“Demokratiya”ya atılan güllə - ANALİTİK

Respublikaçı Trampa Demokratlardan açılan atəş onun seçilmək şansını artırır
Ağ Evin keçmiş rəhbəri Donald Trampa qarşı sui-qəsd cəhdi ilk baxışdan Amerikanın daxili problemlərini açığa çıxardı, onu ifşa elədi, eyni zamanda seçiləri səs verməzdən əvvəl bir daha düşünməyə vadar etdi. Bu ölkədə prezidentdən tutmuş adi vətəndaşlara qədər hər kəs təhlükəsizliklə bağlı problem yaşamaqdadır. Respublikaçı namizədə qarşı sui-qəsd birmənalı şəkildə pislənilib. ABŞ prezidentliyinə namizədi öldürmək cəhdini daha çox dönüş nöqtəsi də adlandırmaq olar, bundan sonra ABŞ daxilində siyasi mübarizə, eləcə də cəmiyyətin qütbləşməsi daha da güclənəcək. Qulağından yaralanan Donald Tramp isə indi seçki yarışında qeyd-şərtsiz qələbə qazanmaq üçün hər cür şansa malikdir.
ABŞ-da sui-qəsdlər: TARİX
İlk sui-qəsdə məruz qalan ABŞ prezidenti Endrü Cekson olub. 1835-ci il yanvarın 30-da Konqres binasının yaxınlığında naməlum prezidentə yaxınlaşan zaman hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları tərəfindən dərhal zərərsizləşdirilib. Silahlı şəxs ifadəsində prezidenti işsizlik səbəbilə öldürmək istədiyini bildirib.1865-ci ilin aprelin 12-də prezident Avraam Linkoln teatrda “Bizim Amerikalı əmioğlumuz” tamaşasına baxarkən tamaşanın aktyoru Con Uilks But tərəfindən qətlə yetirilib. Həmin gecə onunla birlikdə köməkçisi və xarici işlər naziri də sui-qəsdə uğrayıb, ancaq möcüzə nəticəsində xilas olublar.1881-ci il seçkilərində Respublikaçılar Partiyasının namizədi olaraq qalib gələn ABŞ-nin 20-ci prezidenti Ceyms Abram Qarfild 4 ay sonra Vaşinqton vağzalında güllələnib.1933-ci ilin fevral ayının 15-də vəzifəyə başlamasına 1 ay qalmış Cüzeppe Zanqara adlı anarxist Florida ştatında prezident Franklin Ruzveltin çıxışı zamanı ona qarşı sui-qəsd etmək istəyib.35-ci prezident Con Kennedi 22 noyabr 1963-cü ildə Dallasa səfəri zamanı maşında olarkən snayper tüfəngindən iki dəfə atəşlə qətlə yetirilib. Qətli törətməkdə şübhəli bilinən keçmiş kəşfiyyatçısı Osvald isə polis idarəsinin qarşısında Cek Rubi tərəfindən öldürülüb.13 Aprel 1993-cü ildə Küveytə səfərində Amerika prezidenti Corc Buş (ata Buş) Səddam Hüseynin tərəfdarlarının bombalı hücumuna məruz qalıb, Küveyt polisi təcavüzə son anda mane ola bilib.Oğul Corc Buş isə prezidentliyi dövründə 2 dəfə sui-qəsd cəhdinə hədəf olub. İlk cəhd 2001-ci fevralın 7-də Ağ Evin qarşısında reallaşıb. Robert Piket adlı ruhi xəstə Ağ Evə yaxınlaşaraq atəş açmış, lakin məqsədinə nail ola bilməmişdi. Buşa qarşı ikinci sui-qəsd cəhdi isə 10 may 2005-ci ildə olub. Onun Gürcüstan səfərində Tiflisdə xalqa müraciəti zamanı əl bombası atılıb. Ancaq bomba partlamayıb və erməniəsilli cinayətkar uğursuz sui-qəsd cəhdinin ardından saxlanılıb.Demokratlar Partiyasının Denverdəki Konqresin işə başlamasına 1 gün qalmış, 2008-ci il avqustun 24-də isə 3 irqçi Barak Obamaya qarşı sui-qəsd planlaşdırdıqları üçün saxlanılıb. 2009-cu il iyunun 10-da isə 88 yaşlı Ceyms Von Bruni adlı cinayətkar Vaşinqtondakı Soyqırım Anma Muzeyində təhlükəsizlik işçisini silahla öldürüb. İfadəsində ABŞ-nin problemlərində Obamanı ittiham edən Bruni sui-qəsdin əslində prezidentə qarşı təşkil edildiyini etiraf edib.Trampa qarşı ilk sui-qəsd cəhdi 2016-cı il iyunun 21-də baş verib. Las-Veqasda mitinq zamanı 19 yaşlı Böyük Britaniya vətəndaşı Maykl Sendford avtoqraf istəmək adı ilə Donald Trampa yaxınlaşıb, bu zaman mühafizə xidmətinin əməkdaşının silahını götürməyə cəhd edib. Lakin son anda zərərsizləşdirilib.Trampa qarşı ikinci sui-qəsd Pensilvaniyadakı çıxışı zamanı baş verib. 20 yaşlı Tomas Metyu Kruks Trampın çıxış etdiyi səhnədən 130 metr aralıda yerləşən istehsalat zavodunun damından atəş açıb. Nəticədə sabiq prezident qulağından yaralanıb. Havaya buraxılan mərmilərdən biri isə mitinqdə olan qadına dəyib və o dünyasını dəyişib.
Fit çalan güllə
İyulun 15-də başlayacaq Respublikaçıların Qurultayında prezidentliyə namizəd kimi rəsmən elan ediləcək Donald Tramp iyulun 13-ü axşam saatlarında Pensilvaniya ştatının Butler şəhərində növbəti təşviqat aksiyası keçirib. Qırmızı papaq taxan, həmişəki kimi, aktiv şəkildə jest edən, müxtəlif istiqamətlərə dönüb qollarını yelləyən Tramp haradan biləydi ki, bu hərəkətlilik, onun həyatını xilas edəcək. ABŞ-ın cənub sərhədindən qanunsuz olaraq ABŞ-a keçən rekord sayda miqrantları müzakirə edib. Qəfildən yüksək səslər siyasətçinin çıxışını yarımçıq qoyub. Cənab Tramp qulağını tutub və bir saniyə sonra yerə yıxılıb. Bir az sonra eks-prezident artıq ABŞ Gizli Xidmətinin əməkdaşları tərəfindən bədənləri ilə örtülüb.Qışqırıq eşidilb, sonradan məlum olub ki, Respublikaçılar tərəfdarlarından biri öldürülüb, ikisi isə ağır yaralanıb. Donald Trampın özü sağ qalıb, lakin qulağından yara alıb. Mühafizəçilər cavab atəşi ilə qatili məhv edib və eks-prezidenti açıq sahədən uzaqlaşdırmağa cəhd ediblər. Tramp sui-qəsd zamanı itirdiyi ayaqqabılarını tapmağa çalışıb, buna görə, qara geyinmiş şəxslərə gözləməyi əmr edib. Onu əhatə edən mühafizəçilərin arasından çıxan Tramp sıxılmış yumruğunu havaya qaldırıb və bəzi şahidlərin dediyinə görə, “Döyüş!” şüarını səsləndirməyə başlayıb.Sonradan məlum olduğu kimi, atəş açan şəxs ABŞ-da cinayətin artmasında Respublikaçılar və Donald Trampın günahlandırdıqları qeyri-qanuni miqrant deyil, 20 yaşlı ağdərili amerikalı Tomas Metyu Kruks olub. Maraqlıdır ki, cinayəti törədən şəxs Respublikaçılar Partiyasının seçicisi kimi qeydiyyatda olsa da, eyni zamanda bir dəfə demokratlara ianə göndərib və bir gün əvvəl sosial şəbəkələrdə cənab Trampa nifrət etdiyini bəyan edib. Atıcı səhnədən təxminən 140 metr aralıda yerləşən binalardan birinin damında gizlənib və hüquq-mühafizə orqanları əvvəlcə onu “özlərindən biri”nə bənzədiblər.Bir neçə güllə bütün Amerikanı təşvişə salıb. ABŞ-ın siyasi elitası sui-qəsd cəhdinə birmənalı şəkildə reaksiya verib. Ağ Evin rəhbəri Co Bayden xalqa rəsmi müraciət edib və hətta siyasi rəqibi ilə telefon əlaqəsi saxlayıb, baxmayaraq ki, onların söhbətinin təfərrüatları gizli qalır. Digər tanınmış demokratlar, o cümlədən keçmiş prezident Barak Obama, Nümayəndələr Palatasının keçmiş spikeri Nensi Pelosi, Aşağı Palatada azlıqların lideri Hakeem Jeffries və Senat çoxluğunun lideri Çak Şumer də Donald Trampa sui-qəsd cəhdini pisləyiblər.
Eks-prezidentin Respublika Partiyası daxilindəki siyasi rəqibləri də kənarda qalmayıb. Belə ki, Donald Trampı Ağ Evin keçmiş rəhbərinin sonuncu praymerizdə əsas rəqibi Nikki Heyli dəstəkləyib. Hətta cənab Trampın ilk dövründə vitse-prezident vəzifəsini icra edən və onunla tamamilə mübahisə edən Mayk Pens də prezident Tramp üçün dua etdiyini və hər bir amerikalını duaya qoşulmağa çağırdığını bəyan etməyə tələsib.
Dünya liderlərindən reaksiya
Sui-qəsd cəhdinə beynəlxalq reaksiya da birmənalı olmadı. Onlarla dünya liderləri və siyasətçiləri zorakılığı pisləmək və qurbana can sağlığı arzulamaq üçün bir-biri ilə yarışıb. Eyni zamanda, söhbət təkcə respublikaçıların Macarıstanın baş naziri Viktor Orban kimi ideoloji müttəfiqlərindən deyil, həm də yumşaq desək, keçmiş prezidentlə anlaşa bilməyənlərdən gedir. Xüsusilə, Venesuela Prezidenti Nikolas Maduro cənab Trampa, eləcə də noyabrın 5-də keçiriləcək seçkilərdə uğur qazanacağı təqdirdə respublikaçının qarşıdurmasını xarici siyasətinin mərkəzinə çevirmək niyyətində olan Çin lideri Si Cinpinə tez sağalmasını arzulayıb. Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski də sui-qəsd cəhdindən “dəhşətlə” xəbər tutub, Donald Trampa tezliklə sağalmasını arzulayıb və bəyan edib ki, zorakılığa “dünyanın heç bir yerində yer olmamalıdır”.Moskva da hadisəni pisləyib. Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov əmin edib ki, “Rusiya həmişə siyasi mübarizə zamanı zorakılığın istənilən təzahürünü pisləyib və biz qətiyyətlə pisləyirik”. O, aydınlaşdırıb: “Biz qətiyyən düşünmürük və inanmırıq ki, prezidentliyə namizəd Trampı aradan qaldırmaq cəhdi hazırkı hökumət tərəfindən təşkil edilib”. Bununla belə, rəsminin sözlərinə görə, Co Bayden administrasiyası “namizəd Trampın ətrafında “Amerikanın bu gün üzləşdiyi şeyləri təhrik edən” atmosfer yaradıb.
Qazanmaq üçün vuruş
Belə görünə bilər ki, ABŞ-ın keçmiş prezidentinə sui-qəsd dünya və Amerika üçün nadir bir birliyə səbəb olub. Ancaq əslində vəziyyət yalnız pisləşdi. Respublikaçıların seçki kampaniyasının baş məsləhətçisi Chris LaCivita, hətta ilk olaraq Demokratların öz patronuna sui-qəsd cəhdində iştirakına aydın şəkildə işarə etməyə çalışdı. Cənab Lacivita X sosial şəbəkəsində yazıb: “Onlar onu səsvermədən kənarlaşdırmağa çalışdılar, həbsə atmağa çalışdılar və indi bunu görürsən”. Yəqin ki, Respublikaçılar Partiyası sui-qəsd cəhdində birbaşa olaraq Co Bayden və demokratları günahlandırmamaq qərarına gəlib. Əvəzində respublikaçılar tez bir zamanda bir qədər fərqli mövqe ortaya qoyublar ki, bu da əslində Dmitri Peskovun vəziyyəti necə qiymətləndirdiyi ilə üst-üstə düşdü.Donald Trampın partiya üzvlərinin ümumi mesajı belə olub ki, Co Bayden və Demokratlar ölkədə nifrət ab-havası yaradıblar və eks-prezident Amerika demokratiyası üçün əsas təhlükə kimi təqdim edilib və ABŞ Respublikaçının Ağ Evə qayıtmasına maneə törədənlərdən xilas olmalıdır.
Dünya mediası sui-qəsd cəhdi haqqında
“Baydenin apardığı seçki kampaniyasının ortaq müddəası ondan ibarətdir ki, prezident Donald Tramp nəyin bahasına olursa olsun dayandırılmalı olan avtoritar faşistdir. Bu ritorika birbaşa prezident Trampa sui-qəsd cəhdinə gətirib çıxarıb”, Bunu vitse-prezidentliyə mümkün namizədlər arasında adı çəkilən Ohayo ştatından respublikaçı senator J.D.Vans deyib. Bu məsələdə senatoru keçmiş Baş prokuror Uilyam Barr dəstəkləyib, o, cənab Trampı amansızcasına tənqid edib və indi Respublikaçıları “demokratiya üçün mövcud təhlükə” adlandırdığına görə Demokratlara hücum edib.İstənilən halda, Respublikaçı deputat Derrik Van Ordenin dediyi kimi, prezident Tramp hücumdan sağ çıxdı və “sadəcə seçkiləri qazandı”. Və bu mühakimə, ola bilsin ki, təkcə eks-prezidentin tərəfdarları arasında deyil, həm də ekspert icması nümayəndələrinin böyük əksəriyyəti arasında adi hala çevrilib. Kampaniyanın demək olar ki, bütün aktiv hissəsində səsvermələrdə Co Baydeni qabaqlayan və iyunun 27-də demokrat üçün fəlakətli debatdan sonra üstünlüyünü artıran respublikaçı iyulun 13-də də qurban statusu alıb.Təbii ki, sui-qəsd cəhdindən dərhal sonra ictimai rəydə yeni ölçülər olmadı. Bununla belə, təzə rəqəmlər olmasa belə, Donald Trampla baş verənlərin Respublikaçılar üçün yalnız bir artı ola biləcəyi aydın idi. Üstəlik, Donald Tramp faktiki olaraq oxşar və hətta daha pis aqibətlə üzləşmiş digər Amerika prezidentləri və ölkənin ən yüksək dövlət idarəsinə namizədlər sırasına qoşuldu. Beləliklə, respublikaçı ikona Ronald Reyqan bir dəfə sui-qəsd cəhdindən sağ çıxıb. Təsadüfi deyil ki, Tramp vaxtaşırı özünü Reyqanın davamçısı kimi təqdim edir.
ABŞ prezidentliyinə namizədlərə hücumlar
Bu arada, Politico-nun da vurğuladığı kimi, Donald Trampa sui-qəsd çətin günlər yaşayan Demokratlar Partiyası üçün növbəti kabusdur. “Atışma faktiki olaraq demokratları siyasi hücumları dayandırmağa məcbur etdi. Bu, Donald Trampı ekzistensial təhlükə kimi tənqid etmək, prezident Co Baydenin seçilə biləcəyi ilə bağlı suallar arasında partiyanı birləşdirən yeganə nəsnə kimi göründüyü son iki həftədə 180 dərəcə dönüşü qeyd edə bilər. Co Baydenin kampaniyası hətta hadisə ilə əlaqədar seçki kampaniyasını dayandırdığını açıqlayıb, çünki indi birlik zamanıdır.Ağ Ev rəhbərinin eyni partiyasının üzvləri, təbii ki, ölkədə silah alverinin liberallaşdırılmasının tərəfdarı olan respublikaçıların olduğunu xatırlatmaqla vəziyyəti aydınlaşdırmağa çalışacaqlar. Bundan əlavə, demokratlar yaxşı xatırlaya bilər ki, Donald Tramp dəfələrlə hakimiyyətə qayıdacağı təqdirdə opponentləri ilə məşğul olacağına və hətta “qan banyosu” təşkil edəcəyinə söz verib. Bununla belə, bu, çətin ki, Co Baydenə çox kömək etsin. Donald Trampa sui-qəsd cəhdi, ən azı, Respublikaçı seçiciləri birləşdirdi və çox güman ki, ona səs verməməyi düşünən mühafizəkarların şübhələrini aradan qaldırdı (xüsusən də siyasətçini cinayətdə təqsirli bilən münsiflər heyətinin qərarına görə). Eyni zamanda, Demokrat seçicilər cənab Baydenin vəziyyətindən məyus olurlar və bəziləri hətta seçkiyə getməyə belə hazırlaşmırlar.
Tramp üçün nəzərdə tutulan güllə Baydenə dəydi
Yenidən Ağ Evdə yaşamağa ümid edən ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Trampa sui-qəsd cəhdi dünya mediasının əsas xəbərinə çevrilib. ABŞ-ın özündə sağçı nəşrlər demək olar ki, birbaşa hakimiyyəti sui-qəsdin təşkilində ittiham edir, mərkəzçi nəşrlər isə vəziyyəti gərginləşdirməməyə və hadisədən zorakılığın daha da yayılması üçün bəhanə kimi istifadə etməməyə çağırır. ABŞ-dan kənar media bizə xatırladır ki, cənab Tramp özü həmişə zərərçəkən kimi görünməyə çalışıb və Amerika cəmiyyətini qütbləşdirmək üçün çoxlu səylər göstərib. Bununla belə, onların razılaşdıqları şey, sui-qəsd cəhdinin cənab Trampı prezidentliyə çox yaxşı qaytara biləcəyi inancıdır.
The New York Post (Nyu York, ABŞ)
Onu qeyri-legitim prezident adlandırdılar. Dedilər ki, o, demokratiya üçün təhlükədir və dayandırılmalıdır. Fəaliyyətlərini araşdırmaq, evində axtarış aparmaq və ona ittiham irəli sürməklə tarixi sərhədləri pozmaq üçün onun üzərinə bir legion agent təyin etdilər. Sonra onu həbsxanaya göndərmək ümidi ilə məhkəməni saxtalaşdırdılar. Onu qeyri-amerikan adlandırıblar, daha betər... Hələ də müflis olmağa, əmlakını müsadirə etməyə çalışırlar. İndi də onu öldürməyə çalışdılar. Və həmin an Tramp özünü əsl döyüşçü kimi göstərdi. Amerika bayrağının fonunda, üzü qan içində, əli yumruğa sıxılmış və “Mübarizə!” çağırışı ilə o, milyonlarla tərəfdarının öz liderliyinə olan böyük inamını doğrultmuşdur. Bu məqam bəlkə də onun seçkilərdə qələbəsini təmin etmişdi.
The New York Times (Nyu York, ABŞ)
Amerikalılar siyasi zorakılığın demokratiyamız üçün yaratdığı təhlükə haqqında ayıq bir xatırlatma aldılar. Nə xoşbəxt ki, Donald Tramp ciddi xəsarət almayıb... Atıcı və atışma haqqında hələ bilmədiyimiz çox şey var... Amma aydın olan odur ki, seçkinin zorakılıq yolu ilə həllinə yönəlmiş istənilən cəhd iyrəncdir... Hər iki partiyanın siyasi liderlərinin, amerikalıların fərdi və kollektiv şəkildə növbəti zorakılığa və bu zorakılığı alovlandıran ekstremist çıxışa qarşı mübarizə apardığı bir vaxtda xüsusilə vacibdir. Şənbə günü hücuma... bəraət qazandırmaq kimi baxılmamalıdır... Cənab Trampın siyasi gündəminə zorakılıq yolu ilə etiraz edilə bilməz və edilməməlidir. Və bu, zorakılıqla həyata keçirilə bilməz və edilməməlidir. Şənbə günü baş verən hücum faciə idi. Və indi amerikalıların qarşısında duran vəzifə bu məqamın daha böyük faciənin başlan\ğıcına çevrilməməsini təmin etməkdir.
ABC (Madrid, İspaniya)
Tramp kompulsif yalançı, cinayətkar və bacarıqlı populistdir. Amma onun heç bir nöqsanı onun həyatına qəsd cəhdinə haqq qazandıra bilməz... Tramp dəfələrlə layiqincə tənqid edilib, lakin bundan əlavə, legitim siyasi tənqiddən çox-çox kənara çıxan fobiya və nifrət konteksti yaradılıb. Biz həddindən artıq sağçılarla bağlı daimi narahatlıq içində yaşayırıq. Amma biz unutmuşuq ki, nifrətin ideologiyası yoxdur... Tramp qüsurlarla dolu siyasətçidir, amma onun bəzi üstünlükləri də var. İstənilən üstünlükdən necə yararlanmağı bilmək onlardan biridir və dünənki hücum ona heç vaxt olmadığı kimi keyfiyyətlərindən yararlanmaq imkanı verdi. “Mübarizə edin, döyüşün” dedi. Əl qaldırılmış, üzü qan içində. Bir az vaxt verin və biz bu şəkli kupalarda, xatirələrdə, köynəklərdə görəcəyik. Demokratlar isə artıq bu obrazı məhv edə bilməzlər. Güllə Tramp üçün nəzərdə tutulub, lakin Baydenə dəyib.
Financial Times (London, Böyük Britaniya)
Şənbə günü atışma... Amerikanın qaranlıq siyasi zorakılıq tarixində sonuncu hadisə idi. Və Tramp və Co Bayden arasında Ağ Ev uğrunda mübarizədə yeni dönüş... Bazar günü səhər tezdən insidentin siyasi nəticələri hələ aydın deyildi, lakin Trampın müttəfiqləri onu sarsılmaz bir qəhrəman kimi göstərdilər. Onların nəzərində o, son iki ildə onlarla cinayət işi ilə üzləşmiş, artıq siyasi fədai idi. Lakin sağ qalan sui-qəsd keçmiş prezidentin sədaqət, heyranlıq və tərif ifadələrinin yeni dalğasına səbəb oldu...
Le Nouvel Obs (Paris, Fransa)
Kəşfiyyat xidmətindən olan qara geyimli kişilərin qalası ilə əhatə olunmuş, yumruğunu qaldırmış, sağ yanağı qanlı və “Döyüş! Döyüş! Döyüş!" sui-qəsddən çətinliklə xilas olduqdan sonra heyrətə gələn bir izdiham bu çılğın seçki kampaniyasının zirvəsi olmalıdır. Şənbə günü axşam, iyulun 13-də, axşam saat 6-dan bir qədər sonra o, nəhayət, relsdən çıxdı... Amerika siyasəti qəddarlığa əsaslanır. Neçə prezidentin bu yoldan keçməli olduğunu saya bilmirəm... Amma Trampın 2016-cı ildə hakimiyyətə gəlməsi, deyəsən, ümumbəşəri qəzəbin qapılarını açdı...
Amerika demokratiyası üzərində qara buludlar toplanır
Ancaq Ağ Evin keçmiş sahibinin özü daima “daxili düşmənlər”, “sui-qəsd” və “qisas” haqqında danışaraq odun üstünə yağ tökdü. O, qəsdən aylarla gərginliyi qaldırdı. Çünki bilirdi ki, seçki baxımından bunun ona faydası olacaq. Onu devirmək üçün nə qədər çox paranoyak şəkildə özünü böyük sui-qəsdin qurbanı elan etdi, düşərgəsinin sıralarını ətrafına topladı, bir o qədər çox səs topladı. Bu şənbə günündən sonra o, şəhid Trampın, möcüzə işçisi Trampın kartını oynamaqda sərbəst olacaq. Donald Tramp xilas edilib. Lakin Co Baydenin uğur qazanacağına şübhələr artır.
The Economist (London, Böyük Britaniya)
Amerikada siyasi zorakılıq son zamanlar güclənib... Və Donald Trampa qarşı sui-qəsd nə qədər sarsıdıcı olsa da, təəssüf ki, bunda təəccüblü heç nə yoxdur... Vaşinqton yekdilliklə hesab edir ki, cənab Tramp prezident seçkilərində qalib gəlməyə əsas namizəddir. Qətl cəhdindən sağ çıxmaq onun reputasiyasını gücləndirə bilər. 1912-ci ildə sinəsindən güllə yarası alan Teodor Ruzveltlə artıq müqayisələr aparılır, lakin nitqini yaranı zərərsiz hesab edərək bitirir. Respublikaçılar 6 Yanvar hadisələrinin şokuna və namizədlərinin üzləşdiyi çoxsaylı ittihamlara (və bir neçə cinayət mühakiməsinə) baxmayaraq, artıq Trampı dəstəkləməkdə möhkəm idilər. İndi onun tərəfdarlarının sədaqəti daha da sarsılmaz olacaq.
The Post (Vellinqton, Yeni Zelandiya)
Batlerdə seçki kampaniyası mitinqində Donald Trampın güllələnməsi... prezidentlik yarışını dönməz şəkildə dəyişəcək. Bir tərəfdə yaş qurbanı, digər tərəfdə atıcı yalnız qulağını qaşıyandan sonra zəfərlə əlini qaldıran bir atəş qurbanı. Çoxlu siyasi nəticələr olacaq... Amma ilk növbədə atıcının hadisəyə silah gətirməyi necə bacardığı barədə suallar veriləcək. ABŞ azadlıq ölkəsi ola bilər, amma həm də həddindən artıq canfəşanlıq edən polis dövlətidir... Və sui-qəsd cəhdi amerikalıların hər hansı böyük tədbirdə onların arasında atıcıların ola biləcəyi paranoyyasını daha da artıracaq... Bu, həm seçki yarışına, həm də qütbləşmiş Birləşmiş Ştatlara təsir edəcək - və demək olar ki, müsbət mənada deyil.
Der Standard (Vyana, Avstriya)
Qatil olduğu iddia edilən şəxs məqsədinə nail ola bilməyib. Gələn cümə axşamı Trampı prezidentliyə namizəd kimi rəsmən seçəcək Respublikaçılar Partiyasının qurultayı planlaşdırıldığı kimi davam edəcək. Amma əks halda şübhələnir ki, bu şənbə gecəsindən sonra Ağ Ev uğrunda onsuz da çılğınlaşan yarışda heç nə əvvəlki kimi olmayacaq...Açılış anlarında dörd cangüdənin ayağa qalxmasına kömək edən Tramp anlaşılan sarsılmış görünür. Səhnənin görüntülərində onun “Ayaqqabılarımı geyinməyə icazə verin” dediyi eşidilir. Amma medianı da unutmayan siyasətçi tez bir zamanda özünü dartıb aparır... O, sıxılmış yumruğunu mübariz jestlə kameralara doğru qaldırır və tərəfdarlarına səslənir: “Döyüş! Döyüş!" Milyonlarla ABŞ vətəndaşı bu şok görüntüləri canlı izləyir. Normal vaxtlarda sarsılmış bir xalqın dayanmasına, siyasi fikir ayrılıqlarını bir kənara qoymasına və bir araya gəlməsinə səbəb ola bilər. Lakin Amerika cəmiyyətinin həddindən artıq qütbləşmiş zəhərli ab-havasında onlar sanki nifrətin çılğın spiralını daha da gücləndirirlər.
V.VƏLİYEV