Gürcü ekspertlər: Qərb Gürcüstanı Rusiya qarşı istifadə etmək istəyir, amma bu, bizə lazım deyil

Xəbər verdiyimiz kimi, Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov Moskvanın Gürcüstanla Osetiya və Abxaziya arasında sülhün əldə edilməsinə yardım etməyə hazır olduğunu bildirib. “Aydındır ki, indiki Gürcüstan rəhbərliyi keçmişi sadəcə olaraq vicdanla qiymətləndirir. Lavrov BMT Baş Assambleyasının 79-cu sessiyasında iştirakından sonra keçirilən mətbuat konfransında deyib: “Biz tarixi sülh istəyirik”. Hakim “Gürcü arzusu” partiyasının baş katibi Kaxa Kaladzenin jurnalistlərə verdiyi məlumata görə, Gürcüstan hakimiyyəti Rusiya xarici işlər nazirinin bəyanatına müsbət reaksiya verib. “Rusiyanın Gürcüstanın Abxaziya və Cənubi Osetiya ilə sülh əldə etməsini alqışlaması və buna töhfə verməsi təbii ki, müsbət haldır”,- deyə o bildirib. Kaladze eyni zamanda qeyd edib ki, Tbilisi Moskvadan bu məsələdə “effektiv addımlar” gözləyir.

Gürcü ekspertlər və politoloqlar bu barədə fikirlərini “Caliber” analitik mərkəzinə açıqlayıblar. Şərhləri oxucularımıza təqdim edirik.

Qafqaz İslam Araşdırmaları Mərkəzinin direktoru, Rusiya Federasiyası Hökuməti yanında Maliyyə Universitetinin eksperti Şota Aphaidze əmindir ki, Rusiya XİN rəhbərinin belə bir bəyanatı özlüyündə müsbət haldır. Bu fakt Rusiya Federasiyasının danışıqlara hazır olduğunu nümayiş etdirir və Gürcüstan tərəfi bu fürsətdən istifadə etməyə çalışmalıdır.

“Gürcüstan üçün sonda müsbət nəticə əldə olunmasa belə, bu şans yenə də istifadə edilməlidir. Hamımız çox gözəl başa düşürük ki, indi Rusiya-Ukrayna münaqişəsi və anti-Rusiya sanksiyaları fonunda Rusiyanın Gürcüstanla münasibətlərin normallaşmasına həqiqətən ehtiyacı var.

Baxmayaraq ki, Rusiya bu əraziləri öz ərazisi kimi tanıyıb və orada rus qoşunları var, Moskva həll yolları axtara bilər, amma eyni zamanda bu uzun prosesdir. Mən gözləmirəm ki, o, qoşunlarını dərhal bu rayonlardan çıxarmağa birbaşa razılıq verəcək, lakin bu, ən azı müsbət addımdır. Moskva Gürcüstan hakimiyyətinin özünə qarşı müsbət əhvalda olmasına çalışır, ona görə də Gürcüstan rəhbərliyi dialoqa girməyə çalışmalıdır.

Diplomatiya və beynəlxalq hüquq, ilk növbədə, heç bir şeyin baş vermədiyi müəyyən razılaşmaların qurulmasıdır. Konfliktologiya isə bu məsələləri dərindən öyrənən bir elmdir və bizə- konfliktoloqlara və beynəlxalq hüquq sahəsində mütəxəssislərə aydındır ki, bu məsələni bir-iki ilə belə sadə həll etmək olmaz. Lakin bu cür danışıqlar başlasa, ən azı ikitərəfli münasibətlərin bərpasına töhfə verəcək, çünki bu və ya digər şəkildə tərəflər həll yollarının tapılması variantlarını təklif edəcəklər, bu da dialoqun inkişaf edəcəyi deməkdir. Və bu variantlar nədən ibarət olacaq, ərazilərin beynəlxalq hüquqi statusu necə olacaq: geniş muxtariyyət, konfederasiya və ya birgə idarəetmənin hansısa başqa forması gələcək razılaşmaların işidir.

Amma bu vəziyyətdə ən əsası odur ki, heç bir yerdən ora gəlməmiş olan, qədim zamanlardan bəri bu ərazilərdə məskunlaşan indiki gürcü qaçqınları öz evlərinə qayıtmalıdırlar. Eyni şey abxaz qaçqınları ilə də baş verməlidir. Gürcüstan vətəndaşları isə öz evlərinə qayıtdıqdan sonra bu ərazilərin statusu və gələcəyi ilə bağlı səs verməyə başlaya bilərlər. Hər kəs öz hüquqlarına görə bərabər olmalıdır- niyə osetinlərin səsvermə hüququ olmalıdır, gürcülərin isə yox? Bu, bütün beynəlxalq normaların pozulmasıdır: vaxtilə Gürcüstanda etnosid törədilib və bunu hamı yaxşı bilir.

İndi seçki kampaniyası gedir, mən hesab edirəm ki, “Gürcü arzusu”nun da ölkənin ərazi bütövlüyünü bərpa etmək, bu əraziləri öz nəzarətinə qaytarmaq istəməsi tamamilə açıq-aşkar görünür– və bu, tamamilə aşkar, məntiqi istəkdir. Ona görə də təəccüblü deyil ki, gürcü tərəfdən sülhə və anlaşmaya ümidverici çağırışlar gəlir. İkinci sual, “Gürcü Arzusu”nun belə bir vəzifənin öhdəsindən necə gələcəyidir, lakin proses özü artıq irəliləyib və əsas məsələ budur”, - Ş.Aphaidze hesab edir.

Politoloq, “SIKHA Foundation” tədqiqat mərkəzinin təsisçisi Arçil Sixarulidzenin fikrincə, “Gürcü Arzusu”nun lideri Bidzina İvanişvilinin osetin xalqından üzrxahlıq çağırışını gürcü tərəfi artıq Gürcüstan tərəfi tərəfindən verilib. Bir dəfə də Mixail Saakaşvili tərəfindən abxaz dilinin ölkənin ikinci dövlət dili olmasını təklif edildi.

“İvanişvilinin sözlərinin Gürcüstanda bəziləri arasında niyə belə reaksiyaya səbəb olduğu tam aydın deyil. Üzr istəmək lazımdır- bu qaçılmazdır, xüsusən də Gürcüstan özünü dominant tərəf hesab edirsə. Lavrovun bəyanatına gəlincə, bu, tamam başqa məsələdir, gürcü tərəfi aşkar həqiqətdən, xüsusən də istənilən böhranın həm də fürsət olmasından nə dərəcədə xəbərdardır. Təəssüf ki, özlərini qərbyönlü hesab edən gürcülər hesab edirlər ki, “böhrandan kənara çıxmaq və Qərbin dediyini etmək lazımdır, lakin Rusiyadan gələn təşəbbüslər qəbul edilməməlidir”. Amma əgər Gürcüstan özünü müstəqil aparmağa hazırdırsa, bu halda Moskvadan nə alına biləcəyini sınaqdan keçirmək olar. Və bunun müqabilində nə verilməlidir- diplomatiyanın əsas məqsədi budur.

Amma təəssüf ki, gürcü siyasi elitası bütün bu illər ərzində öz diplomatiyasını həyata keçirməkdən çəkinir, o, sadəcə olaraq, bütün diplomatiyanı bir vaxtlar Moskva olan hansısa yeni metropolisə həvalə etmək istəyir- və bu metropol bizim üçün hər şeyi həll etsin. Amma bunlar çox boş ümidlərdir”,- deyə A.Sixarulidze yekunlaşdırıb.

Tərcümə - Elçin Bayramlı

Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə “İctimai və dövlət maraqlarının müdafiəsi” istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb