“İrəvanın şantajları yaxşı nəticə verməyəcək, Moskva üçün Azərbaycanla dostluq münasibətlərinin saxlanması daha vacibdir”
Ermənistan ABŞ-la birgə “Qartal tərəfdaşı 2023” hərbi təliminə ev sahibliyi edir ki, bu da Rusiyadan kəskin narazılıq yaradır və son bir həftə ərzində Moskvanın bir neçə dəfə “narahatlıq” ifadəsinə səbəb olur. Bununla belə, qeyd etmək lazımdır ki, Moskvanın bu hadisə ilə bağlı qıcıqlanması, xüsusən də, İrəvanın KTMT təlimlərində iştirakdan qəti şəkildə imtina etməsi fonunda kifayət qədər haqlıdır: Ermənistan KTMT-nin üzvüdür və Rusiya Federasiyası onu Cənubi Qafqazdakı müttəfiqi kimi qəbul edirdi. İrəvan indi açıq şəkildə amerikalıları və avropalıları bölgəyə gətirir, təbii ki, onların strateji məqsədlərini həyata keçirir.
Rusiyalı hərbi ekspertlər Ermənistan-Amerika hərbi təlimlərinə cavab olaraq İrəvanın Moskvadan hansı nəticələri gözləyə biləcəyi ilə bağlı fikirlərini “Caliber” analitik mərkəzindən bildiriblər. Ekspertlərin fikirlərinizi oxucularımıza təqdim edirik.
“Ukrayna məsələsi həll olunan kimi Ermənistanla məşğul olunacaq”
Aleksey Xlopotovun fikrincə, erməni-amerikan təlimləri İrəvanın Moskvaya qarşı şantajı, onun özbaşınalığını və eyni anda iki stulda oturmaq qabiliyyətini nümayiş etdirmək cəhdi kimi qiymətləndirilməlidir.
“Yəni, İrəvan həm Moskva, həm də Vaşinqtonla dost olduğunu göstərməyə çalışır. Bu hara aparır? Prinsipcə, bu, normal görünə bilər. Amma fakt budur ki, Moskva indi Ermənistanla məhz paralel idxal hesabına əməkdaşlığa çox maraqlıdır. Bildiyiniz kimi, indi bu ölkədən nəql olunan malların həcmi, sadəcə olaraq, xeyli artıb və Ermənistanın büdcəsində mühüm payı təşkil edir. Ona görə də Rusiya da bu yoldan əl çəkə bilməz. Ona görə də bu və ya digər şəkildə Moskva və İrəvan hansısa yolla əməkdaşlıq etməli və bir-birinə dözməli olacaqlar. Beləliklə, aydındır ki, İrəvan tərəfindən indiki addım açıq-aşkar şantajdır və bunun sonu yaxşı bitməyəcək” - Aleksey Xlopotov hesab edir.
Ekspertin fikrincə, bütün bu dolaşıqlıq Moskva Ukraynada problemi həll edənə qədər davam edəcək: “Ukrayna məsələsi həll olunan kimi, düşünürəm ki, o vaxta qədər Bakı İrəvanda öz bayrağını qaldırmasa, Moskva Ermənistanı tam şəkildə özünə tabe edəcək”.
“Paşinyan bu siyasəti ilə ölkəni növbəti hərbi faciəyə apara bilər”
Vladislav Şurygin isə fərqli fikirdədir. O, əmindir ki, erməni-amerikan manevrlərinin heç bir mənası yoxdur.
“Mən erməni-amerikan təlimlərinin əhəmiyyətini şişirtməzdim, çünki onlar erməni və amerikapərəst gündəmdə çılğın fırlanma olmasından başqa heç nəyi ifadə etmir. Sadəcə olaraq, onlar bu təlimləri Ermənistanın ABŞ-a bir növ xüsusi dönüşü kimi dəyərləndirməyə çalışırlar. Yalnız bundan sonra sual yaranır: Ermənistanın öz ərazisində ona NATO, ABŞ və ya Fransadan dəstək verə biləcək dövlətlərin heç biri ilə bir kvadratmetr sərhədi yoxdursa, ABŞ-a necə üz tutmaq olar?
Az-çox ümid olunan yeganə yol Gürcüstan vasitəsilə görünür, lakin onun regionda münaqişənin hər hansı bir eskalasiyasına qarışmaq ehtimalı azdır. Ona görə də daxili erməni şizofreniya siyasəti heç bir məna kəsb etmir.
Ermənistanın KTMT təlimlərində iştirakdan imtina etməsi, həm də Rusiya üçün indiki İrəvan rəhbərliyinin və onun ətrafının eyni vaxtda üç kürsüdə əyləşməyə çalışdığının göstəricisidir. Ancaq iki stulda belə oturmaq çətindir, üçündə isə mümkün deyil. Moskvaya aydındır ki, Ermənistan hərbi cəhətdən müflisdir və müstəqil deyil və Paşinyan ölkəni növbəti hərbi faciəyə apara bilər.
Beləliklə, Ermənistan baş nazirinin oynadığı bütün bu oyunlar İrəvana əks nəticə verə bilər. Başladığı və artıq uduzulmuş müharibəyə görə bütün məsuliyyəti Paşinyan daşıyır. Belə siyasətin davam etdirilməsi isə intihara aparan yoldur. Rusiya çətin ki, kəskin nəticə çıxarsın, çünki o, çox təmkinli ölkədir və heç vaxt harasa uçmağa, tələsməyə və qaçmağa çalışmaz. Bu, birincisi.
İkincisi, Rusiya Federasiyası başa düşür ki, region üçün çox böyük məsuliyyət daşıyır, o, sülhməramlı prosesin təminatçısıdır və Rusiya sülhməramlı qüvvələri onu kimin və necə nədəsə ittiham etməsindən və ya onu sıxıb çıxarmağa cəhd etməsindən asılı olmayaraq regionda öz missiyasını yerinə yetirməyə davam edir. Rusiyanın hər hansı çətin şəraitdə, məsələn, Ermənistan daxilində hər hansı siyasi prosesdə Paşinyana hər hansı formada kömək edəcəyi ehtimalı yoxdur. Bu baş verməyəcək. Daha doğrusu, Rusiya Ermənistan liderinin dəyişilməsini gözləyəcək”,- deyə Şurıgin yekunlaşdırıb və əlavə edib ki, Moskva üçün Azərbaycanla dostluq münasibətlərinin saxlanması daha vacibdir və bu, ona bu münaqişədə sülhməramlı kimi çıxış etməyə imkan verəcək.
Tərcümə - Elçin Bayramlı
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “Müzəffər Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə 44 günlük “Vətən Müharibəsi”ndə qazanılmış tarixi qələbə, Ermənistan tərəfindən törədilmiş sülh və insanlıq əleyhinə cinayətlər, habelə müharibə cinayətləri ilə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması” istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb