Cənubi Qafqazdan Cənub-Şərqi Asiyaya uzanan əməkdaşlıq

Beynəlxalq siyasi sistemdə qütblərin dəyişdiyi, Asiya ölkələrinin yeni güc mərkəzlərinə çevrildiyi bir dövrdə Azərbaycan–Vyetnam münasibətlərinin inkişafı Azərbaycanın “multivektor” xarici siyasət strategiyasının uğurlu nəticələrindən biridir. 2025-ci il mayın 7-də Vyetnam Sosialist Respublikası Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi To Lamın Azərbaycana rəsmi səfəri iki ölkə arasında siyasi dialoqun yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu göstərdi. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin bu görüş zamanı verdiyi bəyanatlar strateji əhəmiyyət daşıyan sahələrdə qarşılıqlı əməkdaşlığın genişləndirilməsinə dair siyasi iradənin mövcudluğunu təsdiqlədi.

Prezident cənab İlham Əliyev və Baş katib To Lam arasında aparılan müzakirələr nəticəsində imzalanan sənədlər siyasi münasibətlərin hüquqi-institusional bazasını möhkəmləndirdi. Ticarət, nəqliyyat, energetika, təhsil və mədəniyyət sahələrində əməkdaşlıq məsələlərinin xüsusi vurğulanması iki ölkənin geosiyasi və iqtisadi tamamlayıcılığını əks etdirir. Azərbaycanın Cənubi Qafqazda artan regional rolu və Vyetnamın Cənub-Şərqi Asiyada yüksələn siyasi çəkisi bu əlaqələrin daha böyük beynəlxalq ölçüyə keçə biləcəyini göstərir. Bu baxımdan, Prezident cənab İlham Əliyevin görüşdə vurğuladığı əməkdaşlıq istiqamətləri həm regional, həm də qlobal kontekstdə ölkənin siyasi nüfuzunu daha da artırmaq potensialına malikdir.

Eyni zamanda, bu səfər iki ölkənin bir-birini tamamlayan maraqlar üzərində strateji tərəfdaşlıq qurmaq imkanlarına malik olduğunu nümayiş etdirdi. Azərbaycan üçün Vyetnam, Asiya–Sakit okean regionuna çıxış, ASEAN ölkələri ilə iqtisadi-siyasi əlaqələrin dərinləşdirilməsi baxımından strateji əhəmiyyət daşıyır. Eyni zamanda, Vyetnam da Azərbaycanın təşəbbüskarı olduğu nəqliyyat-tranzit layihələrində – xüsusilə Orta Dəhliz çərçivəsində – iştirak etməklə Avrasiya qitəsindəki mövqeyini gücləndirə bilər.

Diplomatik münasibətlərin 30 ildən artıq tarixə malik olmasına baxmayaraq, 2025-ci il səfəri bu əlaqələrin mahiyyətcə keyfiyyətcə yeni mərhələyə keçdiyini göstərdi. Xüsusilə enerji sahəsində əməkdaşlıqla bağlı imzalanmış niyyət protokolları, Azərbaycanın yaşıl enerji gündəliyinin beynəlxalq tərəfdaşlarla uyğunlaşdırılmasına yönəlmiş siyasətinin davamı kimi qiymətləndirilə bilər. Təhsil və mədəniyyət sahəsində razılaşdırılmış layihələr isə xalqlar arasında uzunmüddətli etimadın və anlayışın formalaşmasına zəmin yaradır.

Beləliklə, Prezident cənab İlham Əliyevin To Lamla keçirdiyi görüş və verilən bəyanatlar göstərdi ki, Azərbaycan–Vyetnam münasibətləri yalnız dostluq və əməkdaşlıq çərçivəsində deyil, həm də qlobal siyasi-iqtisadi çağırışlara uyğunlaşma baxımından strateji əhəmiyyət daşıyan tərəfdaşlığa çevrilməkdədir. Bu səfər Azərbaycanın Asiya istiqamətində siyasi və iqtisadi əlaqələrinin dərinləşdirilməsi strategiyasının mühüm həlqəsi kimi tarixə düşəcək.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev 2025-ci il mayın 7-də Vyetnam Sosialist Respublikası Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsinin Baş katibi To Lam ilə görüş zamanı verdiyi bəyanatla iki ölkə arasında münasibətlərin yeni mərhələyə qədəm qoyduğunu bəyan etdi. Prezident İlham Əliyevin "Əminəm ki, səfərin nəticələri uğurlu olacaq və əldə edilmiş razılaşmalar konkret layihələrə çevriləcək" fikri, ikitərəfli münasibətlərin sadəcə diplomatik səviyyədə deyil, həm də praktiki və uzunmüddətli strateji əməkdaşlığa yönəldiyini göstərir. Bu səfər iki ölkə arasında siyasi dialoqun intensivləşməsinə, qarşılıqlı etimadın dərinləşməsinə və iqtisadi layihələrin reallaşdırılmasına real zəmin yaratdı. Azərbaycan və Vyetnam arasında 1992-ci ilin sentyabr ayının 23-də qurulmuş diplomatik münasibətlər uzun illər ərzində dostluq və qarşılıqlı dəstək ruhunda inkişaf edib. Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, bu səfər ikitərəfli əlaqələrin yeni mərhələyə keçidini şərtləndirir və əldə edilmiş razılaşmaların real layihələrə çevrilməsi üçün hökumətlərarası mexanizmlərin işə salınması prioritet vəzifə kimi qarşıya qoyulur.

Azərbaycan ilə Vyetnam arasındakı əməkdaşlıq təkcə siyasi müstəvidə deyil, eyni zamanda çoxşaxəli sahələr üzrə genişlənməkdədir. Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı əsas sahələr sırasında ticarət və iqtisadiyyat xüsusi yer tutur. Ticarət dövriyyəsinin artırılması məqsədilə gömrük, vergi, investisiya təşviqi və qarşılıqlı maraq doğuran sahələrdə hüquqi bazanın təkmilləşdirilməsi və birgə işçi qruplarının yaradılması nəzərdə tutulur. Energetika sahəsində isə Azərbaycanın zəngin təcrübəsi və resurs potensialı ilə Vyetnamın sürətlə inkişaf edən iqtisadiyyatı arasında əməkdaşlıq üçün geniş imkanlar mövcuddur. SOCAR və Vyetnamın enerji şirkətləri arasında əməkdaşlıq perspektivləri nəzərdən keçirilmiş, yaşıl enerji texnologiyalarının təşviqi və enerji təhlükəsizliyi məsələləri müzakirə olunmuşdur. Təhsil və mədəniyyət sahəsində əməkdaşlıq da tərəflərin xüsusi diqqət yetirdiyi istiqamətlərdəndir.

Səfər çərçivəsində Azərbaycan və Vyetnam arasında bir sıra əhəmiyyətli sənədlər imzalanmışdır ki, bunlar iki ölkə arasında əməkdaşlığın institusional əsaslarını gücləndirməyə xidmət edir. İmzalanmış sənədlər yalnız iki ölkə arasında qarşılıqlı maraq doğuran sahələrdə əməkdaşlığın hüquqi çərçivəsini müəyyənləşdirmir, eyni zamanda gələcək illər ərzində strateji tərəfdaşlığın dərinləşməsinə də zəmin yaradır. Bu sənədlər həmçinin Cənubi Qafqaz və Cənub-Şərqi Asiya regionları arasında körpü rolunu oynaya biləcək mühüm təşəbbüslərin başlanğıcını qoyur.

Nəticə olaraq, Prezident cənab İlham Əliyevin bəyanatında qeyd edilən məqamlar Azərbaycan–Vyetnam münasibətlərində strateji mərhələnin başlanğıcını ifadə edir. Bu münasibətlər beynəlxalq sistemdə dəyişən çağırışlara cavab verməklə yanaşı, iki ölkənin milli maraqlarının uzlaşdırılması və qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq üçün real zəminin formalaşmasını təmin edir.

Aytəkin Əhmədova

YAP Yasamal rayon təşkilatının məsləhətçisi