Daxili savaşın məğlubu - RAKURS

Co Baydenin prezidentlik yarışından geri çəkilməsinə dünya necə reaksiya verdi?
Dünya ictimaiyyəti ABŞ-dakı siyasi dəyişikliklərə fəal reaksiya verdi. Belə ki, Avropada əksər şərhçilər Amerika prezidenti Co Baydenin seçki yarışından geri çəkilmək qərarını çox müsbət qiymətləndiriblər. Kreml “təəccüblənmədi”, çünki “son illərdə ABŞ-da baş verənlər bizə heç nəyə təəccüblənməməyi öyrətdi”. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi Co Baydenin “prezidentliyinin himayəsi altında törədilən cinayətləri” xatırladıb. Ümumrusiya İctimai Rəyin Öyrənilməsi İnstitutunun (VTsİOM) sorğusuna əsasən, ümumilikdə, rusiyalıların yarıdan çoxu ABŞ-da seçkiqabağı hadisələri izləyir.Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov Vaşinqtondan gələn xəbəri şərh edib. "Son illərdə ABŞ-da baş verənlər bizə heç bir şeyə təəccüblənməməyi öyrətdi, buna görə də çox təəccüblənmədik" dedi: "Biz ABŞ-dakı hadisələri çox diqqətlə izləyirik, amma əslində , dünyanın digər böyük ölkələrindəki inkişaf kursu kimi. Bütün bunlar bizim üçün maraqlıdır”. Jurnalistlər Dmitri Peskovdan Kremlin hazırkı vitse-prezident Kamala Harrisin demokratlardan ABŞ prezidentliyinə ehtimal irəli sürülməsini necə qiymətləndirdiyini soruşublar. “Hazırda biz xanım Harrisin potensial namizədliyini ikitərəfli münasibətlərimiz baxımından qiymətləndirə bilmərik, çünki onun ikitərəfli münasibətlərimizə töhfəsi indiyədək nəzərə çarpmayıb”, - deyə o, cavab verib.Dmitri Peskov Co Baydenin ikinci müddətə namizəd olmamaq qərarını birbaşa şərh etməyib: “Dünyanın ən böyük ölkələrindən birində seçki kampaniyasından bəhs etdiyimizi başa düşsək, bu, bizim daxili işimiz deyil. ABŞ-ın hazırkı prezidentinin və prezidentliyə namizədlərin qərarlarını qiymətləndirmək bizim işimiz deyil. Bu, Amerika seçicilərinin diqqət etməli olduğu mövzudur”. “Tarixin ən pis dövrünü yaşayan Rusiya-Amerika münasibətlərinin gələcəyi bizim üçün çox vacibdir. Amma yenə də əsas olan bizim qayğılarımız, nailiyyətlərimiz, problemlərimiz və SVO və qarşıya qoyulan məqsədlərə nail olmaqdır”.Rusiya Təhlükəsizlik Şurasının sədr müavini Dmitri Medvedev də Co Baydenin seçki yarışından geri çəkilməsinə münasibət bildirib. “Badenə can sağlığı arzu edirik. Məqsədlərinə çatacaq”, - o, Telegram kanalında yazıb. Daha sonra Dmitri Medvedevin köməkçisi Oleq Osipov TASS agentliyinə bu yazını necə başa düşməyi izah etdi: “Dmitri Anatolyeviç həmişə Baydenə qarşı çox sərt olub. Və dünən mən ona can sağlığı arzuladım. O, rusdur. Ruslar isə heç vaxt qocalara ölüm arzulaya bilməzlər”.Bu arada Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova Telegram kanalında yazıb: “İndi diqqəti onun (Co Bayden) harasa yıxılması, yersiz cavab verməsi və ya heç cavab verməməsindən başqa, onun prezidentliyinin himayəsi altında törədilən cinayətlər: nəzarətsiz silah tədarükü, bir Avropa ölkəsinin terrorçu rejimli terror dövlətinə çevrilməsi, Aİ ölkələrinin iqtisadiyyatının çökməsi, nəzarətsiz miqrasiya, bitib-tükənməyən siyasi hiylələr də yadımızda qalacaq”.Oxşar tezis, məsələn, İran Xarici İşlər Nazirliyi tərəfindən də irəli sürülüb. Onlar açıq şəkildə bildirdilər: indi ABŞ-da kimin hakimiyyətə gəlməsi vacib deyil. “Bizim üçün önəmli olan ABŞ-ın İrana qarşı düşmənçilik siyasəti yürütməsidir. Yalnız Amerikanın düşmənçilik siyasətinin əsaslı şəkildə yenidən qurulması vəziyyəti dəyişə bilər”, - deyə departamentin rəsmisi Nasser Kanaani deyib. Çin Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mao Ning prezident Baydenin qərarını “ABŞ-ın daxili işi” adlandırıb, Pekin bunu şərh etmək niyyətində deyil.
Tramp Ağ Evə hazırlaşır
Avropada əksər şərhçilər Co Baydenin addımını çox müsbət qiymətləndirdi. Böyük Britaniyanın baş naziri Key Starmer, "Mən bilirəm ki, o, əlamətdar karyerası boyunca olduğu kimi, prezident Bayden Amerika xalqının ən yaxşı maraqlarına uyğun olduğuna inandığı qərara əsaslanaraq qərar verdi". Almaniya kansleri Olaf Şolz isə bildirib: “Mənim dostum, ABŞ prezidenti... ölkəsi, Avropa, dünya üçün çox şey əldə edib. Biz ona sıx transatlantik əməkdaşlığa görə təşəkkür edirik; ABŞ bizim üçün yaxşı və etibarlı tərəfdaşdır. Onun yenidən namizəd olmamaq qərarı tanınmağa layiqdir”.“Cənab prezident Co Bayden, siz dəfələrlə Polşanı, Amerikanı və dünyanı daha təhlükəsiz, demokratiya və azadlığı gücləndirən çətin qərarlar qəbul etmisiniz. Bilirəm ki, son qərarınızı elan edəndə eyni şeyi düşünmüsünüz. Bəlkə də həyatda ən çətin şeydir”, - Polşanın baş naziri Donald Tusk xəbəri şərh edib
Eyni zamanda, bazar ertəsi Financial Times qəzetinin yazdığına görə, Donald Trampın ABŞ prezidenti seçiləcəyi təqdirdə Almaniya Xarici İşlər Nazirliyində təcili olaraq böhran qərargahı yaradılıb. Məqalədə deyilir: “Diplomatlar çoxlarının uzun müddətdir ki, qeyri-real hesab etdiyi ssenariyə hazırlaşır. Bundan əvvəl “Politico” ABŞ-la sıx əlaqələri olan müxtəlif Avropa və Asiya ölkələrinin hakimiyyət orqanlarının keçmiş prezidentin çevrəsindən olan şəxslərlə əlaqə yaratmaq cəhdlərindən yazıb. Media nəşrlərindən göründüyü kimi, hazırda onlar Kamala Harrisin qalib gəlmə şansını aşağı qiymətləndirirlər.

V.SALAH