Leonid Kalaşnikov: Qərb Cənubi Qafqaza yenidən “od vurmaq” üçün fürsət gözləyir - MÜSAHİBƏ

“Azərbaycan, Türkiyə və digər ölkələrin BRİKS-ə qoşulması bütün tərəflərə fayda verəcək, Şərq ölkələrini Qərbin asılılığından xilsas edəcək”

Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasının MDB İşləri, Avrasiya İnteqrasiyası və Həmvətənlərlə Əlaqələr Komitəsinin sədri Leonid Kalaşnikov “Moskva-Baku” portalına müsahibəsində, Azərbaycan və Türkiyənin BRİKS-ə qoşulmaq üçün niyə müraciət etməsini, eləcə də Bakı ilə İrəvan arasında sülh sazişinin perspektivləri şərh edib. Müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik.

- Leonid İvanoviç, Şərq İqtisadi Forumunda Vladimir Putin bir daha qeyd etdi ki, bu gün dünya iqtisadiyyatında əsas tendensiya ondan ibarətdir ki, əsas işgüzar əlaqələr, ticarət yolları və ümumiyyətlə, bütün inkişaf vektoru getdikcə daha çox Şərqə və Qlobal Cənubi doğru yönəlir. Siz bu mövzunun və Avrasiya məkanının perspektivlərinin müzakirə olunduğu Şərq İqtisadi Forumunun sessiyalarında iştirak etdiniz. Bu günlərdə məlum olub ki, Azərbaycan və Türkiyə BRİKS-ə üzv olmaq üçün ərizə verib. Bakı və Ankaranın bu addımlarının səbəbi nədir?

- Bu, onu deməyə əsas verir ki, həm Azərbaycan, həm də Türkiyə Vladimir Putinin qeyd etdiyi siyasi proseslərdə və iqtisadiyyatdakı tendensiyaları mükəmməl başa düşür. Bu gün BRİKS kimi birliklər Qərbin təzyiqindən və diktaturasından azad olmağa çalışan formatlar kimi aktuallıq qazanır. Getdikcə artan müstəqil siyasət yürütmək istəyində olan dövlətlərin fonunda BRİKS daha da güclənir. BRİKS dövlətləri dünya ərazisinin dörddə birini tutur və planetin əhalisinin 40 faizindən çoxunun məskunlaşdığı yerdir. Və bu gün getdikcə daha çox ölkə anlayır ki, Qərbin təzyiqləri və sanksiyaları qarşısında öz bazarlarını təmin etmək və ümumi bazarlar yaratmaq lazımdır. Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının inkişafı ilə birlikdə bu, müxtəlif sahələrdə dövlətlərin konsolidasiyasına kömək edəcək.

Etiraf etmək lazımdır ki, BRİKS, əlbəttə ki, hələ də inkişaf etdirilməli və gücləndirilməli olan formatdır, lakin o, sürətlə irəliləyir. Məsələn, onun parlament formatını yaratmaq lazımdır. BRİKS-in parlament assambleyası yaradılsaydı, məsələlər daha tez həll olunardı. Ona görə də BRİKS çərçivəsində gələcəkdə assosiasiyaya üzv ölkələrin xeyrinə xidmət edəcək mexanizmlər hazırlamaq lazımdır. Bu günə qədər 30 dövlət BRİKS-də maraqlı olduğunu bəyan edib. Bu böyük rəqəmdir.

Rusiyaya dost Azərbaycanın BRİKS-ə qoşulmaq üçün real şansı var. Üstəlik, bütün BRİKS Rusiya və Azərbaycan ərazilərindən keçən Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin tam şəkildə həyata keçirilməsində maraqlıdır. Bunu nəzərə alaraq hesab edirəm ki, Azərbaycan bu beynəlxalq birliyə qoşulmaqla ən nüfuzlu üzv dövlətlərdən birinə çevrilə bilər. Logistika çox vacib aspektdir. Və bu gün Qərb dövlətlərə təzyiq etmək üçün bundan istifadə edir. Yaxın vaxtlara qədər Rusiyanın iştirak etdiyi bir çox logistik marşrutlar Qərb ölkələrindən keçirdi. Lakin Rusiya ilə Qərb arasındakı münaqişə belə qarşılıqlı əlaqəni problemli edib. Əgər Şimal Dəniz Yolu və Şimal-Cənub dəhlizi tam işləsə, Qlobal Cənub, Şərq ölkələri və biz fəal şəkildə qarşılıqlı fəaliyyət göstərsək, bu, artıq Qərb logistikasından asılılıq vəziyyətini dəyişəcək.

- Cənubi Qafqaz Avrasiyanın təhlükəsizliyi və inkişafı baxımından vacib regiondur. Vladimir Putin bu yaxınlarda Azərbaycanda dövlət səfərində olub. Digər məsələlərlə yanaşı, Rusiya və Azərbaycan liderləri Bakı ilə İrəvan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması ilə bağlı vəziyyəti müzakirə ediblər. Lakin görürük ki Moskvanın mütəmadi olaraq danışdığı kimi, Qərb bu prosesə müdaxilə etməyə cəhd etməkdə davam edir. Sülh müqaviləsi üçün hansı perspektivlər var?

- Rusiya və Azərbaycanın Cənubi Qafqaz və Xəzər regionunda mövqeləri çox əhəmiyyətlidir. Bu və ya digər dərəcədə Ermənistan-Azərbaycan probleminin həlli ilə bağlı ortaq mövqe də vacibdir. Qeyri-region ölkələrinin Ermənistan-Azərbaycan nizamlanmasına cəlb edilməsinə yönəlmiş bütün cəhdlər əsaslı şəkildə müsbət nəticə verə bilməz.

Bəziləri ATƏT-in Minsk Qrupu adlanan qurumun rəsmi, qanuni ləğvindən imtina etməyə çalışır. Niyə? Aydın deyil. Üstəlik, bu qrup Qarabağ münaqişəsinin həlli üçün heç nə etməyib. Kənar oyunçular hələ də bölgəyə yenidən “od vurmaq” fürsətini gözləyirlər. Yalnız regiondakı ölkələr- Azərbaycan, Ermənistan, Rusiya qərar verə bilər. Qeyri-regional oyunçuların etdikləri hər şey yalnız öz dar eqoist maraqlarını həyata keçirmək üçün ouundur. Makronun Cənubi Qafqazla bağlı “Napoleon planları” var. O, öz ölkəsində asayişi bərpa edə bilmir. Küçələrdə ona etiraz edənlər var. Amma o, Transqafqazda oynamağa davam edir, lakin onun bu oyunda qalib gəlmək şansı yoxdur.

Azərbaycana dövlət səfərindən və Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin normallaşması məsələsini müzakirə etdikdən sonra Vladimir Putin Nikol Paşinyana zəng edib. Və çox güman ki, o, Azərbaycan lideri ilə müzakirə olunan mövqeyi çatdırıb. Vəziyyət məxfi şəkildə müzakirə olunur. Vladimir Putin və İlham Əliyev Bakı ilə İrəvan arasında real sülhün bərqərar olması üçün yollar axtaracaqlar.

İrəvanın Moskvanın vasitəçiliyindən imtina etməsi və eyni zamanda Qərbi heç olmasa müəyyən perspektivlərə cəlb etməyə çalışması taktikasını düzgün hesab etmirəm. Sağlam ölkələrə çatmayan yeganə şey Cənubi Qafqazda fransızlar və amerikalılar idi. Təbii ki, biz Ermənistanın mövqeyinə hörmət edirik. Ancaq bu, özünəməxsus yanaşmadır, İrəvandan vaxtaşırı Moskvaya deyirlər ki, biz bunu istəyirik, amma bunu istəmirik, burada siz bizi qoruyun, amma biz Qərbin bizi müdafiə etməsini istəyirik. Bu gün KTMT-dəyik, sabah KTMT-də deyilik. Bu, tamamilə qeyri-ciddidir. Rusiya isə bütün bunları görür.

Onlar daim şikayətlənirlər ki, Rusiya Ermənistanın sərhədlərini qorumayıb, sərhəd delimitasiyası aparılmayıb. Bu o deməkdir ki, əslində sərhəd mövcud deyil. Mən dəfələrlə uzun müddət demişəm ki, sərhədlərin delimitasiyası və demarkasiyası ilə məşğul olmalıyıq. Bu çətin və əziyyətli prosesdir. Onlar elə bilirlər ki, fransızlar respublikanın sərhədlərini qoruyacaqlar? Yox. Fransa Zaqafqaziyada vəziyyətlə bağlı heç nə müəyyən edə bilməz. Bəli, hətta Avropa da bu gün Makronun rəhbərliyi altında ola bilməz.

Əminəm ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında sülhün bərqərar olmasının alternativi yoxdur. Hər hansı başqa ssenari prinsipcə yaxşı heç nəyə gətirib çıxara bilməz. Bəzi insanlar xəyal edir: indi silahlanacaqlar və nəsə qazanacaqlar. Bəs nəyi fəth edəcəklər... Kim döyüşmək istəyər?! Bunu heç kim etməyəcək. Bu dəlilik olardı.

Rusiyanın mövqeyi kimin kimi sevib-sevmədiyinə, kimin hara baxıb-baxmadığına, hansı ölkənin hansı dinə etiqad etməsinə deyil, hamımızın- Rusiya, Azərbaycan, Ermənistan- qonşu olduğumuza əsaslanır. ölkələr. Bu o deməkdir ki, biz qonşu kimi yaşamalıyıq. Bu isə sülh, inam, təhlükəsizlik deməkdir. Bu, Bakı ilə İrəvan arasında sülh və dövlətlərarası münasibətlərin qurulması haqqında müqavilə bağlansa, təmin edilə bilər. Rusiya buna hər cür töhfə verəcək.

Azərbaycan və Ermənistanın Aİİ və BRİKS kimi regional strukturlarda iştirak etməsi məntiqli olardı. Belə strukturlar, həm Azərbaycanın, həm də Ermənistanın onlarda iştirakı mövqelərin yaxınlaşmasına çox kömək edərdi. Siyasi iradə olarsa bütün məsələlər qonşuluqda həll oluna bilər. Almaniya və Fransa vuruşdular, vuruşdular, amma indi dostdurlar. Və belə misalların sayı kifayət qədərdir. Sadəcə barışmaq üçün yollar axtarmaq lazımdır. İlham Heydəroviç Əliyev ölkənin məsuliyyətli rəhbəri kimi onları fəal şəkildə axtarır.

Tərcümə - Elçin Bayramlı

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “İctimai və dövlət maraqlarının müdafiəsi” istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb