Deyəsən, prezidentlər bu sahədə hansısa fəaliyyət strategiyası barədə razılığa gəliblər...

- Rusiya ilə Azərbaycan arasında qarşılıqlı fəaliyyət və əlaqələrin möhkəmləndirilməsi strategiyası 2022-ci ilin fevralında imzalanmış Müttəfiq Əməkdaşlıq haqqında Bəyannamə ilə müəyyən edilir. Təbii ki, Rusiya liderinin Bakıya avqustun 18-19-da baş tutan dövlət səfəri zamanı digər məsələlərlə yanaşı, Ermənistan-Azərbaycan nizamlanmasının gündəliyi də müzakirə olunub. Məlumdur ki, Qərb Zaqafqaziyada öz siyasətini yeritmək cəhdlərini davam etdirir. O, bu nizamlanmada qərəzli şəkildə “vasitəçilik” etməyə və faktiki olaraq Ermənistanın tərəfində oynamağa çalışır. Biz bunu ABŞ, Fransa və Avropa İttifaqının ayrı-ayrı liderlərinin siyasətində aydın şəkildə görürük.

Bu gün obyektiv olaraq Azərbaycanın Cənubi Qafqaz regionunda təhlükəsizliyi və sabitliyi qorumaq mandatı var. Belarus Prezidenti Aleksandr Lukaşenko Azərbaycana səfəri zamanı Prezident İlham Əliyevin diqqətini buna cəlb edib. Sonra bildirdi ki, bu gün Azərbaycan dövlətinin başçısı təkcə öz ölkəsinin deyil, bütün Cənubi Qafqazın təhlükəsizliyinə cavabdehdir.

Rusiya və Azərbaycan prezidentləri Vladimir Putin və İlham Əliyev Bakı ilə İrəvan arasında Azərbaycan liderinin formalaşdırdığı 5 əsas prinsip əsasında ədalətli, ədalətli sülhün bağlanmasına xüsusi diqqət yetirirlər. Biz görürük ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişi üzrə danışıqlar prosesi hələ də asan deyil. Ermənistan vaxtaşırı Qərbin “Troya atı”nın mahiyyətini nümayiş etdirməkdə davam edir. Və hətta bu şərtlərdə də sülh müqaviləsinin reallığa çevrilməsi və imzalanması üçün hər şey edilməlidir.

Narahatlığa səbəb olan bir neçə məqam var. Bu, Ermənistan hakimiyyətinin Azərbaycana qarşı ərazi iddialarını respublika Konstitusiyasından çıxarmasında nəzərəçarpacaq irəliləyişin olmamasıdır. Bu gün Ermənistanın ədliyyə naziri bildirib ki, 2027-ci ildə Konstitusiyanın qismən yox, tam dəyişdirilməsi ilə bağlı referendum keçiriləcək. Eyni zamanda, onun sözlərinə görə, bununla bağlı Azərbaycana qarşı ərazi iddialarının istisna edilməsi məsələsi ölkə hakimiyyəti tərəfindən belə müzakirə olunmayıb. Bu o deməkdirmi ki, İrəvan Ermənistanla sülh sazişi imzalamaqdan imtina edir? İstənilən perspektiv mümkündür, o cümlədən yeni hərbi münaqişə.

Digər problem İrəvanla Vaşinqton və Qərb ölkələri arasında hərbi əməkdaşlığın və siyasi əlaqələrin intensivləşməsidir. Bu şəraitdə Rusiya və Azərbaycan vəziyyətin proqnozlaşdırıla bilən və məsuliyyətli inkişafını təmin etmək üçün ona fəal təsir göstərəcəklər.

Aydındır ki, ən yüksək səviyyədə təmasların formatı həm ictimai, həm də qeyri-ictimai razılaşmaları nəzərdə tutur. Biz haqlı olaraq deyə bilərik: Azərbaycanın bu gün de-fakto və de-yure Rusiyanın ən mühüm müttəfiqlərindən biri olduğunu nəzərə alaraq, Bakı ilə İrəvan arasında sülh müqaviləsinin bağlanması istiqamətində səylərin daha sıx əlaqələndirilməsindən danışmaq olar. Bunlar iki ölkənin liderləri tərəfindən həyata keçirilən razılaşdırılmış istiqamətlərdir.

- Liderlər Zəngəzur dəhlizi məsələsini müzakirə etdilər. Bu o deməkdirmi ki, bu mövzu Rusiya və Azərbaycan üçün hələ də aktualdır?

- Təbii ki, mövzu aktualdır. Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan liderlərinin 9-10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatını heç kim ləğv etməyib. Bu o deməkdir ki, onun Azərbaycanın əsas hissəsi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında nəqliyyat əlaqəsi ilə bağlı 9-cu bəndi qüvvədədir. Bu sənədi Ermənistanın baş naziri Paşinyan imzalayır və hüquqi baxımdan bu, İrəvan üçün məcburi məqamdır. Digər tərəfdən, Paşinyan öz eqoist istəklərinin təsiri altında və İrəvanın arxasında duran Fransa və ABŞ-ın təzyiqi ilə Zəngəzur nəqliyyat dəhlizinin açılması əvəzinə bədnam “Dünyanın kəsişməsi” konsepsiyasını formalaşdırıb. Biz “Dünyanın kəsişməsi”nə region ölkələrini Ermənistandan keçən, İrəvan və onun Qərb tərəfdaşlarının nəzarətində olacaq kommunikasiyalardan istifadə etməyə məcbur etmək məqsədi kimi baxanların əsl motivasiyasını başa düşürük. Beləliklə, İrəvan Parisin, Vaşinqtonun, Brüsselin “xoş niyyətinin” girovuna çevriləcək. Bu günki “Dünyanın kəsişməsi”, sabah dalana dirənəcək. Bu, hər an Qərbin barmaqlarının tıqqıltısı ilə baş verə bilər.

- Sizcə, Putinin Azərbaycana səfəri nə demək idi?

- Bu gün bu, Rusiya və Azərbaycanın diktə etdiyi çox ciddi strateji seçimdir. Bizim münasibətlərimiz bu gün strateji müttəfiqlikdir. Və bu, onilliklər ərzində Rusiya xalqına və Rusiya elitasına Azərbaycanın guya etibarsız tərəfdaş və müttəfiq olduğunu “izah etməyə” çalışan hər kəsə baxmayaraq baş verir. Bu illər ərzində güclü ermənipərəst lobbi formalaşıb.

Vladimir Putinin Azərbaycana səfəri göstərdi ki, ölkələr Cənubi Qafqazda sülh və sabitliyin xeyrinə fəaliyyət göstərirlər. Həm də ölkələrimizin maraqlarına uyğun. Bu, eyni Ermənistanın maraqlarına zidd deyil. Amma həmişə olduğu kimi, Ermənistan subyektiv deyil. Onun həmişə böyük bir tərəfdaşa ehtiyacı var. Və bu gün Rusiyanın əvəzinə belə tərəfdaş kimi Vaşinqtonu, Parisi, Brüsseli seçdi.

- Putinin Azərbaycana səfərindən əvvəl Şoyqunun İrandan Azərbaycana səfəri olub...

- Rusiya və Azərbaycan regionda sabitlikdə maraqlıdır. Rusiya siyasəti və diplomatiyası Rusiyanın maraqlarından çıxış edir. Bu maraqlar sərhəd təhlükəsizliyini nəzərdə tutur, bu həm də Cənubi Qafqazda və Xəzər regionunda sülhün təmin olunmasını nəzərdə tutur. Xatırlayırıq ki, Rusiya rəsmiləri bərabər münasibət siyasəti çərçivəsində Zaqafqaziya regionuna həmişə simmetrik səfərlər ediblər. Ancaq bugünkü vəziyyətdə deyil. Bu gün Ermənistan Rusiyaya qarşı qeyri-dost, təxribatçı siyasət aparır. O, Qərbin “tərəfdaşlarını” qəbul etməyə üstünlük verir.

Tərcümə - Elçin Bayramlı

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “İctimai və dövlət maraqlarının müdafiəsi” istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb