COP29 - Azərbaycanın iqlim diplomatiyasında tarixi uğuru ŞƏRH

2024-cü ildə Azərbaycan BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının (COP29) 29-cu Tərəflər Konfransına ev sahibliyi etdi, dövlətimizin artan beynəlxalq nüfuzunun əyani təsdiqi oldu. Dövlətimizin strateji mövqeyi və ölkəmizin irimiqyaslı tədbirlərə ev sahibliyi etməkdə zəngin təcrübəsi olan Azərbaycan milli nailiyyətlərin bütün dünya üçün nümunə ola biləcəyi iqlim diplomatiyasının yeni dövrünün dinamik başlanğıcına imzasını çəkdi. Bu hadisə beynəlxalq ekoloji gündəmdə mühüm mərhələ oldu və həm qlobal siyasət, həm də ölkənin inkişafı üçün çoxşaxəli əhəmiyyət kəsb etdi. Bu tarixi nailiyyət Azərbaycanın nüfuzuna, o cümlədən xalqımızın gələcək rifahına və iqtisadiyyatın perspektivlərinə təsirini qeyd etmək vacibdir.

İlkin olaraq, Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzunun güclənməsini qeyd etmək lazımdır. COP29 kimi irimiqyaslı tədbirin Bakıda keçirilməsi Azərbaycanın beynəlxalq aləmdəki statusunu ciddi yüksəltdi. Ölkə iqlim dəyişikliyi ilə mübarizə və davamlı inkişafı dəstəkləmək üçün qlobal təkanda mühüm aktora çevrilib. Bu, Azərbaycanın qlobal ekoloji xəritədə məsuliyyətli və mütərəqqi oyunçu kimi nüfuzunu gücləndirdi ki, bu da onun beynəlxalq siyasətdə mövqeyinin möhkəmlənməsinə kömək edir. Azərbaycan üçün bu tədbir həm də ekoloji davamlılıq və iqlim dəyişikliyi təşəbbüslərindəki nailiyyətlərini nümayiş etdirmək üçün mühüm fürsət idi. Son illərdə Azərbaycan karbon emissiyalarının azaldılması və bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafı istiqamətində fəal iş aparır ki, bu da COP29-da qeyd olunub. Konfransın Bakıda keçirilməsi, şübhəsiz ki, ölkənin regionda ekoloji innovasiya mərkəzi statusunu yüksəldəcək.

Davamlı inkişaf və yeni iqtisadi imkanlara gəldikdə isə, COP29 Azərbaycana yaşıl texnologiyalar və davamlı inkişafda öz potensialını vurğulamaq üçün unikal imkan oldu. Təbii sərvətlərlə zəngin olan ölkə enerji infrastrukturunun modernləşdirilməsinə, o cümlədən günəş və külək enerjisinin inkişafına fəal sərmayələr yatırır. Bu kontekstdə COP29-un Bakıda keçirilməsi ölkənin təmiz texnologiyaların təşviqində maraqlı olan gələcəyə yönəlmiş region kimi potensialını vurğuladı.

Danılmaz faktdır ki, xarici investisiyaların cəlb edilməsi obyektiv olaraq çox vacibdir. Bu konfrans həm də ekoloji cəhətdən təmiz layihələrə və innovasiyalara xarici investisiyaların cəlb edilməsinə təkan verib. Böyük beynəlxalq korporasiyaların və hökumətlərin nümayəndələrinin COP29-da iştirakı davamlı inkişafa yönəlmiş iqtisadi və texnoloji layihələrin təşviqi üçün platforma yaratdı. Azərbaycan da öz növbəsində yaşıl iqtisadiyyat və davamlı inkişaf sahəsində etibarlı tərəfdaş olmağa hazır olduğunu nümayiş etdirib. Bu, infrastrukturun inkişafı, yaşıl enerji sektorlarında iş yerlərinin yaradılması, eləcə də regional səviyyədə ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması baxımından ölkə üçün yeni perspektivlər açıb. Bu sahələrə beynəlxalq investisiya və texnologiyanın cəlb edilməsi təkcə biznesə deyil, həm də yerli icmalara fayda verəcək, yeni iş yerləri və inkişaf imkanları yaradacaq.

Bu tədbirin təhsilə, o cümlədən maarifləndirməyə müsbət təsirini də qeyd etmək lazımdır. Bakıda keçirilən COP29 həm də qlobal ekoloji problemlər haqqında maarifləndirmə və ictimaiyyətin məlumatlılığının artırılması istiqamətində mühüm addım idi. Tədbirdə təkcə hökumət və beynəlxalq təşəbbüslərə deyil, həm də davamlı istehlak, həyat tərzinin dəyişməsinin vacibliyi, enerji səmərəliliyi və ekosistemin qorunması məsələlərinə diqqət çəkilib. Azərbaycan xalqı üçün konfrans ətraf mühitin və iqlim dəyişikliyinin qorunması üzrə qlobal səylərin əhəmiyyətini daha yaxşı anlamaq üçün fürsət oldu. Ölkədə təhsil müəssisələrinin və qeyri-hökumət təşkilatlarının vətəndaşların ekoloji maarifləndirilməsinə yönəlmiş işi intensivləşdirilib. Bu, təkcə həyat keyfiyyətini yaxşılaşdırmır, həm də vətəndaş cəmiyyətinin inkişafına, insanların təbiətin mühafizəsi və davamlı inkişafla bağlı proseslərə cəlb edilməsinə töhfə verir.

COP29-un Azərbaycanda keçirilməsinin əsas üstünlüklərindən biri də, bunun ölkədə ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına kömək etməsidir. Konfransda müzakirə edilən təkliflərin çoxu karbon emissiyalarının azaldılması, ekosistemlərin qorunması və biomüxtəlifliyin qorunması üzrə milli strategiyaların hazırlanması ilə bağlıdır. Bu tədbirlər ölkə vətəndaşlarının həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması ilə birbaşa bağlıdır. Ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması, havanın və suyun çirklənməsinin azaldılması, yaşıllıqların inkişafı və təbii sərvətlərdən davamlı istifadə Azərbaycanın daha rahat yaşayışını təmin edəcək. Bundan əlavə, yaşıl texnologiyaların tətbiqi və dayanıqlı infrastrukturun yaradılması təşəbbüsü iqtisadi və sosial fayda gətirəcək. Uzunmüddətli perspektivdə bu, həyat standartlarını yaxşılaşdırmaqla yanaşı, enerji xərclərini azaldacaq və ətraf mühitin keyfiyyətini yaxşılaşdıracaq.

Gələcək perspektivlər gəlincə isə, Bakıda keçirilən COP29 təkcə Azərbaycan üçün deyil, həm də region üçün əlamətdar hadisə idi. Bu, ölkənin qlobal ekoloji problemləri həll etməyə və beynəlxalq iqlim gündəliyinə inteqrasiya etməyə hazır olduğunu təsdiqləyir. Gələcəkdə inkişaf edən yaşıl iqtisadiyyatı və davamlı təşəbbüsləri ilə Azərbaycan Xəzər regionunda və Şərqi Avropada iqlim layihələrinin həyata keçirilməsi üçün mühüm mərkəzə çevrilə bilər. Uzunmüddətli perspektivdə bu, ölkənin beynəlxalq iqlim sazişlərinə daha dərin inteqrasiyasına, eləcə də yaşıl texnologiyalar sahəsində qlobal liderlərlə tərəfdaşlığın gücləndirilməsinə qapı aça bilər. Davamlı inkişafa yönəlmiş fəal daxili siyasətlə birləşən Azərbaycan iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə innovativ həllərin tətbiqi üzrə liderlərdən birinə çevrilə bilər. Bunun üçün ciddi potensial və əyani göstəricilər şübhə doğrutmur.

Nəticə etibarı ilə demək olar ki, COP29-a Bakıda ev sahibliyi etmək Azərbaycan üçün əlamətdar tarixi sıçrayış oldu, onun qlobal səhnədəki statusunu yüksəltdi və iqtisadiyyat, ətraf mühit və cəmiyyət üçün yeni imkanlar açdı. Bu hadisə qlobal iqlim dəyişikliyi səylərində məsuliyyətli və iddialı iştirakçı kimi ölkənin etimadını gücləndirdi. Bu, həm də Azərbaycan xalqına əhəmiyyətli faydalar gətirdi, davamlı inkişafı təşviq etdi, həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına və yeni iş yerlərinin yaradılmasına xidmət etdi. Gələcəkdə bu tədbir Azərbaycanın daha da çiçəklənməsi və beynəlxalq ekoloji gündəmə inteqrasiyası üçün mühüm baza rolunu oynayacaqdır.

Masil Dəmirov

YAP Yasamal rayon təşkilatının fəal üzvü