Ekspert: Qərb Paşinyana deyir ki, daha çox anti-Rusiya hərəkət etməsə, devriləcək - MÜSAHİBƏ

Politoloq Aleksandr Razuvayev “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində Qarabağ ətrafında mitinqlərin fəallaşması və bunun arxasında kimin dayanması barədə maraqlı faktlar açıqlayıb. Müsahibəni oxucularımza təqdim edirik.

- Aleksandr Yuryeviç, aydındır ki, Qarabağdakı separatçıların “öz müqəddəratını təyin etmələri” və bunun beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən tanınması ilə bağlı tezisləri yeni deyil, necə ki, onların Azərbaycan tərəfindən “soyqırımı” ilə bağlı tezis də yeni deyil, ikinci dəfə Qarabağ müharibəsindən sonra nə üçün indi aktivləşiblər? Onlar Rusiyanın İrəvandakı səfirliyinə öz tələblərini çatdırıblar, eyni zamanda, Fransadan, ABŞ-dan Azərbaycana qarşı da Rusiyaya etdikləri kimi sanksiya tətbiq etməyi tələb edirlər... Məntiq haradadır?

- Hesab etmirəm ki, bu etirazların “başlanması” separatçıların və sadə Qarabağ ermənilərinin öz istəyi ilə baş verib. Axı bunlar Qərbdən və erməni diasporundan asılı olan uşaqlardır və paralel olaraq həm Ermənistanı, həm də separatçıları dəstəklədiklərini göstərməyə çalışırlar. Bunlar paralel proseslərdir, lakin onların əsas vəzifəsi Rusiyaya zərər vermək üçün Zaqafqaziyada daha bir qeyri-sabitlik nöqtəsi yaratmaqdır.

Bu gün Rusiya tamamilə Ukrayna ətrafında baş verən hadisələrlə məşğuldur. Eyni zamanda, Moskva Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin uzun səhifəsini vərəqləmək istəyir. Yəni, söhbət ondan gedir ki, İrəvan rəsmən Qarabağı Azərbaycanın bir hissəsi kimi tanısın. Qarabağın erməni əhalisinin qarşısında iki seçim var - ya reinteqrasiya və Azərbaycanın tərkibində firavan həyat, ya da Qarabağı tərk etmək.

Qarabağda ermənilərin “soyqırımı” yoxdur. Mən cənab Trampın pərəstişkarı deyiləm, həm də onun tərəfdarı da deyiləm, amma o, düzgün deyib: “Siz hər şeyi yaza bilərsiniz və müəyyən sayda insan buna inanacaq”.

Belə saxta xəbərlərin tarixi uzundur. İstənilən mövzunu genişləndirə bilərsiniz. Bunun üçün xüsusi təlim keçmiş insanlar var ki, bunu çox effektiv edə bilərlər.

Separatçılar Rusiya sülhməramlılarını həm Qarabağ ermənilərinə, həm də Azərbaycana qarşı sıxışdırmağa çalışırlar ki, bu da informasiya müstəvisində çox da xoşagəlməz bir görünüşlə nəticələnir.

Dediyim kimi, Qərb üçün Cənubi Qafqaz Rusiyanı zəiflətmək üçün yaradılan növbəti qaynar ocaqdır. İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra erməni müxalifətinin mitinqlər keçirməyə necə cəhd göstərdiklərini xatırlayırıq: “Daşnaksütyun” radikalları, “Qarabağ klanı”nın qalıqları yenidən canlanmağa çalışdılar – bunların heç bir nəticəsi olmadı: onlar özləri bəyan etdilər ki, sadə erməni əhalisi onların gündəliyinə onların gözlədiyi dərəcədə reaksiya vermir.

Nikol Paşinyanın qərbyönlü olduğunu görürük. Amma separatçılar daim Ermənistanın baş nazirini tənqid edirlər. Ermənistan dövlətinin başçısının mövqeləri o qədər də sabit deyil. İndi belə separatçı etirazların alovlanması ilə Qərb Paşinyana göstərmək istəyir ki, hər şey o qədər də sadə deyil. Və daha itaətkar davranın və sonra sizə qarşı mövcud olan təhdidlər yalnız təhdid olaraq qalacaq. Beləliklə, deyirlər ki, sən hər şeyi idarə etmirsən və hamı səndən razı deyil. Qərb üçün standart nümunə budur.

Ermənistanın baş naziri 2018-ci ildə hakimiyyətə gətirildiyi vaxtdan bəri tamamlamalı olduğu ssenarini tam həyata keçirə bilmədiyi üçün Qərbin ona qarşı iddiaları var. Hələlik, onun bu ssenarini həyata keçirməsi yarımçıq və qeyri-müəyyəndir.

Nikol Paşinyanın başqa seçimi yoxdur. O, Qərblə Rusiya arasında balans yaratmalıdır. Ermənistanın baş naziri hamının xoşuna gəlməyə çalışmalıdır. Onun nə dərəcədə uğur qazanması açıq sualdır. Lakin o, zamanın göstərdiyi kimi, çevik siyasətçidir.

Ukraynanın əks-hücum əməliyyatı uğursuzluğa düçar oldu, lakin Qərbin əvvəlki vəzifəsi qalır - Rusiyanın diqqətini yayındırmaq, onu zəiflətmək və gərginlik ocağı yaratmaq. Qarabağ isə Rusiya Federasiyasını zəiflətmək üçün çalışdıqları strateji nöqtələrdən biridir.

Azərbaycan İkinci Qarabağ müharibəsində qalib gəldi və bundan sonra revanşistlər, Cənubi Qafqazda sülhün olmamasında maraqlı olanlar nə qədər çalışsalar da, Azərbaycan bu vəziyyətdə yenə də lider olaraq qalır.

Sadə erməni əhalisi qüvvələr nisbətinin fərqindədir və daha yaxşı həyat haqqında düşünür. İqtisadiyyat və daha yaxşı həyat arzusu obyektiv olaraq millətçi hisslərdən daha güclüdür.

Buna misal olaraq Qarabağın erməni əhalisinin Laçın sərhəd-keçid məntəqəsindən keçərkən Azərbaycan sərhədçiləri ilə təmaslarını göstərmək olar. Hətta hansısa bir şeyin səhv olduğuna dair heç bir fakt yoxdur. Hamı sakitcə bir-biri ilə əlaqə saxlayır, erməni əhalisi hətta Azərbaycan sərhədçilərinə təşəkkür edir. Bu, yaxşı nümunədir. Bu, onun göstəricisidir ki, sadə əhaliyə müdaxilə edilməsəydi, qorxudulmasaydı, çoxdan hər şey yaxşı olardı. Bu, Qarabağın erməni əhalisinin Azərbaycana qarşı aqressiv olmadığının, münaqişənin gərginləşməsinə səbəb olmaq istəmədiyinin, yeni müharibə istəmədiyinin göstəricisidir. Yəni, sadə əhali özünü kifayət qədər rasional və ağılla aparır.

-Qərb Ermənistana və separatçılara daha çox kömək edəcəkmi?

- Azərbaycan enerji təhlükəsizliyi mənbəyi kimi Qərbə müəyyən dərəcədə faydalıdır. Eyni zamanda, bu, Qərbin vaxtaşırı Bakıya qarşı sanksiyalar tələb edən anti-Azərbaycan qətnamələri qəbul etməsinə mane olmur. Düzdür, sonda bütün bunlar kağız üzərində qalır, hətta ondan sonra da müxtəlif Qərb ölkələrindən izahatlar gəlir, deyirlər, biz təəssüf ki, Azərbaycana qarşı sanksiyalar tətbiq edə bilmərik.

Amma Azərbaycana getdikcə daha çox təzyiq göstərməyə çalışacaqlar. Bildiyiniz kimi, ABŞ-ın Ermənistandakı səfirliyi dünyada ən böyük səfirliklərdən biridir. Və boş yerə deyil. Üstəlik, burada Fransa və ABŞ-dakı erməni diasporunun miqyasını və təsirini əlavə etmək lazımdır. Deməli, bütün bu qüvvələr regionda Azərbaycan və Rusiyaya qarşı vəziyyəti sarsıtmaqdan əl çəkməyəcək. Bu yalnız artacaq. Axı, onlar üçün məğlub olaraq qalmaq sərfəli deyil və hər şey buna doğru gedir. Beləliklə, mübarizə uşaqcasına olacaq.

İndiyə qədər erməni tərəfi və ermənipərəst lobbisi buna nə qədər can atsa da, Azərbaycana qarşı heç bir sanksiya tətbiq edilməyib. Sanksiyaların tətbiqi üçün ciddi izahatlar lazımdır. Axı Azərbaycan Avropanın mühüm neft və qaz tədarükçüsüdür. Üstəlik, bu, Qərbin gördüyümüz kimi münasibətlərini qorumağa çalışdığı Türkiyə ilə də ciddi şəkildə mübahisə etməsi deməkdir.

Bundan əlavə, Azərbaycan son illər statusunu artırır, lakin bununla belə, ona qarşı təzyiqlər kifayət qədər ciddidir. Bununla yanaşı, Bakı sözsüz ki, möhkəm dayanacaq və Qarabağ məsələsini həll edəcək. Axı Azərbaycan Respublikası özünün mükəmməl diplomatiyası sayəsində ildən-ilə daha da güclənir. Bakı həqiqətin onun tərəfində olduğunu nəzərə alır. Amma bu gün dünyada qalib gəlmək üçün həqiqət o qədər də sənin tərəfində olmamalıdır (bu işə yaramır), güclü və nüfuzlu olmaq lazımdır. Və hər tərəfdən təzyiq altında olduğunuz zaman müstəqil olmağı bacarmalısınız. Azərbaycanın iqtisadiyyatında, güclü müasir orduda hər şey qaydasındadır. Son illər Azərbaycan nəinki regionda, hətta dünyada nüfuzlu dövlətə çevrilib. Sadə dillə desək, Bakının Qarabağ məsələsini həll edəcəyinə əminəm.

- Bu gün Paşinyanın vəziyyəti necədir? İrəvanda artan etirazlar fonunda Ermənistanın baş naziri nə edib, o, sadəcə fermaya gedib... Qəribə seçim kimi görünür, amma rəsmi İrəvanın hər zaman eyni şeyi təkrar etdiyini nəzərə alsaq, Bakı separatçılarla danışıqlar aparmalıdır. Yəni Ermənistan hakimiyyəti vəziyyətdən geri çəkilməkdə davam edir və məsuliyyətdən azad olmağa çalışır...

- Paşinyan başa düşür ki, o, yenə də Qarabağı Azərbaycan ərazisi kimi rəsmən tanımalı olacaq. Amma o, belə bir etirafa imza atmaq istəmir. Başa düşür ki, bu, prinsipial məsələdir və təbii bilir ki, baş nazir imzanı atacaq, ondan sonra nə olacaq... Bu, artıq problemdir. Paşinyan vəziyyətinin təhlükəli olduğunu anlayır.

- Bütün bu hadisələr fonunda Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi sülh müqaviləsinin imzalanması ilə bağlı liderlərin danışıqlarına əlavə çıxış imkanı ilə nazirlərin üçtərəfli görüşünü təşkil etməyi təklif etdi... Qərbin vəziyyətə fəal təsir etmək cəhdlərini görən Moskva prosesi tezləşdirməyə çalışır?

- Bəli. Moskva praqmatikdir. Qərb Cənubi Qafqaza dırmaşmasın deyə, Rusiyanın bu məsələni birdəfəlik bağlaması daha yaxşıdır. Və əbədi olaraq - bu, Sovet dövründə mövcud olan sülh müqaviləsidir və sərhədləri müəyyən edir. Bundan əlavə, Moskva Şimal-Cənub layihəsinin tam həyata keçirilməsində çox maraqlıdır. Bunun üçün isə Azərbaycanla və ən yaxşısı, Zaqafqaziya və Xəzəryanı dövlətlər arasında danışıqlar aparmaq bacarığı lazımdır.

Tərcümə - Elçin Bayramlı