PDF Oxu

Dünya

  • 1 592

Qərbin Gürcüstanda hakimiyyəti devirmək planı baş tutmadı

image

Baş naziri İrakli Kobaxidze: “Tbilisidəki iğtişaşlar xarici kəşfiyyat xidmətləri tərəfindən təşkil olunub”

Gürcüstanda keçirilən yerli hökumət seçkilərində hakim “Gürcü arzusu” partiyası növbəti dəfə böyük fərqlə qalib gəldi. Mərkəzi Seçki Komissiyasının ilkin məlumatlarına görə, hakim partiya namizədləri Tbilisidə və digər özünüidarəetmə şəhərlərində mer postlarını qazandılar. Seçkilərdə iştirak edən Lelo (bir neçə regionda) və Qirçi (Tbilisidə) partiyaları kiçik fərqlərlə Gürcüstanda sakrebulos kimi tanınan yerli idarəetmə orqanlarında yer qazandılar. Qalan iştirakçılar seçki baryerini keçə bilmədilər.

Gürcüstan müxalifətinin ən radikal hissəsi– “Milli Hərəkat” və onun ətrafında cəmləşən partiyalar bu dəfə seçkilərə qatılmadığından (onlar boykot elan etdilər), məntəqələrdə vəziyyət sakit idi, seçkilər faktiki olaraq insidentsiz və təxribatsız keçdi, seçici fəallığı əvvəlki yerli seçkilərdən az fərqləndi. Beləliklə, müxalifətin seçkilərin baş tutmayacağı ilə bağlı proqnozları reallaşmadı.

Səsvermə prosesi başa çatdıqdan sonra hökumətyönlü “İmedi” televiziya şirkəti GORBI təşkilatının sifarişi ilə nəticələri Mərkəzi Seçki Komissiyasının sonradan açıqladığı nəticələrlə faktiki olaraq üst-üstə düşdüyü “exit-poll”ları dərc etdi. Səsvermə prosesi başa çatdıqdan və məntəqələr bağlandıqdan sonra hakim partiyanın liderləri “Gürcü arzusu”nun qərargahına toplaşaraq seçicilərinə düzgün seçim etdiklərinə görə minnətdarlıq sözləri ilə müraciət etdilər.

Partiyanın təsisçisi və fəxri sədri Bidzina İvanişvili qələbəni “həqiqətən təsirli” adlandırdı, Gürcüstanın və onun bütün tarixinin belə bir qələbəyə layiq olduğunu bəyan edərək ölkənin “dünyada mütləq öz layiqli yerini tutacağına” söz verdi.

Baş nazir İrakli Kobaxidze, parlamentin spikeri Şalva Papuaşvili və Tbilisinin yeni seçilmiş meri Kaxa Kaladze də öz çıxışlarında partiyanın yaradıcısı B.İvanişvilinin yerli seçkilərdəki hazırkı qələbədə xüsusi əhəmiyyətini və töhfəsini vurğulayaraq, buna görə dərin minnətdarlıqlarını bildirdilər.

Səsvermədən sonra seçkilərə dəvət olunmuş beynəlxalq müşahidəçilər də ilkin qiymətləndirmələrini etdilər. ATƏT/DTİHB bu dəfə Gürcüstandakı seçkiləri izləməkdən imtina etdi. Ola bilsin ki, əsas Avropa bürokratiyasının fikirlərindən kənara çıxacaq qiymətləndirmələrdən qaçmaq üçün təşkilat ilkin hesabatına yenidən baxmaq məcburiyyətində qaldı və yekun nəticə bütün tərəfləri öz xeyrinə hər cür şərhə açıq qoyacaq formada təqdim edildi.

Mərkəzi Seçki Komissiyasının məlumatına görə, oktyabrın 4-də Gürcüstanda yerli seçkiləri 28 beynəlxalq və 27 yerli təşkilatın nümayəndəsi müşahidə edib. Onlar yekdilliklə seçkilərin azad, ədalətli və demokratik standartlara uyğun keçirildiyini bəyan ediblər. Həmçinin yerli seçkilərdə demək olar ki, hər yerdə tətbiq edilən və müşahidəçilərin fikrincə, saxtakarlıq ehtimalını aradan qaldıran yeni elektron səsvermə sistemini yüksək qiymətləndiriblər.

Bu arada Tbilisinin mərkəzi küçələrində vəziyyət fərqli idi. Radikal müxalifət “hakimiyyətin dinc yolla devrilməsi”nin “gizli” planını hazırlamışdı və bunu son dəqiqəyə qədər gizli saxladı. Plana gürcü opera müğənnisi Paata Burçuladze və Milli Hərəkatın bir neçə üzvü, o cümlədən Mixail Saakaşvilinin prezidentliyi dövründə keçmiş baş prokuror Murtaz Zodelava rəhbərlik edirdi. Radikalların ölkənin hər yerindən, ümumilikdə 10 minə yaxın olmayan adamları gətirmişdir, onların əksəriyyəti paytaxta gəlişlərinin məqsədindən xəbərsiz idi və sadəcə olaraq vəd edilən pul mükafatını gözləyirdi. Azadlıq meydanında keçirilən mitinqdə Zodelava və Burçuladze hadisələrin inkişafı ilə bağlı “gizli plan”ın təfərrüatlarını açıqladılar.

Bu planın bəndlərindən biri də hakimiyyətin müxalifətə keçməsindən sonra “Gürcü arzusu”nun bütün liderlərinin həbsi idi. Müxalifət hakimiyyəti ələ keçirmək üçün əvvəlcə ən aqressiv müttəfiqlərindən bəzilərini– qaz maskaları, bel çantaları və digər “uyğun” geyimlər taxmış gəncləri Gürcüstan prezidentinin iqamətgahına göndərdi. Onlara ora hücum etmək əmri verildi. Bu, hakimiyyət üçün sürpriz olmaq məqsədi daşıyırdı.

Camaat iqamətgahın ətrafındakı dəmir çəpəri dağıda bilsə də, radikalları gözləyən xüsusi təyinatlılar oranı ələ keçirməyə mane oldular. Hücum əməliyyatının iştirakçıları Orbeliani meydanına çıxarıldı, xüsusi təyinatlılar kordon yaratdılar, lakin işğalçılar öz planlarını həyata keçirməyə davam etdilər: meydanda yerləşən kafe və restoranların vitrinlərinin şüşələrini, qapılarını sındırdılar, ləvazimatları sndırıb çölə atdılar. Əşyaların hamısını üst-üstə yığıb, əvvəlcədən hazırladıqları benzini səpərək yandırdıblar. Bu proses kütləvi qara-qışqırıq və söyüşlərlə müşayiət olunurdu.

Xüsusi təyinatlılar radikalları su şırnaqları ilə ram etməyə çalışsalar da, onların yaxşı təchiz edilmiş, təlim keçmiş və hazırlıqlı olduğu görünürdü və dağılma əlaməti yox idi. Gözyaşardıcı qaz balonları da az kömək etdi. Etirazçılar hüquq-mühafizə əməkdaşlarına daş, dəmir əşyalar və gözyaşardıcı qaz qumbaraları atdılar. Daxili İşlər Nazirliyinin məlumatına görə, radikallarla toqquşma zamanı 14 polis əməkdaşı yaralanıb, onlardan birinin bıçaq xəsarəti ilə vəziyyəti ağırdır.

Az sonra etirazçılara Rustaveli prospektindən əlavə qüvvələr gəlib. Etiraz aksiyası Orbeliani meydanına bitişik küçələrə keçib. Burada radikallar dayanmış avtomobillərə benzin tökərək yandırıblar, yoldan keçənləri təhqir ediblər, hətta etirazçıların kordonunu keçərək evinə keçməyə çalışan yerli sakinin binasına soxularaq ona fiziki təzyiqlər ediblər.

Hadisələri lentə alan İctimai Televiziya və İmedi Televiziyasının çəkiliş qrupları da təhqir olunub.

Rustaveli prospektində etirazın qızğın vaxtında meydandan yoxa çıxan Murtaz Zodelava daha sonra yenidən peyda olub və “qanuni” prezident Kavelaşvilinin iqamətgahına hücuma rəhbərlik etdiyini açıqlayıb. O, pərəstişkarlarını hakimiyyətin artıq müxalifətin əlində olduğuna inandırıb və söz verib ki, tezliklə ölkədən qaçmağa çalışan “xəyalpərəstləri” hamı görəcək. Müxalifət liderlərinin fikrincə, “Gürcü arzusu” liderlərinin buna vaxtları olmayacaq, çünki onlar dəmir barmaqlıqlar arxasına düşəcəklər.

Hadisələr zamanı dinc inqilabın lideri olduğunu iddia edən Paata Burçuladze də Rustaveli prospektindən yoxa çıxıb və daha sonra xəstəxanaya yerləşdirilib. Daha sonra o, özünü pis hiss etdiyini və müayinəyə getdiyini bildirib.

Bu şiddətli etiraz və iğtişaşlar zamanı həm seçkilərdə iştirak edən müxalifət partiyaları, həm də özünü Gürcüstanın legitim prezidenti hesab etməkdə davam edən Salome Zurabişvili radikallardan qəti şəkildə uzaqlaşıblar. Görünür, hakimiyyət və hüquq-mühafizə orqanlarının reaksiyasını nəzərə alaraq, o, “alibi” əldə etmək qərarına gəlib.

Orbeliani meydanı və Rustaveli prospektində iğtişaşlar gecə saatlarına qədər davam etdi. Bir neçə il əvvəl əsaslı təmir edilmiş Orbeliani Meydanı xarabalıq səhnəsinə çevrildi: restoran avadanlıqlarının yandırılmış qalıqları, zədələnmiş səki daşları (etirazçılar daşları qoparıb polisə və çevik qüvvələrə atıblar), dağıdılıb talan edilmiş kafe və mağazalar, plastik baloncuklar və odlu qazlar yandırılan zibil dağları... Polis və çevik qüvvələr sonda bütün etiraz yerlərini təmizlədi. Bir sıra etirazçılar, eləcə də təşkilatçılar Murtaz Zodelava, Paata Burçuladze və başqaları həbs edilib. Saxlanılanlara qarşı irəli sürülən ittihamlar arasında konstitusiya quruluşunun zorakılıqla dəyişdirilməsi və ya Gürcüstan dövlətinin devrilməsinə çağırışlar var.

Hadisələri dəyərləndirən Gürcüstanın baş naziri İrakli Kobaxidze bildirdi ki, Tbilisidəki iğtişaşlar xarici kəşfiyyat xidmətləri tərəfindən təşkil olunub. İqor Kobaxidze brifinqdə dedi: "Xarici xüsusi xidmət orqanlarının təşkil etdiyi etiraz aksiyası zamanı dövlətçiliyimizə hücum etməyə cəhd edənlərin hamısı sərt cavab alacaq. Gürcüstan elə ölkə deyil ki, orada xarici kəşfiyyat xidmətlərinə hökuməti devirmək imkanı verilsin".

Baş nazir bəyan etdi ki, hökumət “Milli Hərəkat”ın bir partiya olaraq qadağan edilməsi tələbi ilə mütləq Konstitusiya Məhkəməsində iddia qaldıracaq. Çay Tsulukivaninin rəhbərlik etdiyi müvəqqəti parlament komissiyasının apardığı araşdırma nəticəsində üstü açılan cinayətlərə 4 oktyabr 2025-ci il hadisələri də əlavə olunacaq.

Elçin Bayramlı

Digər xəbərlər